Bugünlerde ekonomi yönetimi, sanayici, ekonomist, tasarruf sahibi, kısacası hemen hemen herkes döviz piyasasını yakın takibe aldı. Yılbaşından bu yana, ama özellikle de son bir ayda tarihi zirvelerini zorlayan dolar kuru, tüm dünyanın ve Türkiye'nin gündemine oturmuş durumda.

Özellikle yılın ikinci yarısından sonra uluslararası piyasalarda dolar ile euro'nun eşitlenmesi, hatta bu seviyenin dolar lehine aşağı yönde kırılması bekleniyor.
Gelelim dolar ve euro karşısında TL'nin durumuna... Doların global piyasalarda euro karşısında son 12 yılın zirvesine çıkmasıyla içeride de tırmanışa geçti.

Bu hızlı hareket tabii ki hepimizin aklına "TL'nin hızlı değer kaybı sürecek mi?" veya sokaktaki insanların tabiriyle "Dolar yükselecek mi?" sorusunu getiriyor. Para dergisinden Esin Çetinel döviz piyasalarını mercek altına aldı, "Dolar mı, euro mu?", "Dolar kaç TL olacak?", "Euro kaç TL olacak?" sorularının yanıtını aradı…

"DÖVİZDE YÖN YUKARI"

Akportföy Strateji ve Yatırım Danışmanlığı Müdür Yardımcısı Mustafa Demirel, uzun vadede euro/dolar parkesinde dolar lehine hareketin devam edeceği görüşünde. Bunun temelini, ABD ekonomisindeki güçlenmeye karşın Avrupa ekonomilerindeki yapısal sorunların oluşturduğunu söyleyen Demirel, "Ancak bu beklentiler fiyatlanmış durumda. ABD'den gelecek negatif verilerle güçlü dolar trendinde kısa vadeli kesintiler yaşanabilir. Buna karşın uzun vadede trendin bozulmayacağını ve paritede 1, hatta belki daha düşük seviyeleri göreceğimizi düşünüyorum" diyor.

Demirel, TL tarafında ise son dönemde pozitif ayrışma getiren temanın durduğunu söylüyor. Bu süreçte dövizde kalıcı düşüş olasılığının azaldığını kaydeden Demirel, kurlara ilişkin beklentisini şöyle özetliyor:

"Yurt içi makro görünümde PMI, sanayi üretimi, kapasite kullanımı gibi öncü verilerin zayıf seyri 2015 yılı ilk çeyrek büyümesinin beklentilerin altında kalacağına işaret ediyor. Bunları hesaba kattığımızda dövizde yukarı yönlü eğilimin önümüzdeki aylarda da sürmesi halen baz senaryo niteliğinde. Bu ortamda TCMB'nin ise rezerv kaybına uğramamak amacıyla dövize etkili bir müdahalede bulunmayacağını düşünüyorum. Düşük olasılıklı en kötü senaryoya göre sepet kurda 3.0 düzeyine işaret ediyor. Paritenin konumuna göre; hem dolar hem euro/TL'de yeni zirvelerin görülmesi sürpriz olmaz."

Demirel'e göre, teknik olarak dolar/TL'de aşağı yönde ilk destek 2.51'de; bu seviye kırılırsa 2.45. Yukarı yönde 2.64 direncinin kırılıp kırılmayacağının ise orta vadeli görünüm açısından belirleyici olacağını ifade eden Demirel, dolara göre daha geride kalması beklenen euro için kritik eşiklerin 2.75 ve 2.87 bandında oluştuğunu belirtiyor.

"PARİTE 1'İN ALTINA İNEBİLİR"

ABank Ekonomisti Serdar Şenol'a göre, Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) ilk faiz artırımını yapması beklenen Haziran-Eylül dönemi yaklaşırken parite 1'i aşağı yönde kırılabilir. Yani dolar, euro karşısında değer kazanır. Ancak çok güçlü doların ekonomideki dengeleri bozacağı için ABD tarafından da tercih edilmeyeceğini söyleyen Şenol ayrıca paritede 1 düzeyinde belirgin bir psi-kolojik destek bulunduğuna da dikkat çekiyor.
Son dönemde TL'deki negatif ayrışmaya da dikkat çeken Şenol, bunun hem FED, hem TCMB'nin politikalarından kaynakladığı kanısında. Yılbaşından bu yana TL'nin dolara karşı yüzde 8.8, sepet bazında ise yüzde 3.9 değer kaybına uğradığını hatırlatan Şenol, "TL bizim endekslediğimiz gelişmekte olan ülke grubuna göre ise yine aynı dönemde yüzde 4'lük değer kaybı gösterdi. Yılbaşından bu yana hem FED'in faiz artırımı sürecine geçişine dair küresel risk algısının yükselmesi, hem de TCMB'nin faiz indirim sürecine girmesi yılbaşından bu yana TL'nin negatif ayrışmasındaki temel etkenler oldu. TCMB'nin son toplantısında faizleri değiştirmemesi ise TL'nin diğer gelişmekte olan ülkelerden pozitif ayrışmasına imkan verebilecek. Ancak FED'in faiz artırım sürecine dair belirsizlikler, TL dahil diğer gelişmekte olan ülke paralarında dalgalanma riski yaratacak" diyor.

"DOLAR DEĞER KAZANACAK"

Ata Yatırım FX ve Yurt dışı Piyasalardan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Erkan Yılmaz, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) parasal genişleme kararının ardından euroda dolara karşı düşüşün hızlandığını hatırlatıyor. Parasal genişleme devam ettiği sürece bu düşünün devam edeceğini öngören Yılmaz, "Ayrıca doların faiz artırım sürecine girecek olması, iki kur arasındaki faiz farkının dolar lehine çalışmasını sağlayacak. Bu gelişme ve beklentilerden sonra birçok kurum 1 euro = 1 dolar ve hatta   daha  altını bekliyor. Yaptığımız analizler dolardaki değer kazanımlarının devam edeceğini gösteriyor" diyor.
TL'nin değer kaybında yüzde 80 oranında FED faiz artırım beklentisinin etkili olduğunu kaydeden Erkan Yılmaz, TL'ye ilişkin beklentilerini ise şöyle özetliyor:

"Son zamanlarda TCMB Başkanı Erdem Başçı'nın faiz indirim kararı içeride bazı tartış¬maları yaratmış olsa da, TL'deki değer kaybı ağırlıklı dış gelişmelerden kaynaklandı. FED faiz artırım sürecine kadar doların değer kazancı TL'yi olumsuz etkileyecek. Zaten yabancı kurumların dolar/ TL tahminleri de 2.65-2.70 seviyelerine kadar yükselmiş durumda. Tüm bunların etkisiyle TL, euro ve dolar karşısında düşüşüne devam edebilir.

TL TOPARLANABİLİR

Odea Bank Bireysel Bankacılık Yatırım Ürünleri Stratejisti Grup Müdürü Atilla Yenihayat, TL'nin son iki ayda hızla değer kaybetmesinde dolar endeksinin rekor seviyelere çıkmasının yanı sıra iç siyasetteki tartışmaların da etkili olduğu görüşünde. Ancak Yenihayat TL'deki kayıpların kısa vadede sonlandığına inanıyor. FED ve TCMB kararları sonrası TL'nin kısa ve orta vadede kayıplarını sonlandıracağını hatta bir miktar toparlanacağını söyleyen Yenihayat, dolar ve euro için kritik seviyeleri ise şöyle sıralıyor: "Sepet kurda 2.7450, dolar/TL kurunda ise 2.6450 seviyeleri bundan sonra direnç görevi görebilir. Geri çekilmelerde ise 2.5150 seviyesinde ciddi destek görebiliriz. Teknik olarak dolar/TL'de 2.6150 direnç seviyesi 2.5750 ve 2.5150 ise destek olarak çalışabilir. Euro/ TL kurunda ise, 2.8750 ve 2.92 önemli direnç seviyeleri iken düşüşlerde 2.74 ve 2.65'in destek seviyeleri olarak çalışacağını düşünüyorum."

Kısa vadede euroda toparlanma bekleyen Yenihayat, "100 seviyesine kadar hızlı yükselen dolar endeksi, FED'in güvercin açıklamaları ile soluklanma fırsatı buldu. FED' in son toplantısı faiz artırımı ile ilgili korkuları bertaraf ederken bu para birimine yönelik talebin de önünü kesmiş görünüyor. FED'in dışında euroya destek veren birçok gelişme de var; örneğin Avrupa Bölgesi ekonomik verilerindeki hafif toparlanmalar gibi. Kısa vadede euronun önündeki tek engel Yunanistan sorunu. İkili ilişkilerdeki pürüzlerin giderilmesi halinde parite 1.1250-1.1450 bandına taşınabilir" diyor.

"REKOR KIRABİLİR"

Destek Menkul Değerler Finansal Analisti Emre Özgüven'e göre, euro/dolar tarafında yaklaşık bir yıldır süren düşüş trendi muhtemelen devam edecek. Paritede FED sonrası 1.10'lara kadar bir tepki alımı geldiğini de hatırlatan Özgüven, "Ancak bunun çok kalıcı olacağını düşünmüyoruz. Euro/dolar için 1 euro= 1 dolar olması çok yüksek bir ihtimal olmakla birlikte daha da aşağı bir seviye çok uzak değil" diyor.

Değerlendirmesinde TL'deki değer kaybına da vurgu yapan Özgüven, bunun nedenlerini ve kur beklentisini ise şöyle özetliyor: "Yılbaşından bu yana gerek yurtiçi gerekse yurtdışı gelişmeler TL'nin değer kaybını destekliyor.

Ayrıca TCMB'den faiz indirimine ilişkin artan beklentiler, faiz politikasına yönelik eleştiriler, bunlara güçlü dolar endeksi ve ABD faiz artırım beklentisi de eklendiğinde orta vadede dolar/TL'de 2.75 görülebilir. Euro/TL paritesinde ise 3.05 bandı test edilebilir."