Türkiye ekonomisinin dinamosu konumundaki KOBİ'lerin teşvik ve destek mekanizmalarında tarihi değişikliğe gidiliyor. Bu alanda çeyrek asrı aşkın süredir hizmet veren KOSGEB, TÜBİTAK ve benzer teşvik birimlerinde radikal dönüşümler yaşanacak.

Bakanlık düzeyinde tartışılan ve son şekli verilmek üzere olan yeni düzenlemeye göre KOSGEB ve TÜBİTAK para dağıtan birimler olmaktan çıkarılacak. KOBİ'lere verilecek tüm desteklerde artık tek yetkili kurum Halkbank olacak. Halihazırda KOBİ'lerin finansmanında oldukça etkin rol üstlenen banka, yeni dönemde mevcut altyapısını KOBİ teşviklerinin idaresine uygun şekilde yeniden dizayn edecek. 

"BANKA OLARAK HAZIRIZ" 

Sabah'a konuşan Halkbank yetkilileri bu çalışma için bankalarının teknik altyapısının büyük oranda hazır olduğunu ifade ediyor. Desteklerin denetlenebilirliği ve doğru adrese teslim edilebilmesi gibi konularda da Halkbank'ın güçlü bir altyapıya sahip olduğunu ifade eden yetkililer, "KOBİ destekleri konusunda hükümetimizle birçok çalışma yapıyoruz. Bu alanda uzmanlığı en yüksek olan bankayız. Bu tür bir dönüşümde de etkin bir rol üstlenebiliriz" dedi. 

ASLİ GÖREVİNE DÖNECEK 

Yılda 5 milyar lira teşvik dağıtan TÜBİTAK'ın dönüşümde öncelikli kurum olacağı ifade ediliyor. TÜBİTAK, bir ödeme merkezi olmaktan çıkarılarak asli görevi olan bilime yön verme işine dönecek. Kurum için yapılan hazırlığa göre teşvik ve destekleri bankalar verecek. Teşviklerde herhangi bir eksilme olamayacak. Ancak, hangi KOBİ'nin destekleneceği, destek tutarı ile projenin ticari uygulanabilirliği konusunda Halkbank tam yetkili ve sorumlu olacak. 

KOBİ'LERE RAKİP OLMAYACAK 

TÜBİTAK ile ilgili uzun süredir tartışma konusu olan bir noktaya da bu süreçte neşter vurulması planlanıyor. Buna göre, TÜBİTAK, teknoloji işlerini fonlamanın yanı sıra ticari alanda açılan ihalelere girmekten de vazgeçecek. Kurum ana rotasını teknoloji geliştirmeye ve bu teknolojileri KOBİ'lerle paylaşma ayıracak. Bilindiği üzere kurum uzun süredir, başta savunma sanayi olmak üzere birçok kritik ihalede ve sektörde adeta bir şirket modeliyle çalışıyor. Bu alanda bir tekele dönüşmeye başlayan kurum, KOBİ'lerin bu alandaki ticari faaliyetleri ve gelişimlerine de bir anlamda engel oluyor. 

DESTEKLER ENDÜSTRİYE KAZANDIRILAMADI

Dönüşümün temelinde KOBİ'lere aktarılan yıllık 9 milyar lirayı bulan teşviklerden yeterince verim alınamaması ve desteklerin başarı oranının ölçümlenememesi yatıyor. Bir diğer sorun ise verilen desteklerin ticarileşememesi. Edinilen bilgiye göre KOSGEB'in girişimcilik programı kapsamında verilen hibe kredilerde hayata geçirilen şirketlerin sürdürülebilirlik başarı oranı yüzde 11'in altında. Diğer destek paketleri ise çoğu zaman ölçümlenemediği gibi, amaç dışı kullanım oranı da oldukça yüksek. TÜBİTAK'ın ise kopya ve ticari gerçekliği bulunmayan projelerle ilgili ciddi sıkıntıları bulunuyor. Ayrıca kurum üzerinden verilen Ar-Ge ve Ür-Ge desteklerinde akademisyenler yer alıyor. Ancak aynı zamanda projeye danışmanlık görevini de üstlenen aynı akademisyenler denetim görevlerini tam olarak yerine getirmiyor. Bu da projelerdeki suiistimalleri artırıyor.

KOSGEB 90'DA KURULDU

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) KOBİ'lerin rekabet güçlerini geliştirmek ve böylece ulusal ekonomiye katkılarını artırmak amacıyla 12 Nisan 1990'da 3624 Sayılı Yasa ile kuruldu. Kurum bugüne kadar 1 milyondan fazla işletmeye dokundu. Hali hazırda işletme, girişimci ve KOBİ'lere geri ödemeli ve geri ödemesiz olmak üzere 7 başlıkta destek sunuyor. Bu destekler şu şekilde sıralanıyor:

Genel Destek Programı 
KOBİ Proje Destek Programı 
Tematik Proje Destek Programı 
Girişimcilik Destek Programı 
Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı 
İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı
Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı