Elektrik zammı ve faturalarda yapılan bazı değişiklikler bir süredir kamuoyunda tartışılıyor. Ellerine ocak ayı faturalarını alan vatandaşın, özellikle kafasını karıştıran nokta ise aralık ayına kıyasla büyük bir artış gösteren dağıtım bedeli.

Merve Erdil'in Hürriyet'te yer alan haberine göre dağıtım bedelindeki artış sorgulanırken, bir açıklama da Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği’nden (ELDER) geldi. ELDER yetkilileri, yaptıkları hesaplamaya göre, tüketicinin faturasına yansıyan toplam zam oranının yüzde 6.8 değil, yüzde 5.44 olduğunu savunarak, “Aralık 2015 mesken tarifesi ile Ocak 2016 mesken tarifesini karşılaştırdığımızda ayda ortalama 150 kilovat saat (kWh) elektrik tüketen bir evin, aylık elektrik faturasının 3.2TL (yüzde 5.44) arttığı görülüyor” diyor.  Dağıtım bedelindeki artışın da yeni yatırımlardan kaynaklandığını savunuyor.

DAĞITICILAR DA TOPA GİRDİ

Ocak ayında zamlanan elektrik faturaları, bir süredir kamuoyunda tartışılıyor. Elektrik faturalarındaki dağıtım bedelinin ne kadar zamlandığı konusunda ise muhtelif açıklamalar var. Son olarak Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), yeni tarifelerde “dağıtım bedeli” kalemi içerisine artık kayıp-kaçak, iletim ve sayaç okuma bedelinin de dâhil edildiğine dikkat çekerek, “Tek tek kayıp-kaçak bedelinde yapılan artışı, eski mevzuattaki tanımına göre dağıtım bedelindeki artışı, iletim bedelindeki artışı, sayaç okumada yapılan artışı hesaplamak mümkün değil. Ancak yeni tanımıyla dağıtım bedeli adı altında toplulaştırılan kalemdeki toplu artış hesap edilebilmektedir ki, bu zam oranı da yüzde 10.4” demişti. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yalanladığı bir başka açıklamada ise elektrik faturalarındaki dağıtım bedeline yüzde 250 gizli zam yapıldığı iddia edilmişti.

3.2 TL’NİN 1.46’SI DAĞITIM

Tartışmalar üzerine açıklama yapan ELDER, “Bizim hesaplamalarımıza göre vatandaşa yansıyan zam yüzde 6.8 değil yüzde 5.44 oranında” diyor. Elektrik dağıtım sektörünü temsil eden ELDER yetkilileri, şunları kaydediyor: “37 milyona ulaşan toplam elektrik kullanıcısının 34 milyonluk bölümünü meskenler oluşturuyor. Türkiye genelinde bir meskenin ortalama aylık elektrik tüketimi ise 150 kilovat saat. Yaz ve kış aylarında mevsimsel etkilerle aylık tüketim yükseliyor. Aralık 2015 mesken tarifesi ile  Ocak 2016 mesken tarifesini karşılaştırdığımızda, ayda ortalama 150 kWh elektrik tüketen bir evin aylık elektrik faturasının 3.2TL yani yüzde 5.44 arttığı görülüyor. Kamuoyunda tartışılan yüzde 6.8 oranı, vergi ve fonlar hariç enerji bedeli ile dağıtım bedeli toplamının artış oranı. Vergi ve fonlarındaki matrah farklılıkları dikkate alındığında, evimizde kullandığımız elektrik için faturalarımıza yansıyan zam oranı yüzde 5.44’e karşılık geliyor. Öte yandan, iddia edildiği gibi dağıtım bedeli yüzde 250 veya yüzde 30 gibi oranlarda artmadı. Önceki uygulama dönemlerinde dağıtım ve iletim gibi şebeke faaliyeti kapsamındaki bedeller (dağıtım bedeli, iletim bedeli, kayıp enerji bedeli ve sayaç okuma bedeli), ayrı ayrı uygulanmakta iken, 1 Ocak’tan itibaren dağıtım bedeli olarak tek kalemde uygulanmaya başlandı. Özetle, tüketici faturasındaki aylık 3.2 TL artışın, 1.15 TL’lik dilimi enerji bedelindeki artıştan, 1.46TL’lik dilimi iletim ve dağıtım maliyetlerinden, 0.59TL’lik dilimi ise vergi ve fonlardaki artıştan kaynaklanıyor.”

AB’NİN ÜÇTE BİRİ

ELDER yetkilileri, dağıtım bedelindeki artışın yeni yatırımlardan kaynaklandığını dile getirerek, “Tek kalemde toplanan dağıtım maliyetlerindeki aylık 1.46 TL artışı belirleyen temel unsurlar, iletim bedellerindeki artış ile dağıtım yatırım bütçelerindeki artışlardır. Türkiye genelinde iletim faaliyeti bir kamu kuruluşu olan Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) tarafından yürütülüyor.  TEİAŞ’ın gelir tavanında, mevzuat gereği yüklendiği ilave sorumlulukları ve yatırımlar nedeniyle 2.4 milyar TL bir artış gerçekleştirildi. Dağıtım şebekesi yatırım bütçelerinde de önemli artışlara gidildi. 2011–2015 döneminde 8.4 milyar TL olan dağıtım şebekesi yatırım bütçeleri, 2016-2020 dönemi için, cari fiyatlar ile yüzde 119 oranında bir artışla 18.4 milyar TL olarak öngörüldü. Dağıtım şebekesi yatırımları özel sektör tarafından finanse edilerek, 10 yıllık bir dönemde geri alınıyor. Yeni yatırım bütçelerindeki artışlara rağmen Türkiye’de elektrik fiyatları içinde şebeke maliyetleri Avrupa Birliği (AB) ortalamasının üçte biri kadar” diyor.

EMO: YÜZDE 5.9 OLACAK

EMO ise daha önce yaptığı açıklamada maktu olarak alınan sayaç okuma bedelinin tüketime orantılı hale getirildiğini, bu nedenle zam oranının yüzde 5.9 düzeyinde olacağını belirterek, şunu kaydetmişti: “1 Ekim 2015 tarifesinde fatura başına tahsil edildiği için toplam fiyata dâhil edilmeyen sayaç okuma bedeli, 1 Ocak 2016 tarifesinde kilovat saat başına hesaplama yapılarak, fonsuz bedele dâhil edildi. EMO’nun sayaç okumaya ilişkin bu oynama nedeniyle yaptığı hesaplamalara göre; tüketicinin faturasına yansıyacak gerçek zam oranı yüzde 5.9 düzeyinde olacak. Ancak sayaç okumanın kilovat saat başına tahsilatı ise yapılan işe uygun olmadığı gibi, hukuki de değil. Çünkü sayaç okuma işi gerçekleştirilen tüketimden bağımsız olarak her ay tüketimi ölçmek için bir kere yapılan bir iş. Yani siz 1 kWh tüketseniz de, 1000 kWh tüketseniz de bir görevli gelecek ve sayacınızı okuyacak. Bunun karşılığında yaptığı iş farklı olmadığı için maktu olarak aynı ücret tahsil edilmeli.”