Türkiye Merkez Bankası’nın 24 Şubat’taki toplantısında faizi indirip indirmeyeceğini tartışırken ekonomik durgunluğa karşı Avrupa merkez bankalarından arka arkaya negatif faiz kararları geliyor. Mithat Yurdakul'un Milliyet'teki haberine göre faiz tartışmalarının sürdüğü Türkiye, nispeten yüksek büyüme oranı ve faiziyle, negatif faiz kararına uzak. bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Erinç Yeldan, “Avrupa kendi ayağına kurşun sıkıyor. Bu dogmatik tercih devam ettikçe faizler sıfırda veya ekside seyredecek” dedi.

Canlı iç talep için...

İsveç Merkez Bankası (Riksbank), sürpriz bir şekilde faiz oranlarında indirime gitti. Bankanın toplantısının ardından yapılan açıklamada, gösterge faiz oranlarının yüzde 0’dan yüzde -0.10’a çekilmesine karar verildiği belirtildi. Bundan bir süre önce de Danimarka Merkez Bankası, faizleri sıfırın altında seviyelere indirdi. Bu eğilimin bu yılki öncüsü, İsviçre Merkez Bankası’nın kurda alt band uygulamasını kaldırması ve negatif faizde kararlılık mesajı oldu. Ancak, ekonomik durgunlukla mücadele için negatif faiz uygulama zinciri, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) geçen sene mevduat faizini sıfırdan eksi yüzde 0.10’a düşürmesine kadar gidiyor. Bu uygulamada temel olarak, deflasyon riski, düşük büyüme endişeleri ve iç talebi canlandırma amacı yatıyor.

‘Ayağına sıkıyor’

Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü öğretim üyesi Prof. Erinç Yeldan, Avrupa’yı negatif faiz uygulamasına götüren sorunun temelinde, küresel krize karşı hep para ekonomisine dayanan tedbirlerin alınmasının yattığını söyledi.
İstikrarı sağlamak ve ekonomiyi canlandırmak için para politikasına dayanıldığını, maliye politikalarının devreden çıkarıldığını kaydeden Yeldan, “Devlet harcamalarını artırıp vergileri indirme aletlerini kullanmadılar. Finansal sermayenin istekleri doğrultusunda parasal genişlemeye gidildi. Avrupa kendi ayağına kurşun sıkıyor. Bu dogmatik tercih devam ettikçe faizler sıfırda veya ekside seyredecek” dedi.
Yeldan, Türkiye’nin benzer bir faiz stratejisi izleyip izleyemeyeceği sorusu üzerine de, “Türkiye’de reel olarak faizler negatif durumda. Yüzde 10 enflasyona yüzde 8.5 faiz var. Enflasyonumuz yüzde 1 - 2 olsa faiz negatif olacak. Bizde de deflasyon tehlikesi var” dedi.

Negatif Faiz nedir?

Faizin negatife inmesi, yatırılan paraya hiç faiz ödenmemesi anlamına geliyor. Buna göre yatırılan 100 bin euro, faiz yüzde -0.10 ise 99 bin 99 euro’ya geriliyor. Yani bir nevi para yatıran faiz ödüyor. Negatif faiz paranın krediye, yatırıma, piyasaya gitmesini
hedefliyor.

‘Bize hiç uymaz’

Piri Reis Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Taner Berksoy ise “Negatif faiz uygulanan ülkelerde 2 şey yan yana. Büyüme çok yavaş, enflasyon çok düşük. Deflasyon riski var. Buralarda faizi yüksek tutmanın anlamı yok. Bizde ise büyüme çok yavaş değil. Enflasyonun ivmesi ise yukarı doğru. Biz negatif faize döndüğümüz takdirde bu görüntüyü daha da bozma ihtimalimiz var. Enflasyon üzerinde baskı yaratır. Bize hiç uymaz. Büyüme 1 - 2 puan yukarı çıksa Avrupa rahatlar. Ama bu 1-2 puan yeter mi tartışılır. Bu negatif faizi bir süre daha görebiliriz” diye konuştu.