Finansal okuryazarlığın düşük olduğu bilinen Türkiye’nin dünyadaki yeri verdiği kredi notlarıyla gündeme gelen Standard &Poor’s’un (S&P) araştırmasıyla ortaya çıktı. Reyting kuruluşunun 144 ülkede 150 bin kişiyle yaptığı araştırmada Türkiye 120. oldu. Araştırma, Türkiye’de 18 yaşından büyüklerde finansal okuryazarlık oranını yüzde 23.6 olarak tespit etti. Sorulan 5 soruya verilen yanıtlardan 4 finansal kavrama hâkimiyeti ölçen araştırma, bir kişi dört kavramdan en az üçüne hâkimse onu finansal okuryazar kabul ediyor. Kavramlar ise riski dağıtmak, enflasyon, faiz ve bileşik faizden oluşuyor. Riski dağıtmak, enflasyon ve faiz için birer soru sorulurken, bileşik faiz için iki soru soruldu. Bu durumda Türkiye’de söz konusu 4 kavramdan 3’üne hâkim olanların oranı yüzde 23.6 çıkmış oldu.

RİSKİ DAĞITMAYI BİLMİYORUZ

Araştırmanın Türkiye sonuçlarında sorulara verilen yanıtlar sonrasında ağırlıkla kavramlara yönelik ‘Fikrim yok’ sonucu çıktı. Hâkimiyetin ise en düşük riski dağıtmada olduğu görüldü. Sahip olunan paranın bir enstüramana mı yoksa birden fazla enstrümana mı yatırılmasının daha doğru olacağını soran soruya verilen doğru yanıtlar üzerinden hakimiyetin yüzde 23 olduğu anlaşıldı. Türklerin en fazla faiz kavramına hâkim olduğu belirlendi. Bunun için sorulan soruya verilen doğru yanıtlar üzerinden hâkimiyet oranı yüzde 49 çıkarken, enflasyona hâkimiyet yüzde 47, bileşik faizde ise yüzde 45 çıktı. Araştırmaya göre dünyanın finansal okuryazarlık ortalaması ise yüzde 33 seviyesinde bulunuyor.

BANKA HESABI OLANLARIN YÜZDE 26’SI OKURYAZAR

Verileri Gallup tarafından toplanan araştırmanın sonuçları her bir ülkede demografik gruplara uyarlandı. Buna göre Türkiye’de banka hesabı olanların sadece yüzde 26’sı finansal okuryazar kabul ediliyor. Ücretli çalışanlar yüzde 25’le en fazla finansal okuryazar oranına sahip grup oldu. Hesaplamaya göre işsizlerin yüzde 24’ü finansal okuryazar olurken, yaş açısından bakıldığında en fazla finansal okuryazarı 15-34 yaş grubu içinde barındırıyor. Ancak bu grupta bile oran yüzde 28’de kalıyor. Erkeklerin yüzde 28’inin, kadınların da yüze 19’unun finansal okuryazar kabul edildiği araştırmanın ortaya koyduğu bir diğer sonuç ise en zengin yüzde 60’lık kesimin yüzde 26’sının finansal okuryazar çıkması oldu.

5 SORUYU BİLEMEYİNCE 4 KAVRAMA HAKİM OLAMADIK

RİSKİ DAĞITMAK
Biraz paranız var. Onu bir işe veya yatırım aracına yatırmak mı, yoksa birden fazla iş veya yatırım aracına yatırmak mı daha güvenli?

BİLEŞİK FAİZ
İki yıllığına para koyduğunuz banka hesabınıza her yıl yüzde 15’ini eklemeye söz verdi. Banka, ikinci yıl, ilk yıla göre daha fazla mı yoksa aynı miktarı mı ekler?
Mevduat hesabınızda 100 dolar var ve banka her yıl üzerine yüzde 10 ekleyecek. Eğer hesaptan 5 yıl boyunca hiç para çekmezseniz hesabınızda ne kadar para olur?

ENFLASYON
Satın aldığınız ürünlerin fiyatları 10 yılda 2 kat artacak. Geliriniz de iki kat artarsa, 10 yıl sonra bugün satın aldıklarınızın aynısını mı, daha azını mı yoksa daha fazlasını mı alabilirsiniz?

FAİZ
Diyelim 100 dolar borç almanız gerekiyor. Borç geri ödemenizi oluşturan hangi miktar daha düşüktür? 105 dolar mı yoksa 100 dolar artı yüzde 3’ü mü?

GELİŞMİŞ EKONOMİLER ENFLASYONU BİLMİYOR

Araştırmanın sonuçlarına dünya genelinde bakılıdığında enflasyon kavramına hâkimiyette gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomi farkı dikkat çekti. Gelişmiş ekonomilerde en az hâkim olunan kavram enflasyon oldu. En az hâkim olmakla birlikte yine de oranlar yüzde 40’lardan düşük çıkmadı. Yakın tarihte enflasyonla mücadele etmiş çok sayıda gelişmekte olan ekonomi olduğu için özellikle Arjantin, Peru, Gürcistan gibi ülkelerde enflasyona hâkimiyet zirve yaptı.