Japonya’nın negatif faiz silahını yorumlayanlar kervanına usta bir isim daha kaldı. Ünlü ekonomist Deniz Gökçe konuyu Akşam’daki köşesinde ele aldı. İşte Deniz Gökçe’nin o yazısı…
 
Japonya da “QE” tayfası oldu ! 

Global bakışla incelendiği zaman dış ticarete ve kurlara hassas tüm ülkelerde, ABD, Avrupa ve Çin krizinden sonra bir de gelişen ülkeler krizi eklenince, ekonominin durumu ve politikalar iyice önem kazandı. Geçtiğimiz günlerde Japonya da ruhunu teslim etti ve hisse senedi ve bono piyasalarını yere sağlam bastırmak için daha önceleri reddettiği faizi negatif duruma getirme silahını da kullanacağını geçen haftanın son günü ilan etti. Japonya Merkez Bankası daha önce artı yüzde 0.1 olan faizi, eksi yüzde 0.1'e indirdi.
 
Artık global çapta talep zafiyeti yaşanıyor demek gerçek bir söylem haline geldi. Gelişen ülkelerin emtia satıcısı olanlarının teklemesi, petrol fiyatlarının düşük ve oynak durumu, ABD’nin dördüncü çeyrekte alenen çok zayıf, yıllık yüzde 0.7 dördüncü çeyrek büyümesi ilan etmesi, ihracatın da global çapta gerilemesi sonucu Japonya da parasal genişlemeye negatif faizi de eklemek zorunda kaldı. 

Aslında bu krizde ilk negatif faiz silahını çeken 2014 yılı Haziran’ında Avrupa Merkez Bankası olmuştu. En son durumda Draghi bankalar gecelik nakdi Avrupa Merkez Bankası’nda tutukları zaman eksi yüzde 3 faiz talep ediyor. Üstelik Danimarka, İsviçre ve İsveç de AMB’nin peşinden gitti ve negatif faiz kullanmaya geçti. Danimarka’da negatif faiz eksi 0.65, İsviçre’de eksi 0.75 ve İsveç’te ise eksi yüzde 1.1 olmuştu. 

Bu arada hemen her yerde enflasyon düşüklüğü olmasının da negatif faize geçilmesinde önemli rolü var. Yeni ve son adım Japon Merkez Bankasına ek bir silah vermiş oldu. Yeni belirlenen eksi düzeydeki faiz 16 Şubat tarihinden itibaren uygulamaya girecek. Uygulamada negatif faiz sadece bankaların merkez bankalarına yatırdıkları kanunen gerekli miktarın üstünde yatırdıkları ticari mevduatlar için kullanılacak. 
Ancak bankaların bundan önceki dönemde yatırdıkları mevduatlarda eski pozitif 0.1 faizin uygulaması devam edecek. Bazı kanunen tutulması gereken fonlara da faiz uygulaması yapılmayacak. Bankaların Merkez Bankası’na yatırdığı resmi karşılıklar faizden muaf. Bu değişiklik ile interbank faizleri de hemen eksiye döner diye düşünülmüş. 

Diğer taraftan yeni faizin düşüklüğü de yabancı yatırımcıların Japonya kamu bonolarına geçmesini getirdi. Bir değişiklik de, Yen’in dolara karşı değer kaybı oldu. Bu arada borsadaki hisse senetleri fiyatları da yükseldi. 
FED derhal Japonya’daki durumu yakından izlediğini belirtti. Avrupa ve İngiltere Merkez bankaları da politikalarını değiştirmeyeceklerini açıkladı. 

Japon Merkez bankası başkanı Haruhiko Kuroda kuvvetli bir deflasyon ile mücadele ediyor. Enflasyon da aralık ayında sadece % 0.2 idi. Kuroda şimdi eksi faiz ile QE’nin bir arada kullanılmasının sonrasında başarılı olabileceğini düşündüğünü söyledi. Halbuki Ekim 2015 tarihinde faizi negatife indirmem de demişti. Ama Çin’deki zayıflama Japonya ve diğer ülkelere kuvvetli etki yapınca Kuroda da söylediğinden geri dönmek zorunda kaldı. Negatif faiz kararı Merkez Bankası’ndan 5-4 gibi az lehte bir oy dağılımı ile geçmiş. 

En çok etki kur üzerinden gelecek. Aslında tabii kredi faizleri de değişir ama esas hedef döviz kuru! Bu arada piyasada ABD’nin tek bir faiz artışı yapabileceği yönünde fikirler de var. Ve bu fikirler diğer ülkeleri de etkiliyor gibi. Altın ise 2 dolar kadar arttı. Çin ise faiz düşüremiyor. Çünkü kur düşünce dışarıya kaçan para miktarı artıyor.