Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın faizle ilgili açıklamaları ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bir kez daha yüksek faizi eleştirmesi döviz piyasasında hareketli bir gün yaşanmasına yol açtı. Şebnem Turhan, Hürriyet'teki yazısında Başçı ve Erdoğan'dan gelen açıklamalara piyasaların verdiği tepkiyi ve doların bundan sonraki seyriyle ilgili değerlendirmelere yer verdi. İşte o yazı: 

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Merkez Bankası’nın açıklamaları piyasaların başını döndürdü. Erdoğan’ın geçtiğimiz cuma “Faizi indirmek için neyi bekliyorsun” eleştirisi üzerine Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı salı günü faizi 4 Şubat’ta olağanüstü toplantıyla düşürebileceklerini ima etmişti. Bu gelişme üzerine piyasalarda doların tırmanışı başladı ve dün 2.4480 TL’ye kadar fırladı. Dolar kurunun zirveye ulaşmasının ardından Merkez Bankası bu kez yazılı açıklama yaptı ve ‘piyasanın hareketleri indirime uygun değil’ dedi. Bu kez dolar 2.42’ye kadar geriledi. Çünkü bu açıklama “4 Şubat toplantısı askıda” diye yorumlandı. Ancak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan yeni bir eleştiri daha geldi ve “Merkez Bankası’nın faiz oranlarına olan itirazımı her fırsatta dile getiriyorum...Faiz oranları enflasyon öngörüsünün neredeyse iki katı, böyle bir çarpıklık olabilir mi? İnşallah bunların hepsi düzelecek”  dedi. Dolar yine 2.43 lira seviyelerinin üzerine çıktı. Böylece sadece salı gününden cumaya dolar yüzde 4 değer kazanmış oldu.

SÖZLÜ MÜDAHALE GELDİ

Merkez Bankası salı günü yaptığı Enflasyon Raporu toplantısında enflasyonda 3 Şubat’ta 1 puandan fazla düşüş görülürse 24 Şubat’taki Para Politikası Kurulu’nu beklemeden faizleri indirebileceğini açıklamıştı. Bu açıklama Türk Lirası üzerindeki tansiyonu birden arttırdı. Üzerine çarşamba günü Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) ABD ekonomisine ilişkin iyimser sözleri doların tüm gelişmekte olan ülkelerin para birimlerine karşı değer kazanmasına neden oldu. Türk Lirası bu durumdan da etkilendi. Salı gününden sonra dolarda başlayan tırmanış dün 2.45 lira seviyelerine kadar yaklaşınca Merkez Bankası ‘sözlü’ müdahale etmek zorunda kaldı. Merkez Bankası’nın doların 2.4480 ile zirveyi gördüğü saat 16.15’ten sadece 10 dakika sonra yaptığı “Para Politikası duruşuna ilişkin basın duyurusu” başlıklı açıklamada şöyle denildi: “Yakın dönemde gözlediğimiz piyasa hareketleri Merkez Bankası’nın öngördüğü faiz indirim sürecinin temkin düzeyiyle uyumlu değildir. Merkez Bankası bütün politika araçlarını enflasyonda bu ay belirginleşecek düşüşün kalıcı olmasını sağlamak amacıyla kullanmaya devam edecektir.”

Bu açıklamanın ardından dolarda kısmı gevşeme yaşandı ve 2.42 lira seviyelerine geri döndü. Ama tam yarım saat sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kırşehir’den açıklaması geldi:  “Merkez Bankası’nın faiz oranlarına olan itirazımı her fırsatta dile getiriyorum... Faiz oranları enflasyon öngörüsünün neredeyse iki katı, böyle bir çarpıklık olabilir mi? İnşallah bunların hepsi düzelecek. Bu mesele de inşallah makul bir çizgiye, milletin hayrına bir yere gelip oturacak.” Cumhurbaşkanı’nın açıklaması Merkez Bankası’nın kısmi rahatlamasını ortadan kaldırmaya yetti ve dolar yeniden 2.43 lira seviyelerinde işlem görmeye başladı. Tüm bunlar sadece üç günde doların yüzde 4 değer kazanmasına neden oldu. Saat 18’den sonra uluslararası piyasalarda düşük hacimli işlemlerde dolar kuru 2.4490 liraya kadar yükselişini sürdürdü.

DOLARDA BUNDAN SONRA NE OLUR?

Erdal Sağlam:
Bekle-gör olacak
Pazartesi piyasalar beklemede olacaktır. İlk önce enflasyon,  sonra ise Merkez Bankası’nın ne yapacağı beklenecek. Eğer Merkez “Ben 4 Şubat’ta Para Kurulu’nu topluyorum” derse ve 1 puan indirim beklentisi olursa dolar yine yükselecek. Bu bir anlamda piyasayla inatlaşmak demek. Kuru daha da yükseltir. Dünkü yaptığı açıklamayı herkes farklı yorumladı. Eğer açıklama “Ben daha yavaş gideceğim 4’ünde bu işi yapmayacağım anlamına geliyorsa” durum farklı olur. Bu pazartesi-salı anlaşılacak ve kurun yönünü de bu belirleyecek.

Uğur Gürses:
Güven kaybı sıkıntılı
Merkez Bankası PPK’yı toplamayacağım demiyor. Ancak kurun geldiği seviyenin faiz indirimine engel olacağını ima ediyor. Enflasyonda çok iyi rakam çıkarsa ve piyasanın görünümü iyi olursa yine indirim yapar ama daha düşük yapabilir. Sözlü müdahalenin ardından yine eski seviyesine hareket etmesi ve faiz indir baskısının durması kuru yukarı itiyor. Doların yukarı yönlü hareketini sürdürmesi muhtemel. Merkez’in duruşunda zigzag yapması mali piyasa açısından güven kaybı yaratıyor.

Faize gitmeyen yatırıma gider

CUMHURBAŞKANI Erdoğan konuşmasında şöyle dedi: “Bildiğiniz gibi Merkez Bankası’nın uyguladığı faiz oranları konusundaki itirazlarımı her fırsatta her platformda dile getiriyorum. Bu ülkede faiz ödemesine giden her fazla kuruş milletin hakkının gaspıdır. Çünkü faize gitmeyen o para ister kamuda olsun, ister özel sektörde olsun nereye gidecek söyleyeyim. Bu kaynak aynen burada olduğu gibi yatırıma dönüşecek, üretime istihdama dönüşecek. Diyorlar ki yatırım notumuz zarar görür. Eğer işimiz derecelendirme kuruluşlarına, ekonomik analiz yapan çevrelere kalsa bize yağmurlu havada bir bardak su vermezler.”

Türk şirketleri de tutamadı

BÜYÜK değer kaybı yaşayan Türk Lirası’nı Türk şirketlerin dolar satışı da durduramadı. Aylık vergi ödemeleri için yaklaşık 10 milyar lira karşılığında 4-5 milyar dolarlık satış yaptılar. Türk şirketlerinin bu hamlesi olmasaydı dolarda 2.5 liranın görülmesi içten bile değildi.