Enerji ve yatırımlar konusunda önde gelen uzman isimlerden biri olan Global Resources Partnership Başkanı Mehmet Öğütçü, Bloomberg HT’deki programda Rus uçağının düşürülmesiyle başlayan krizi yorumladı. Öğütçü, "Üst Düzey"in sunucusu Arzu Maliki’nin, “Rusya Türkiye’ye doğalgazı keser mi?” sorusuna Putin’in önünü kesecek, gündeme oturacak bir yanıt verdi, “Rusya bunu yapamaz”  dedi. İşte “Üst Düzey”den önemli anlar…
 
-Rusya krizi, enerjide ortak projeleri nasıl etkiler?
-Rusya yeni bir karar aldı. “Yeni Dünya” düzeninde İran ile birlikte ülkenin güneyinde Doğu Akdeniz'e açılış yolu üzerinde, Suriye'de olan karışıklıkta inisiyatif kaybetmek istemediler. Öyle bir hamle yaptılar ki, şu anda Güney komşumuz artık sadece Suriye değil, İran ve Rusya. Bunu da Türkiye bildiği için kriz tırmandı ve bu noktaya geldi. Bence Türkiye'nin özür dilemesi gerekmiyor ama tırmandırmaması da gerekiyor. Çünkü ortada çok kritik stratejik bir hamle var. Rusya ve İran adına ve Türkiye'nin de bu hamleye cevap vermesi gerekiyor. Putin'in karizması çizildi ve Rusya buna bir karşılık verecek umarım ki askeri bir hamle olmasın. Ticarette kısıtlamaya gidildi ama enerjiden şimdiye kadar kimse bahsetmedi. Türkiye doğalgazının %98’i dışarıya bağımlı, bunun da %55'i Rusya'dan geliyor. Elektriğin de %44'ü doğalgaz çevrim santrallerinden geliyor. Doğalgaza vurulacak bir darbe Türkiye ekonomisinin yumuşak karnını çok ciddi bir şekilde zedeler.

-Rusya gazı keser mi?
-Tahminim Rusya bunu yapmaz. Neden? Çünkü imzalı sözleşmeler var. Avrupa’da gazının %30'unu Rusya'dan karşılıyor. Güvenirlik sorunu yaratacaktır böyle bir hamle ve Rusya pazar payını kaybetmek istemez. Rekabet arttı çok fazla rakibi var. Azeri gazı, İran gazı, Amerika kaya gazı. Ama tabii ki gazı kesmek isterse boru hatlarında teknik arıza çıktı da diyebilir. Dünyada da Türkiye, Rusya'nın ikinci büyük pazarı, bu pazarı başka rakiplere kaptırmak istemez.



-Türk Akımı: bu projeyi de hemen yapılsın diye baskı yapıyordu.
-Bence bu kriz bir şekilde dinecek. Bu aslında Ortadoğu ile ilgili daha büyük bir oyun ve kurgu. İran'ın ve Rusya'nın stratejik boyutu var. Bu sadece uçak düşürmeyle alakalı bir şey değil. Dikkatli olmamız lazım çünkü taktik olarak kazandık ama stratejik olarak kaybedebiliriz. Önümüzdeki dönemde, bizim Suriye'de boy göstermemiz daha da zor olabilir. Özellikle Rusya'nın oraya füzeleri yerleştirmesiyle, bizim Suriye'de varlık göstermemiz gittikçe zor hale geliyor Putin'in, Esad'ın düşmesiyle Doğu Akdeniz'deki lojistik üssünü kaybedeceği, ve Türkiye'nin de Suriye'yi kendi nüfus sahasına alacağı kaygısı vardı. Bundan sonraki mücadele çok daha çetin olabilir.

-İlişkiler nasıl düzelebilir?
-Araya arabulucular koymak gerekiyor. Türkiye'nin bundan sonra Suriye konusuna taze bir bakış açısıyla yaklaşmasında fayda var. İçerdeki kamuoyunu fazla kamçılamamak da gerekiyor. Çünkü bunu Rusya yapıyor. Türkiye aleyhtarlığı almış başını gidiyor. Biz Rus ilişkilerini NATO ve AB üzerinden değil, ikili yapıyorduk ama ne yazık ki bunu götüremedik. Aksi takdirde Ruslardan daha çok biz zarar görebiliriz gibi geliyor bana.

-Rusya'ya bağımlılık nasıl azaltılabilir?
-Bize en yakın ihtimal Şahdeniz 2 gazı ve Azeri gazı. Irak'ın Kürdistan bölgesindeki gaz da var. Buradan 10 milyar metreküp gazın gelmesi mümkün. Burayı Genel Enerji işletiyor zaten. Oraya 7-8 milyar dolar civarında bir yatırım söz konusu. Türkiye buna ön ayak olursa, ucuz gazı Kürt bölgesinden 3-4 yıl içerisinde Türkiye'ye akıtabilir.

-Petrol fiyatları?
Fiyatların 60 doları bulması en az iki yılı bulabilir. Fiyatlar düşük seyrettiği için şu ana kadar 300 milyar dolar yatırımlar askıya alındı Uluslararası petrol şirketlerinin kaybı 2 trilyon doları buldu.