Normal şartlarda iki ülkenin imzaladığı vergi anlaşmaları karşılıklılık esasına dayanıyor. ABD’nin kendi ülkesinden yurtdışına vergi kaçırılmasını önlemek için çıkardığı ve birçok ülkenin de uyum için masaya oturduğu Yabancı Hesaplar Vergi Uyum Yasası’na (FATCA) uyum için yapılan anlaşma ise pek bu kurala uymuyor. Anlaşma maddeleri Türk bankaları ve aracı kurumlarına ağır görevler yüklerken ABD kurumları için hiçbir yükümlülük getirmiyor. Anlaşmanın öyle maddeleri var ki Türk bankaların ajan çalıştırmadan bu maddelere uymaları neredeyse imkânsız.

Habertürk'ün haberine göre, Türkiye bu yasaya uyum için temmuz ayında masaya oturdu. Anlaşma imzalandı ama yürürlüğe girmesi için bizim Meclis’ten geçmesi gerekiyor.

Anlaşma gereği Türk bankaları, aracı kurumları kendilerinde hesabı olan ABD vatandaşlarının tüm bilgilerini Maliye’ye verecek Maliye de bunu ABD’ye iletecek. Karşılığında ABD ise sadece elinde olan Türk vatandaşlarının bilgilerini ve yine sadece Türkiye istediğinde verecek. Üstelik bir şart da var: Altyapının mevcut olması durumunda. Daha anlaşmanın girişinde “İç hukuk engelleri nedeniyle Türk finansal kuruluşlarının FATCA’nın belirli yönlerine uyum sağlamayabileceği de dahil olmak üzere FATCA birtakım sorunları dile getirdiğinden” bu anlaşmanın sağlandığının belirtilmesi Türk bankalarının veya borsa dahil diğer aracı kurumlarının Türkiye yasalarına uymasa dahi bilgileri ABD’ye iletmek zorunda olduğunu gösteriyor. Bu da Türkiye’deki finansal kuruluşların hukuki açıdan ileride epey başının ağrıyabileceğini gösteriyor.

NELER VERİLECEK?

Anlaşma gereği Türkiye şu bilgileri verecek: 1-Hesabın sahibi olan her bir ABD vatandaşının adı, adresi ve ABD vergi kimlik numarası, 2) Hesap numarası 3) Bildirim yapan Türk finansal kuruluşunun adı ve kimliği 4) İlgili takvim yılının veya hesap yıl içerisinde kapatılmış ise kapatılmadan hemen önceki hesap bakiyesi veya değeri. Ayrıca saklama hesapları için her bir olay için ödenen faiz, temettü ve mal varlığı satışını mevduat hesabı için de faiz tutarı bildirilecek.

Türk bankaları ve diğer aracı kuruluşları bilgileri zamanında ve aranan şartlarda sağlarsa, bu finansal kuruluşlar ABD Vergi Gelir Vergisi Kanunu’nun 1471’inci bölümüne uyumlu addedilecek ve stopaja tabi tutulmayacak. Ancak eğer tersi olursa ABD tarafından katılımcı olmayan finansal kuruluş olarak değerlendiriliyor ve bir nevi kara listeye alınıyor. Anlaşma metninde de kara listeye alınan banka veya finansal kuruluşların hayatının karartılacağı açık açık yazıyor.

TÜRKİYE’NİN İSTEDİĞİ HERHANGİ BİR ŞEY YOK

Anlaşmanın ekleri ise Türk bankalarına ağır görevler yüklüyor. Türk bankaları 7 durumda inceleme yapmak zorunda. 1-Hesap sahibinin ABD vatandaşı olarak belirlenmesi 2-Doğum yerinin ABD olduğuna dair açık gösterge 3-Geçerli ABD adresi veya posta kutusu 4- ABD telefonu 5-ABD’ye verilen düzenli talimatlar 6-ABD’li bir kişiye verilen imza yetkisi. Eğer hesap sahibi ABD doğumlu ise Türk banka şunları yapacak: 1-Hesap sahibinin ABD vatandaşı olmadığını gösteren kişisel beyanı 2-Hesap sahibinin başka ülke vatandaşı olduğunu gösteren pasaport 3-Hesap sahibinin ABD vatandaşlığını kaybettiğine dair belge. Daha da önemlisi hesap sahibinin ABD’de doğduğu halde neden ABD vatandaşlığını kazanmadığına ilişkin makul açıklama. 57 sayfadan oluşan anlaşmada ek maddeleri dahil sadece ABD’nin istekleri ve bu istekler dahilinde Türk finansal kuruluşlarının neler yapacakları yazılı. Türkiye’nin isteklerini sıraladığı tek bir madde bile yok.