Ermenek’teki kazanın nedenine ilişkin ilk tespit, “sondaj kontrolü”nün yapılmamış olmasının faciaya zemin hazırladığı yönünde oldu. Sondaj kontrolünde, bir madendeki yeraltı suyu ve eski üretim alanlarında biriken suyun miktarı ve debisi ölçülüyor.

Hacer Boyacıoğlu'nun Hürriyet'teki haberine göre haziranda kazanın olduğu madende denetim yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri, işverenin, “sondaj kontrolü yapmamasını” eksiklik olarak belirleyen rapor hazırladılar. İşveren bu kontrolü yapsaydı, eski üretim alanlarından çıkan suyun debisindeki yükselişi görecek, buna göre madende güçlendirme çalışması yapılacak veya madendeki su boşaltılacaktı.  

8 EKSİKLİKTEN BİRİ BUYDU

Müfettişlerinin ocakla ilgili belirlediği 8 eksiklikten biri de “işverenin sontaj kontrolünü yapmamış olması” idi. Burada akla, sondaj kontrolünün ne kadarlık süreler içinde yapılması gerektiği sorusu geliyor. Bu konuda bilgi veren yetkililer, kontrolün süresinin tamamen madenin bulunduğu bölgenin jeolojik yapısıyla ilgili olduğunu belirtiyor. Yerlatı suları açısından oldukça zengin bir bölgede bulunan Ermenek’teki madenin sık aralıklarla bu kontrolden geçmesinin gerekli olduğu ifade ediliyor. Bu eksikliğe rağmen madenin haziranda niye kapatılmadığı sorusuna, “Madenlerde sondaj kontrolü, işverene tamamlaması için süre verilen eksiklikler arasında bulunuyor. Bu nedenle de kapatma değil, işverene süre verme uygulaması tercih ediliyor” yanıtı veriliyor.

ESKİ ÜRETİM ALANINDAKİ SU 

Olay sonrası yapılan ilk incelemeler de, sondaj kontrolü yapılmayan madende eski üretim alanlarındaki biriken suyun fark edilmemesinin felakete neden olduğunu gösteriyor. Müfettişlerin yaptığı belirlemelere, olayın yaşandığı anda ortaya çıkan koku bu seçeneği güçlendiriyor. Yeraltı suyu temiz su olduğu için kokuyla beraber yayılmıyor, ancak eski üretim alanında biriken su, kokuyla birlikte yayılma gösteriyor.

TEMA BAKANA RAPOR SUNDU

ERMENEK’teki kazada kurtarma çalışmaları sürerken, TEMA’nın o bölgedeki maden ocaklarıyla ilgili “Tehlike var” saptamasını içeren raporunu geçen yıl kasımda Enerji Bakanı Taner Yıldız’a sunduğu ortaya çıktı. Raporda şu saptamalara yer verildi:

“Bu bölgedeki su ihtiyacının büyük ölçüde yeraltı suyundan karşılandığı unutulmamalı.  Azalmaya bağlı olarak obrukların oluştuğu düşünülürse, linyit madenlerinin düzenli su ihtiyacı bölgedeki su varlığı üzerinde ayrıca bir stres yaratacak, obruk oluşumlarındaki artış madenlerin güvenliğini tehlikeye atacak.”

2 yıl önce de su sızıntısı yaşanmış

18 işçinin mahsur kaldığı kömür ocağının sahibi Has Şekerler Madencilik’in sahibi Saffet Uyar’ın, Soma’da 1 işçinin yaşamını yitirdiği 27 işçinin de yaralandığı, Kasım 2013’te kapatılan Uyar Madencilik’in sahibi Azim Uyar’ın amcasının oğlu olduğu ortaya çıktı. Saffet Uyar’ın yine, 2012’de aynı ocakta, benzer bir su sızmasının meydana gelmesi üzerine, kuzeni Azim Uyar’dan da yardım istediği ileri sürüldü. Saffet Uyar’ın o tarihte, şans eseri bu sızıntının farkına varan işçilerin dışarıya çıkmalarının ardından pompalarda suyun çektirdiği ve tamir yoluna gittiği öğrenildi.