Herhalde her erkek hayatının bir anında içini derin derin çekerek ‘ahhh şu kadınları bir anlasam’ demiştir. Hatta evrenin temel prensipleri üzerine çalışan dünyaca ünlü fizikçi ve kozmolog Stephen Hawking’in “Evreni çözebiliriz ama kadınları asla” dediğini duyup bir ‘ohhh’ da çekmiştir. Dünya'nın haberie göre, kadının duygusal zekasını, beyninin nasıl işlediğini, bankacılık ilişkilerini, ekonomiye katkısını, çarkları döndürüşünü A’dan Z’ye inceleyen TEB, kadına dair her şeyi personeline anlatarak kadın bankacılığı için kolları sıvamış durumda. Mayıs ayında ‘kadın bankacılığına giriyoruz’ açıklamasını yapan TEB’in Genel Müdür Yardımcısı Turgut Boz, kadın bankacılığına girerken, hizmet verecek personele, kadını anlatmaya Taş Devri’nden başladıklarını söyledi. Boz, “Kadınlar tutucu, memnun ise bırakmıyor. Hata yaparsan da aff etmiyor. Bizim kadın bankacılığında bu bilinçle hareket etmemiz gerekiyor. Bu bilinci yaymak içinde tüm portföy yöneticilerine kadını Taş Devri’nden başlayarak anlatan bir eğitim verildi” dedi.

Paranın rotasını kadın çiziyor

Kadınların global kazanca etkisi; 2007 yılında 9.8 trilyon dolarmış. 2017 yılında bu rakamın 15.6 trilyon dolara yükselmesi bekleniyor. Yapılan araştırmalarda ülkelerde kadın-erkek eşitliği sağladığınızda 2025 yılında küresel büyüme rakamlarında 12 trilyon dolarlık artış meydana geleceği hesaplanıyor. Kadının eğitimini sadece ‘yüzde 1’ arttırdığınızda, o ülkenin GSMH’sını katkısı yüzde 3.37 oluyor. Dünya üzerinde 16 trilyon dolarlık tüketim harcamasına kadınlar yön veriyor.

Hanelerde finansal yetki kimde diye bakıldığında da ortaya çıkan sonuçlar ilginç. Araştırmaya katılanların yüzde 40’ında finansal kararları tek başına kadının verdiği ortaya çıkarken tek başına karar verebilen erkeklerin oranı yalnızca yüzde 4. Çiftlerin yüzde 50’si finansal kararları ortak aldıklarını söylerken yüzde 6’lık kısımda karşımıza çıkan sonuç, kadının anne – babası.

Niceliğe değil, niteliğe bakacak

TEB Genel Müdür Yardımcısı Turgut Boz ile kadın bankacılığında aldıkları mesafeyi konuşmak için bir araya geldiğimizde hemen KOBİ Bankacılığı ile başlayan ve onun alt açılımlarında da devam ettirdikleri ‘danışman banka’ anlayışını bu cepheye de taşıdıklarını söyledi. TEB için danışman banka başlığının altında yer alan maddelerden biri de saha içi eğitim. Nitekim TEB’de Taş Devri’nden bugüne kadın eğitimini tüm saha, yani 1.600 portföy yöneticisi ve 550 şube müdürü almış.

Turgut Boz, tam bu noktada Girişim Bankacılığına başladıkları dönemde de sahaya benzer bir eğitim verdiklerini hatırlatarak “Biz girişim bankacılığına başlayıp sahaya eğitim verdiğimizde portföy yöneticilerimizin, ‘bir şirketin üretim süreçlerinin içine girdiklerinde bir verimsizlik görüp kredi vermekten imtina ederler mi?’ acaba diye endişelenmiştim. Ama tam tersi oldu. Aksine öğrenip daha fazla bilgi sahibi olunca daha çok cesaretlendiler. Girişimcilikte bizim deneyimimizde müşteri ‘TEB benim yanımda’ özgüvenini yaşadı” dedi ve ekledi: “2.5 yıl önce girişim bankacılığını kurduğumuzda bana hedefiniz ne diye sorulsaydı, ben size ancak bugün geldiğimiz noktanın üçte birini söylerdim. Aynı girişim bankacılığında olduğu gibi kadın bankacılığında da rakamlar üzerinden konuşmayacağız. Kaç kadın girişimciye eğitim verdik? Kaç iş fikri çıktı? Cirosu nereden nereye gelmiş. Kadın bankacılığında başarının kriteri kaç kadını girişimci yaptığımız olacak.”

Boz, dünyada sosyal inovasyon ve sosyal iş modeli kavramı geliştiğine de işaret ederek “Biz KOBİ bankacılığında bunu yaptık. Biz bütün alt yapı ve iş modelimizi bu kavramlar üzerine oturttuğumuz için ‘kadın bankacılığını başlatıyoruz’ dediğimizde sahanın bunu anlaması çok önemliydi. Bugün bir banka bunu yapıyorum dediği anda sahanın anlaması, uygulamaya geçmesi ve benimsemesi çok uzun bir süreç. Biz girişim bankacılığında da aynı anlayışla başladık bugün işi Amerika’da Girişim Evi açmaya kadar taşıdık” ifadelerini kullandı.

KOBİ’lerin yüzde 37’si kadınların

Boz, kadın ve kadın bankacılığına dair pek çok araştırmayı da takip ediyor. Rakamların bankaları kadın bankacılığını farklı bir bakış açısıyla ele alması gerektiğini ortaya koyduğuna da işaret eden Boz, kadınların dünyasını rakamlarla şöyle anlattı: “Dünyadaki KOBİ’lerin yüzde 37’sinin sahibi kadınlar. Türkiye’de KOBİ’lerin yüzde 100 sahipliği diye baktığınızda oran yüzde 10. Hisse paylı olarak baktığımızda kadınların ortalama ortaklık oranı yüzde 43. Dünyadaki işgücünün yüzde 40’ını kadınlar oluşturuyor. İşgücüne katılma oranı, Türkiye genelinde yüzde 50.8, kadınlarda yüzde 30.8. Burada geriden geliyoruz. Erkeklerde ise iş gücüne katılma oranı yüzde 71.5. Türkiye’de toplam 139.9 milyon gayrimenkulün yüzde 63.5’i erkeklere ait. Kadınlar toplam tapunun sadece 3’te 1’ini (yüzde 36.5) elinde bulunduruyor.”

EBRD kredisi bin girişimciye ulaştı

TEB Kadın Bankacılığı yaklaşımını kadınların 4 ana sorununa odaklanarak ürün ve hizmetlerini oluşturduklarını anlatan Boz, bunları da finansa erişim, bilgiye erişim, pazarlara erişim ve mentorluk ihtiyacı olarak sıraladı. Boz’un verdiği bilgiye göre EBRD kredisinde alınan ilk dilimle yaklaşık bin kadın girişimciye ulaşıldı.

Kadınlar girişimci olmaktan çekinmeye başlamış

KOSGEB ile yaptığı bir işbirliği ile ilk Girişimcilik Endeksi’ni 2013 yılında hesaplayan TEB, 2014 verilerini de hesapladı. 2014 yılı Girişimcilik Endeksi’nin Türkiye’de arttığını ama bunun kadınlardan erkeklerden geldiğine de dikkat çeken TEB sonuçları şöyle aktardı: “Gelecek 6 ay içerisinde yaşadığınız bölgede yeni bir iş fi kri kurar mısınız?’ sorusuna kadınlar 2013 yılında yüzde 36 oranında ‘evet’ derken 2014’te bu oran yüzde 34’e düştü. Erkeklerde ise aynı oran yüzde 41’den yüzde 44’e çıktı. Başka bir soru ‘Başarısız olma korkusundan dolayı yeni iş kurmaktan çekinen’ kadınların oranı 2013’te yüzde 35 düzeyindeyken 2014’te yüzde 43’e çıktı. Kadın artık ‘başarısız olmaktan çekiniyorum’ diyor. Cinsiyete göre erken dönem girişimcilik oranı erkeklerde yüzde 68’den yüzde 78’e çıkarken kadınlarda yüzde 31’den yüzde 22’ye düşmüş. Veriler, kadın girişimcilik ve kadın bankacılığı konusunda hızlanmamız gerektiğini ortaya koyuyor.

Kadınlar için il il gezecek

Ayrıca finansal hizmetlerde masraf ve ürün paketi hazırlayan TEB, bilgiye erişimi de TEB KOBİ TV Kadın Patronun Ekranı, TEB Kadın Akademileri ve TEB KOBİ Destek Hattı – kadınlara özel hat olarak detaylandırdı. TEB Kadın Akademileri’ni aynı TEB KOBİ Akademileri gibi, büyük şehirlerden başlayarak Anadolu’nun hemen hemen her iline götürmeyi hedefl ediklerini aktaran Boz, “TEB Kadın Akademisi ile kadın KOBİ ve işletme sahiplerinin işlerini geliştirmeye yönelik bilgi ihtiyacını karşılamayı ve onları iş dünyasının ilham veren başarılı kadınlarıyla bir araya getirmeyi planlıyoruz” ifadelerini kullandı. “Bilgi toplumu olmanın en önemli özelliği ‘network’ oluşturmak. Kadınlarda, network oluşturmak doğalarının bir parçası” diyen Boz, kadınların altın günlerinin bile onların network oluşturma konusundaki yeteneklerinin bir uzantısı olduğunu düşünüyor. Bunu hızlandırmak içinde pazarlara erişim başlığı altında da 90’dan fazla ülkede 5 bin üyesi bulunan WeConnect ile işbirliği yaptıklarını ve kadınlara mentorluk desteği verme konusunda ise Cherie Blair Foundation for Women mentorluk programı ve EBRD mentorluk programı oluşturduklarını anlattı.