Amerikan Time dergisi, ‘bilgece’ yatırım yapmanın sırlarını bir araya getirdi. Yatırım tavsiyeleri sunan bir kitap yazmak için yola çıkan gazeteci Morgan Housel, ekonomi alanındaki özlü sözleri ve istatistikleri toplamaya başladı.

500 tavsiyelik bir Kitap hazırlamaya çalışan Housel, yazma aşamasının  tahmin ettiğinden uzun süreceğini fark etti. Bunun üzerine topladığı 122 tavsiyeyi bir makale şekline getirdi ve Time da yayınladı. İşte o tavsiyelerden bazıları şöyle...    

* ‘Milyoner olmak istiyorum’ diyen çoğu insan aslında o 1 milyonu harcamak istiyor. Bu da milyoner olma fikrine ters...
* Dünyadaki en büyük güç, kişisel çıkar. Bu güç insanların hemen herşeyi benimsemesini ve savunmasını sağlar.
* ‘2008 krizini bildi’ demekle, ‘Krizleri bildi, bunlardan birisi de 2008 kriziydi’ ifadesi arasında fark var. Övgüde bulunurken farkı görmek gerekli.
* Servet görecelidir. Komedyen Chris Rock’a göre, “Eğer Bill Gates, Oprah Winfrey’in parasıyla uyansa, camdan atlardı.”
* Napolyon’a göre dahi bir asker, etrafındaki herkes delirmiş gibiyken ortalama iş çıkaran kişidir. Aynısı yatırım için de geçerli.

Tarih zıplar mı?

* Jason Zweig’a göre, “Kısa vadede kulağa en hoş gelen tavsiye, uzun vadede en tehlikeli olan...”
* Nassim Taleb’e göre “Tarih sürüne sürüne gelmez, birden zıplar.” İflaslar, buluşlar, terör saldırıları gibi dünyayı değiştiren olaylar bir anda oluverir.
* Ekonomi tarihine bakışımız genelde 10 seneyle sınırlı. ‘Zaman herşeyi iyileştirir’ derler. Aynı zamanda önemli dersleri de siler.
* Sıkıcı şirketlere yatırım yapmak uzun vadede çok iyi olabilir. En inovatif şirketler ise en kötüler arasına girebilir.
* 2011 Gallup anketine göre Amerikalıların yüzde 34’ü en iyi uzun vadeli yatırım altın derken yüzde 17’si hisseleri işaret etti. O günden beri hisseler yüzde 87 yükseldi, altın yüzde 35 düştü.

Merkez saplantısı

* Amerikan hisselerini içeren geniş bir endeks 1928 - 2013 arası 2 bin kat büyüdü. Ama bu sürede 20 kez değerinin yüzde 20’sini kaybetti. İnsanlar piyasada oynaklığın ne kadar sık yaşandığını bilse bu kadar korkmazdı.
* Bilgi ve tevazu arasında sıkı bir ilişki var. En iyi yatırımcılar ne kadar az şey bildiklerinin farkındadır.
* Piyasanın kısa vadede ne yöne gideceğini dünya üzerinde hiç kimse bilemez.
* Birçok insan hükümeti, merkez bankasını saplantı haline getirmek yerine kendi finansal hatalarını düzeltmeye çalışsa daha çok kazanabilir.
* Geriye dönüp bakınca herkese göre ‘kriz geliyorum’ der. Ama 2007 ortasına kadar çok az kişi krizi gördü. Bir sonraki kriz için de aynısı geçerli olacak.

272 oto markası vardı

* ABD’de 1909 yılında 272 Otomobil firması vardı. Birleşme ve iflaslarla 3’ü ayakta kaldı. Sonra bunların ikisi iflas etti. Önemli bir trend keşfetmekle, iyi bir yatırımı keşfetmek ayrı şeyler...
* Bill Bonner’a göre paranın alabildiklerine 2 farklı şekilde bakılabilir. Hayat standardı parayla ölçülebilir, hayat kalitesi ise parayla ölçülemez.
* Google’a göre 2010 ve 2011’de ‘çift dipli durgunluk’ ifadesi 10.8 milyon kez kullanıldı. Ancak bu durum hiç gerçekleşmedi. 2006 ve 2007’de ise ‘finansal çöküş’ hemen hemen hiç gündeme gelmedi. Ama sonra oldu. Her yıl benzer durumlar yaşanabilir.
* Bir tahmine olan güven, içindeki bilgi miktarı arttıkça yükselir. Ancak tahminin doğruluğu ihtimali aynı kalır.  
* Gelecek 50 yılda 7 ila 10 durgunluk yaşanacak. Zamanı gelince şaşırmayın.
* Emeklilik için ne kadar paraya ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız, ikiyle çarpın. Gerçeğe biraz daha yaklaştınız.

Apple’In yolu dümdüz mü?

* Yazar Mark Twain, “Gerçek daha ayakkabılarını giyerken yalan dünyanın yarı çevresini dolanır” der.
* Bir ülke ekonomisi nüfus ve verim artışıyla büyür. Diğer herşey bu ikisinin parçası.
* Yatırım konusunda en güçlü ve en az kullanılan tavsiye şu, “Hiçbir şey yapmayın.” Bir şey yapma dürtüsü, yatırımcılardan önemli ölçüde servet kaybettirebilir.
* Apple hisseleri 2002 - 2012 arası yüzde 6 bin yükseldi. Ama işlem günlerinin yüzde 48’inde düşüş yaşadı. Yukarıya giden yol dümdüz değil.
* Deneyim çok şey söylemez. Bir finansçı bütün kariyeri boyunca piyasa ortalamasının altında kazanç sağlayabilir. 

ROL MODELİ İYİ SEÇİN

* Financial Times, 2008’de en hayran olunan 3 sporcunun büyük ihtimalle Tiger Woods, Lance Armstrong ve Oscar Pistorius olduğunu hatırlatıyor. Rol modelinizi dikkatli seçin.
* Kaliforniya Üniversitesi’nden psikolog Phil Tetlock’ın araştırmasına göre, bir kişi televizyona ne kadar sık çıkıyorsa, öngörülerindeki yanılma ihtimali de o kadar artıyor.    yanılma ihtimali de o kadar artıyor.