ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz artırımına yönelik söylemini yarın başlayacak Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısıyla birlikte değiştirmesi beklenirken, ilk faiz  artırımının 2015'in sonuna kadar ertelenebileceği öngörülüyor.

ABD'nin yavaşlayan küresel ekonomiye rağmen gösterdiği güçlü performans ve Fed'in tahvil alımlarını ekim ayında sonlandırmış olması, faiz artırımının zamanlamasına ilişkin soru işaretlerini daha da artırırken, Moody’s Analytics Direktörü Ryan Sweet ve Johns Hopkins Üniversitesi Ekonomi Profesörü Steve Hanke, kritik FOMC toplantısına yönelik beklentilerini AA muhabiriyle paylaştı.

Ryan Sweet, FOMC’nin bu toplantısını “oyunun kurallarının belirleneceği toplantı” olarak nitelendirirken, “Fed, ‘kayda değer süre’ ifadesini kaldırıp kaldırmayacağına yönelik kararını daha fazla erteleyemez. İstihdam sektöründe son birkaç ayda kaydedilen hızlı iyileşme göz önüne alındığında, artık bu söylemi değiştirmeleri gerekiyor” şeklinde konuştu.  

Fed’in bu noktada çok dikkatli davranması gerektiğine işaret eden Sweet, Banka’nın 2004 yılında başlayan sıkılaştırmadan yaklaşık 4,5 ay kadar önce faiz artırımına yönelik ‘kayda değer süre’ ifadesini ‘sabırlı olacağız’ şeklinde değiştirildiğini hatırlatarak, buna benzer bir yöntemin izlenmesinin piyasaları yanlış yönlendirebileceğini ileri sürdü.

Sweet “Piyasaların bu sıkılaştırma dönemini, 2004 yılındakine benzetmesi büyük bir yanlış olur. Çünkü bu Fed’in daha önce uyguladığı sıkılaştırmalardan çok daha farklı olacak” ifadeleri kullanırken, bunun nedenini son 6 yıldır aralıklarla devam eden parasal genişlemenin diğerlerine kıyasla çok daha büyük olmasıyla açıkladı.

Faiz artırımı 2015'in sonuna ertelenebilir

Fed’in “kayda değer süre” ifadesinin yerine kullanacağı söylemin, faiz artırımının "en erken" 2015'in ortalarında başlayabileceği gerçeğini yansıtması gerektiğini düşündüğünü aktaran Sweet, “'Uzun' ya da 'kayda değer' gibi muğlak ifadeler piyasalarda spekülasyonlara yol açıyor. Bunun yerine ekonomik verilerin faiz artırımı için doğru zamanı göstereceğini vurgulamaları, bence en iyi yöntem olacaktır” görüşünü paylaştı.  

Sweet, ayrıca ABD ekonomisindeki belirsizliklerin hala devam ettiğine dikkati çekerek, sözlerini “Ekonominin 2015’te ne yönde ilerleyeceği belli değil. Fed, enflasyonun düşük kalmaya devam etmesi durumunda faiz artırımını 2015’in sonuna erteleyebilir” öngörüsüyle tamamladı.

'ABD ekonomisi sanıldığından daha'

Johns Hopkins Üniversitesi Ekonomi Profesörü Steve Hanke ise ABD ekonomisinin piyasalardaki konsensüsten daha zayıf olduğunu savunarak, "Fed, gevşek para politikasına beklendiğinden çok daha uzun bir süre boyunca devam etmek zorunda kalacak" yorumunu yaptı.  Ekonomideki zayıflığın toplam talebin düşüklüğünden kaynaklandığını belirten Hanke, "ABD'de büyüme resesyonu yaşıyoruz. Ekonomideki toplam talebe bakacak olursanız, 1987'den bu yana yıllık büyüme ortalaması nominal terimlerle yüzde 5 olan toplam talebin, şu an sadece yüzde 2,9 büyüdüğünü göreceksiniz. Yani talep çok düşük, ancak bu beni şaşırtmıyor, çünkü para arzındaki büyüme de çok çok zayıf" diye konuştu.

'Fed'in politikaları birbiriyle tutarsız'

Hanke, para arzındaki zayıflığı Fed'in birbiriyle tutarsız politikalarına bağlayarak, şunları kaydetti:

"Fed birbiriyle tamamıyla tutarsız politikalar uyguluyor. Bir taraftan, bankacılık sektörüne daha fazla regülasyon getirmek istiyorlar. Fed Başkanı Janet Yellen henüz bir hafta önce 'sermaye-varlık oranının yükseltilmesi gerektiği' üzerine bir konuşma yaptı. Öbür taraftan, bankalar ABD ekonomisindeki para arzının yaklaşık yüzde 80'ini yaratırken, Fed ise sadece yüzde 20'lik kısmını yaratıyor. Bankalara daha fazla regülasyon getirilerek, kaldıraç oranının düşürülmesi de Fed'i gevşek para politikasını korumak zorunda bırakıyor."  İstihdam sektöründeki gelişmelere de değinen Hanke, "İşsizlik oranı azalıyor ve istihdamda ölçülü bir iyileşme sağlandı. Ancak, işgücü piyasası hala zayıf, çünkü işgücüne katılım oranı düşük toplam taleple birlikte tarihin en düşük seviyelerine geriledi. Dolayısıyla ben istihdam sektöründe köklü bir değişiklik görmüyorum ve Fed'ten de önemli bir değişiklik beklemiyorum" dedi.

Düşük seyreden enflasyonun da Fed'e esneklik tanıdığını kaydeden Hanke, FOMC'nin ifade tarzında bazı değişikliklere gidebileceği öngörüsünde bulunurken, "Faiz artırımının 2015'in son çeyreğinden önce başlamasını beklemediğini" sözlerine ekledi.