Dubai’den ithal edilen ve KKTC’ye teslim amacıyla İstanbul Ambarlı Gümrük Müdürlüğü’ne getirilen kullanım süresi geçmiş bin 200 ton bebek maması gümrüğe takıldı. Tolga Şardan'ın Milliyet'teki haberine göre bozuk bebek mamalarının son varış noktası Kıbrıs olmasına karşın, yüklü miktarda olması nedeniyle iç piyasaya sunulmasının hedeflendiği iddia edildi.

Piyasa değeri 6 milyon lirayı aşan bebek mamalarının imha edilmesi kararı alındı. 
Türkiye’ye sokulmaya çalışılan ancak gümrük işlemleri sırasında el konulan 25 bin zehirli ayakkabının depolardan çalınarak piyasaya sunulduğunu ortaya çıkaran Milliyet, şimdi de kullanım süresi geçmiş bebek mamalarının ülkeye sokulamaya çalışıldığını günışığına çıkardı. 

45 gün depolama

Milliyet’in ulaştığı bilgilere göre, merkezi Dubai’de bulunan A.A. Foodstuff Trading LLC adlı firma, KKTC’de ithalat ve ihracat faaliyetleri yürüten Ö.K. Free Port Ltd. adındaki firma adına kargoyu yola çıkardı. 754301865 sayılı resmi konşimentosunda Birleşik Arap Emirlikleri’nin Jebel Ali Limanı’ndan İstanbul Ambarlı Limanı’na gönderilen net 1.248.950 kilogram, brüt 1.660.713 kilogram bebek mamaları, 130 bin kutu halinde 74 konteynere konularak 26 Mayıs 2014’te gemiyle yola çıkarıldı.

Yine merkezi KKTC’de bulunan M. Denizcilik Nakliye firmasının gözetiminde olan bebek maması kargosunu taşıyan gemi, iki ay süren yolculuk sonrasında Ambarlı Gümrüğü’ne ait Kumport Limanı’na 25 Temmuz 2014’te yükünü boşalttı. Aracı M. Denizcilik firmasının gözetiminde gümrükleme işlemleri başlatıldı. İşlemler kapsamında, 45 günlük geçici depolama süreci başlatıldı. Bu sırada, kontenyerlerden birisi açılarak numune alma işlemi yapıldı. Numunelerde, konşimentoda belirtildiği gibi “toz bebek maması” olduğu anlaşılmasına karşın “son kullanma tarihleri”nin geçtiği görüldü. 

Kullanma tarihi geçmiş

Bu gelişme üzerine harekete geçen Ambarlı Gümrük Müdürlüğü, bebek mamalarının yurda giriş işlemlerini askıya alırken, aracı firma, gümrük müdürlüğüne dilekçe verip tüm gümrük vergileri ve gümrük cezaları kendilerine ait olmak üzere Gümrük Yasası hükümlerine göre yüzde 1 vergisini yatırarak kargonun KKTC’ye gönderilmesinin sağlanmasını istedi. Ancak, Ambarlı Gümrük Müdürlüğü, son kullanma tarihi geçmiş yaklaşık 1200 ton bebek mamasının iade edilmesini uygun görmezken, konteynerden alınan numunelerin sağlığa zararlı olup olmadığının anlaşılması amacıyla İstanbul’daki çeşitli kamu sağlık kuruluşlarından görüş istendi. 
Bu çerçevede, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı İstanbul Laboratuar Müdürlüğü 12 Kasım 2014 günlü raporunu hazırlayıp Ambarlı Gümrük Müdürlüğü’ne gönderdi. Laboratuarda görevli 3 kimyagerin imzasını taşıyan ve Dielac 1 ile Dielac 2 adlı örneklerin incelendiği raporda Dielec 1 adlı numunenin son kullanma tarihinin Ocak 2014, Dielac 2 adlı numunenin son kullanma tarihini ise Şubat 2014 olduğu açıklandı. Raporun Ambarlı Gümrüğü’ne ulaşmasıyla, Türkiye’ye gönderilen bebe mamalarının yola çıkış tarihinde son kullanma sürelerinin çoktan geçmiş olduğu anlaşılınca 2. kez inceleme başlatıldı. 
Ambarlı Gümrük Müdürlüğü, ithal işlemlerinin yürütülmesi beklenen kargodaki eşyanın “son kullanma tarihinin geçmesi” nedeniyle M. Denizcilik Nakliye Ltd. firmasının yüzde 1 vergi ödenip malın geri alınması talebini uygun bulmazken, iki gümrük uzmanı 7 Ocak 2015 tarihli özel bir tutanağı hazırlayıp Ambarlı Gümrük Müdürlüğü’ne sundu. Bu raporu değerlendiren Gümrük Müdürü Zekai Sezer, raporun üzerine “çok acele” kaydıyla el yazısıyla şu notu düştü: 
“Eşyaların insan sağlığı açısından sakıncalı olabileceği hususu da dikkate alındığında; Hıfzıssıha kuruluşundan insan sağlığı açısından uygun olup olmadığı konusunun araştırılması gereği, konteynerlere güvenlik mühürü düzenlenerek tutanağa bağlanması, ayrıca liman işletmesine bilgi verilerek müdürlüğümüzün bilgisi dışında herhangi bir işlem yapılmamasının sağlanması, Hıfzıssıha’dan alınacak bilgiye ve analiz sonucuna göre değerlendirilerek gereği...”

İmha işlemi yapılacak

Bu talimatla birlikte, konteynerlerden alınan numuneler analiz için İstanbul Hıfzıssıhha Müdürlüğü ile İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ne gönderildi. Laboratuvar analizleri devam ederken, bu kez Ambarlı Gümrük Müdürlüğü’nce “sakıncalı bebek mamasının Türkiye’ye getirilip gümrükten geçirilmesi işlemlerini” takip eden Mersin’deki M. Denizcilik Nakliyat firmasına resmi yazı gönderildi. Gümrük Müdür Yardımcısı Emrah Uykun’un imzasını taşıyan 29 Nisan 2015 tarihli yazıda, “eşyaların fiziki muayenesinde son kullanma tarihlerinin geçmiş olduğunun anlaşıldığı, eşyaların kullanım özelliğinin yitirip yitirmediğinin analizlerinin devam ettiği” belirtildi. Aynı yazıda, “Gümrük Kanunu’nun 177. maddesi kapsamında eşyaların tasfiye işlemlerine başlanılmış olup, son kullanma tarihlerinin geçmiş olması nedeniyle Tasfiye Yönetmeliği’nin 61. maddesi kapsamında eşyaların imha işlemi gerçekleştirilecektir” denildi. 

Asıl hedef iç piyasa mı?

Bu olayla ilgili Milliyet’e bilgi veren kaynaklar, “sakıncalı” bulunarak imha kararı verilen bebek maması tozlarının miktarına dikkati çekti. Kaynaklar, Kıbrıs gibi nüfusu küçük bir ülkeye ithalatı yapılan son kullanma tarihi geçmiş yaklaşık 1200 ton bebek mamasının asıl hedefini Türkiye iç piyasası olduğuna dikkati çekti.