Dünyada petrol fiyatlarının son yılların en düşük seviyesi olan 76 dolara kadar gerilemesi Türk piyasalarını şimdilik uçurumun kenarından aldı. Rusya’nın Batı tarafından izole edilmesi paranın seyrini değiştirdi. Beklenti ve hikâyesi çok güçlü olmayan Türk piyasaları ekonomisi iyi olmasa da, şirket kârları düşse de yeni bir alım dalgasıyla karşı karşıya kaldı.
Zaman Gazetesi Yazarı Selim Işıklar, bu haftaki yazısında piyasaları analiz etti. Petroldeki düşüşün Türkiye piyasalarına olumlu yansıdığını belirten Işıklar'ın yazısında vurgu yapılan bölümler şöyle: Özellikle üçüncü çeyrek sonunda doların Türk Lirası karşısında bir önceki çeyreğe göre yüzde 8 yükselmesi bilançolara genelde çok olumsuz yansıdı. Döviz açığı çoğunlukta olan şirketler bir anda kârdan zarara geçtiler ya da kârları azaldı. Döviz likiditesi yüksek şirketler ise bir miktar durumu düzelttiler. Dünya borsalarının özellikle enerji fiyatlarının gerilemesi neticesinde (ABD, Almanya, Japonya) rekor seviyelere yönelmesi Türk borsasını da aynı gerekçelerle yükselişe geçirdi.

Petrol fiyatının geçen sene ortalamaları baz alındığında yüzde 30 değer yitirmesi enerji açığı olan Türkiye ile ilgili olumlu bir haber. Ancak çalışmalar petroldeki yüzde 50- 60’lık bir düşüşte bile tüketiciye olan yansımanın yüzde 10’u bulmadığını söylüyor... Devlet son yıllarda adeta vergi dairesi gibi gördüğü bu alandaki gelirlerinden kolay kolay vazgeçmiyor.

Borsa ve piyasalara dönecek olursak, dünyada gelişmekte olan piyasalarda gerilemelerin devam ettiği, para birimlerinin dolar karşısında geri geldiği bir haftada liranın değer kazanmasını petroldeki düşüşe bağlayabiliriz. Zira Brezilya Reali dolar karşısında 2,6 seviyelerini görürken, bir süre önce neredeyse aynı fiyatta olan dolar/lira paritesi 2,23 seviyelerine kadar geriledi. 2,38-2,19 aralığı bir süre daha devam edecek gibi görünüyor.

Borsada banka ölçekli bir alım dalgası gelince endeks 77 bin sınırından 81 bin puanın üstüne çıktı. Görünen o ki Merkez Bankası toplantısına kadar hareketli seyrin devam edecek, belki de 82 bin kırılırsa 85-93 bin seviyeleri yıl sonuna kadar sürpriz olmayacaktır. Zira dolar/endeks paritesi böyle bir yükselişe uygun olabilir. Yıl sonu rallisi banka hisseleriyle mümkün olabilir. Bu durum ekonominin iyi beklentilerde olmasından değil Rusya’nın izole edilmesi ve uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının düşmesiyle ilgili. ABD borsalarının yeniden rekor seviyelerde işlem görmesi ve hafta içinde Batı borsaları düşüşteyken bile alıcıların devreye girerek Türk borsasına giriş yapmaları, geneli olmasa da banka ağırlıklı bir yükseliş yaşattı. İyi gelen havacılık sektörü bilançoları da bu yükselişe bu şirketlerin katılmasını destekledi. Ama genel mânâda şirketlerin mevcut ekonomik şartlarda geçen yıllara göre daha vasat bilançolar getirdiği söylenebilir. Önümüzde bir buçuk aylık sürede son çeyrek bilançoları üretim ve satıştaki artışa göre değil maalesef kurlara göre şekillenecek. Şirketler ne kadar satış yaparsa yapsınlar kurlar ve yüksek maliyetler kârların önüne geçmeye devam edecek.

Brent petrol fiyatı 76 doları gördü

Haftalar önce 90 dolara gerilediği sırada yaptığımız analizde 70 dolara kadar gerileyeceğini vurguladığımız brent tipi petrol fiyatı 14 Kasım günü 76 dolara kadar geriledi. Gün içinde doların, Euro karşısında 1,2399’a kadar gerilemesinin bu kayıpta etkili olduğu söylenebilir. Birinci sebep güçlü dolar. Petrol fiyatlarının düşüş nedeni FED’in para politikasında 2008 öncesine dönme çabası yatıyor. Petrol üretiminde özellikle ABD’nin kaya petrol sahalarındaki artışın yardımıyla günlük 9 milyon varili geçmesi, petrol fiyatlarındaki düşüşe rağmen OPEC’ten bir üretim kısıtlaması haberi gelmeyişi fiyatlar üzerindeki baskıyı artırıyor. Benim tahminim 80 dolar civarında kalınırsa bir kısıtlama gelmeyecektir. Ancak fiyatlar önümüzdeki 4 ayda 70 dolarında altına gerilerse düğmeye basılabilir. Bu noktada özellikle paritenin durumu önemli. Şimdilik ilk hedefe gerileme yaşandı. Bu noktadan sonra petrol fiyatları 70 dolarların üzerinde tutunabilir. 88 dolar ve 93 dolar yükselişlerde test edildikten sonra yeni bir düşüş dalgası kaçınılmaz olacaktır. Türkiye’nin petrol fiyatlarındaki düşüşten olumlu etkilenebilmesi için döviz kurların düşüşü desteklemesi gerekiyor.