Sigortalı bir kadın 2 yaşından küçük bir çocuğu evlat edindiğinde, bir buçuk yıllık doğum borçlanması hakkına sahip olacak. Çocuğunu evlatlık veren anne ise 6 aylık borçlanabilecek. Çarpıcı detayı Çalışma Yaşamı uzmanı Cem Kılıç Milliyet’teki köşesinde yazdı. 

Doğum nedeniyle çalışma yaşamına ara veren kadınlarımızın sosyal güvenlik hakları bakımından önemli bir imkan mevcut. Doğum borçlanması olarak bilinen bu imkan genel anlatımıyla, işini, çocuğuna bakmak amacıyla bırakmış kadınlarımızın, işten ayrı kaldıkları süreleri tekrar kazanabilmelerini sağlıyor. Çalışılmayan dönem emeklilik için prim hesabına saydırabiliyor.
Doğum borçlanması emeklilik için gerekli sigortalılık süresi ve yaş şartını tamamlamış ancak primi yetmeyen kadın çalışanlara, prim günü kazandırılması suretiyle emeklilik kapısını aralar. Yani 20 yıl sigortalılığı olan, emeklilik yaşını geçmiş bir kadın çalışanın hala daha prim günü eksikse bu eksik günleri tamamlamasına neden olur.
Sadece sigortalı kadınlar değil, aynı zamanda Bağ - Kur ve Emekli Sandığı’na tabi kadın çalışanlar da doğum borçlanması yapabiliyor. Yani doğum borçlanmasını kayıtlı çalışan tüm kadınlarımız yapabilecek.
SGK yönetimi geçen hafta yeni bir değişikliğe imza attı. Yeni genelgeye göre, bundan böyle evlat edinmiş kadın çalışanlar da artık doğum borçlanması hakkından yararlanabilecek. Bu değişiklik son derece isabetli oldu. SKG yönetimi olarak önemli bir ayrımcılığa son vermiş oldular.
Kadın sigortalılar 2 yaşını geçmemiş evlat edindikleri çocukları için artık doğum borçlanması yapabilecek. Diğer yandan doğum yaptıktan sonra çocuğunu evlatlık veren anne de doğum borçlanması hakkına sahip olacak.
 
İşte bir örnek...
-  10 Ocak 2000’de doğum yapan kadın 10 Haziran’da çocuğunu evlatlık vermişse kendisi 10 Ocak 2000 ila 9 Haziran 2000 tarihleri arasındaki 6 aylık süreyi borçlanabilecek.
-  Çocuğu evlat edinen anne de 10 Haziran 2000 ila 10 Ocak 2002 arasındaki bir buçuk yıllık süreyi borçlanabilecek.
-  Yani toplamda 2 yıl olan borçlanma hakkının 6 ayını çocuğu doğurup evlatlık veren anne, 1 buçuk yılını ise çocuğu evlat edinen anne kullanacak.
 
3. çocuk için de mümkün...
Doğum borçlanması Eylül 2014 öncesinde iki çocuk için yapılabiliyordu. Ancak son yıllarda nüfusumuzun yaşlanması gerekçe gösterilerek üçüncü çocuğu teşvik etmek amacıyla sosyal güvenlik alanında da bir adım atıldı ve üç doğum için borçlanma hakkı getirildi. Yani daha önce iki doğum için 1440 gün borçlanabilen ve bu süreyi prim günü olarak kazanan kadınlarımız artık 2160 gün borçlanarak daha fazla prim kazanmış olacaklar. Bu sayede doğum yapması nedeniyle işgücü piyasasından uzak kalan kadınlarımız, emekli olabilmek için eksik kalan prim günlerini üçüncü çocuk için de borçlanabilecekler. Dolayısıyla prim günü eksiği olan üç çocuk annesi bir kadın eksik günlerini üçüncü çocuğu için de borçlanma yaparak tamamlayıp emekli olabilecek.
 
 Adım adım doğum borçlanması!
Ne kadar ödeniyor?
Diğer borçlanma türlerinde olduğu gibi, doğum borçlanmasında da prime esas kazanç alt sınırı (asgari ücret) ve bunun 6.5 katı olan üst sınır arasından bir tutar sigortalı tarafından belirlenerek, bu tutar üzerinden borçlanma yapılır. Yani şu anki asgari ücret rakamına göre, 1.134 TL ile 7.371 TL arasında, sigortalı tarafından belirlenecek miktar üzerinden yüzde 32 oranında prim ödenir. Yine bugünkü rakamlara göre, aylık olarak ödenecek en az borçlanma tutarı 362 TL, en fazla 2.358 TL’dir. Borçlanma bedeli SGK tarafından kişiye tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde ödenmelidir. Bu süre kaçırılırsa tekrar başvuru yapılması gerekir. Ayrıca belirlenen tutar peşin olarak ödenmelidir.
Hangi statüde sayılır?
Doğum borçlanması sigortalı kadının en son sigortalılık statüsüne göre belirlenir. Örneğin sigortalı 4/a’lı olarak çalışıyorsa borçlanması SSK’lı olarak, 4/c’li olarak çalışıyorsa bu statüde değerlendirilir. Kadın sigortalının borçlanma yaptığı dönemde herhangi bir çalışması yoksa borçlanma 4/b’li olarak değerlendirilir.

2015’e sarkıtmayın!
Doğum borçlanmasında esas alınacak prime esas kazanç alt limiti asgari ücrete endeksli olduğu için bugünlerde doğum borçlanması yapacaklar, 1 Ocak 2015 ve sonrasında doğum borçlanması yapacaklara göre daha karlı olacak. Çünkü 1 Ocak 2015’ten itibaren asgari ücret artacak ve dolayısıyla doğum borçlanması da pahalanacak. Bu nedenle doğum borçlanması yapmak isteyen kadın sigortalıların ellerini çabuk tutmaları gerekiyor.
 
Önemli kazanç!
“Doğum borçlanması erken emekli eder mi?” Bu sorunun yanıtını bir örnekle aktaralım...
Ayşe Hanım, SSK’lı olarak 01.01.1990’da işe başlamış olsun. Ayşe Hanımın emekli olabilmesi için 5.375 prim günü, 20 yıl sigortalılık süresi ve 46 yaş şartlarını doldurması gerekiyor.
Ayşe Hanım’ın prim günü 3.215 ise ve sigortalı olduğu tarihten yani 01.01.1990’dan sonra 3 doğum yapmışsa doğum borçlanması yaparak kalan prim ödeme gün sayısını çalışmadan tamamlayabilir.
19.12.2014 itibarıyla 20 yıl sigortalılık süresini ve 46 yaş şartını dolduran Ayşe Hanım, emekli olması için gerekli 5.375 prim gününe ulaşamadığı için emekli olamayacak.
Fakat üç doğumu da borçlanırsa prim gününe 2.160 gün ekleyebilecek ve çalışmaya devam etmeden emekli olabilecek. Bu nedenle doğum borçlanması bazı durumlarda emeklilik için önemli kazançlar doğurur.