Türkiye’nin bölgedeki çatışmalara fiilen dahil olması ve içeride artan terör olaylarının sınır bölgesinde ve bölge işadamlarında, bir süredir zaten varolan tedirginliği iyice büyüttüğü gözleniyor. Son günlerde bu nedenle ticari hayatta çok fazla değişiklik olmadığını, zaten bir süredir yavaşlama yaşandığını söylüyorlar. Buna karşılık olayların ilk olumsuz etkilerinin taşımacılık ve turizm sektörlerinde somut olarak yaşanmaya başladığını da ekliyorlar. Bölgedeki oda başkanlarının asıl sıkıntısı ise yaşanan siyasi süreç. Partilerin halkı oyalamaması gerektiğini, biran önce koalisyon hükümetinin kurulmasını istiyorlar ve koalisyonun yaşanan bu sıkıntılı havayı değiştirebileceği görüşündeler.

BELİRSİZLİK MORAL BOZUYOR

Buna karşılık son gelişmelerin koalisyon hükümetinin kurulması yerine yeniden bir seçim yaşanacağı izlenimi verdiğini belirtiyorlar. Bu izlenimin bölge halkı ve işadamlarının morallerini bozduğunu söylüyorlar. 
Koalisyon kararının bir an önce verilmesi gerektiğini, işlerin uzatılmasının doğru olmadığı görüşünü açıkca belirtiyorlar. Buna karşılık, koalisyon hükümeti kurulamayacaksa bile bunun bir an önce belli olup ilan edilmesini, belirsizliğin yaşanan sıkıntıları iyice büyüttüğünü de ifade ediyorlar. Bölgede çok sayıda Suriyeli mevcut ve son olaylarda bunun nasıl bir etki yarattığını sordum. Oda başkanları bu durumun artı olarak bir sıkıntı yaratmadığını, varolan halk tepkisinin devam ettiğini ama işlerin biraz daha disipline edildiğini söylediler. 

BİZİM TERCİHİMİZ DEĞİL

Suriye’den göçün yoğunlaştığı dönemlerde Gaziantep ve Kilis’i ziyaret edip gözlemlerimi aktarmıştım. Gelen Suriyeliler çok artınca, işadamları “Suriyelilere çalışma izni verilmesini” talep etmiş, hükümet bunu kabul etmiş ve daha ucuz işgücü imkanına kavuşmuşlardı. O dönemi ve taleplerini hatırlattığımda Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adil Konukoğlu, şimdi bunun gündemde olmadığını söylerken, Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Eyüp Bartık ise şunları söyledi: “Bu durum bizim tercihimiz değildi. Ancak tercih hakkı bulunmadığımız bir süreçten geçerken, yaratılan sıkıntıları azaltmak için bu öneriyi getirdik. Gelenlerin adli ve güvenlik sorunu yaratmasını engellemek için, işaleminin içine katalım, toplumsal sıkıntıları azaltalım dedik” şeklinde konuştu. Görüştüğümüz oda başkanları görüşleri özetle şöyle:

3 YILLIK EMEK BOŞA GITTI

Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Eyüp Bartık:
“SON olaylar ilin ticaret hayatıyla ilgili özel bir etki yaratmadı. En büyük sıkıntı turizmde. 3 yıldır turizmi canlandırmak için çabalarımız sürüyor ve belli bir aşamaya da gelmiştik. Ancak neredeyse tümüyle başa döndük. Turizm ilk etkilenen sektör oldu. Turlar iptal ediliyor, kimse bu çatışma havasında artık gelmek istemiyor. Asıl büyük sıkıntımız ise siyasi ortamla, hükümet sorunuyla ilgili. Biran önce hükümetin kurulmasını bekliyoruz. Eğer kurulacaksa fazla bekletmenin bir alemi yok, belirsizlik olduğu sürece işlerimiz çok etkileniyor. Yeniden seçim yapsanız bile tablonun fazla değişmeyeceğini herkes görüyor. O zaman bir an önce hükümetin kurulması lazım. Bugün öyle diyorlar ertesi gün başka şey; neyse karar verin ve bir an önce hükümeti kurun. Bir gün dolar 2.60, ertesi gün 2.75 oluyor, böyle bir ortamda ticaret olur mu? Bir an önce hükümetin kurulup, bizim de işimize bakmamız gerekiyor. Kimse unutmasın ki; hükümet kurmaktan kaçan partiyi halkımız hoş karşılamayacaktır, bunun bedelini o siyasi partiler öderler.”

KARARSIZLIK EN KÖTÜSÜ

Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adil Sani Konukoğlu:
“SEÇİM oldu ardından yaz rehaveti geldi, yani normal bir yavaşlamayı yaşıyoruz diyebiliriz. Özel olarak, olaylar nedeniyle artı bir olumsuz gözlemiyoruz. Önemli olan 80 milyon bir arada, ülkenin bütünlük ve birlik içinde bu sıkıntılı dönemlerden geçmesi. Biz işimize gücümüze bakacağız, politikacılar de işlerine. O nedenle ille de ille de hükümet kurulsun filan demek çok doğru olmayabilir. Bizim dediğimiz; ne olacaksa, neye karar verilecekse bir an önce verilsin. Kararsızlık, belirsizlik en kötüsü…Eğer koalisyon kurulacaksa hemen kurulmalı, yok olamıyor deniyorsa, o zaman da biran öne seçim kararı verilmeli. Herkes de ona göre işine gücüne bakmalı.”

TAŞIMACILIK  IYICE AZALDI

Antakya Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Ali Kuseyri:
“BİZDE en büyük sıkıntının taşımacılık sektöründe olduğunu söylemeliyim. İlimiz İstanbul’dan sonra en büyük TIR kapasitesine sahip ve olaylar nedeniyle zaten yaşanan sıkıntı iyice büyüdü. Buradan gidiş de oradan geliş de çok azaldı. Uzun zamandır sıkıntı çekiliyordu iyice arttı. TIR’lar satılmaya başladı. Son günlerde koalisyon için umutların azaldığını gözlüyoruz. CHP ve AKP, eğer niyetleri varsa, fazla uzatmadan örneğin bir hafta içinde isterlerse bu hükümeti kurarlar. Halkımız yeniden seçim olacak diye bir beklentiye girdi ve son günlerde bu nedenle moraller bozuk. Yeniden seçim olursa bölgede durum çok kötü olur. Türkiye ekonomisini son dönemde götüren iki sektör vardı; otomotiv ve inşaat, zaten diğer sektörler durmuştu. İnşaatta ciddi sıkıntılar başladı, otomotivde bu gidişle başlayacak. İşsizlik bölgede zaten büyük sorun, iyice artacaktır. Suriye’den gelenler çok ucuza çalışıyorlar ve iş bulma imkanı buranın insanları için kalmadı. Eğer yeniden seçim olursa, bu mevcut durumun, ağırlaşarak en az 4-5 ay daha sürmesi demektir. Bu da ilimizde çok büyük sıkıntılar çıkacak demektir.”

GIDA DIŞINDA TICARET YOK

Kilis Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Erdal Öndeş:
“SON olaylar üzerine ilin ticaretinde fazla bir değişiklik yok. Çünkü zaten seçimden birkaç ay öncesinden başlayarak ilde ticaret durdu. Şu anda gıda dışında önemli bir ticaret gözükmüyor zaten birkaç aydır da durum aynı. Taşımacılıkta ise bariz bir etkisi oldu. Tek açık sınır kapısı ilimizde ama geçen TIR’ların sayısı bir hayli azaldı. Daha önce bir yığılma olmuştu ve sınır kapısı 24 saat görev yapmaya başlayınca bu sıkıntı giderilmişti. Bu olumlu oldu ama son günlerde TIR geçişleri durdu. Günde ancak 150-200 Tır geçiyor. Suriyelilerin son dönemde verdiği özel bir sıkıntı yok. Biraz disiplin altına alındı. Ama tabi ki 90 binlik nüfusa sahip ilimizde resmi Suriyeli sayısı 112 bine ulaşmış durumda. Bize kayıtlı 60’ın üzerinde Suriyelilerin yeni kurduğu şirket var. Yani ticaret dengesi de son yıllarda çok değişti. Hep söylüyoruz; biran önce hükümetin kurulması gerekiyor ki ilde yeniden normale dönebilelim. İldeki halkın tercihi AKP-MHP koalisyonu kurulması yönündeydi ama şahsen AKP- CHP hükümetinin de ülkeye çok yararlı olabileceğini düşünüyorum. Biran önce hükümetin kurulup işadamlarının da, halkın da yeniden önünü görür hale gelmesi gerekiyor. İşlerin uzaması sıkıntıları çok ağırlaştırıyor”