ABD Merkez Bankasının (Fed) tahvil alım programını bu hafta sona erdirmesi beklenirken, küresel ekonomideki yavaşlama ve yüzde 2 hedefinin altında seyreden enflasyonun faiz artırımını 2015'in sonuna kadar erteleyebileceği öngörülüyor.

Fed'in para politikasına ilişkin tartışmalar yarın başlayacak Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı öncesinde bir kez daha alevlenirken, American Enterprise Institute'un (AEI) Kıdemli Uzmanı Steven Oliner ve High Frequency Economics'in Başekonomisti Jim O'Sullivan, kritik toplantıya yönelik beklentilerini AA ile paylaştı.

AEI'ya katılmadan önce 25 yıl Fed'de ekonomist olarak görev yapan Oliner, tahvil alımlarının beklendiği gibi bu toplantıyla sonlandırılacağını belirtirken, FOMC'nin faiz artırımına ilişkin sözel yönlendirmede değişikliğe gideceği öngörüsünde bulundu.  

Oliner, Fed'in uzun süredir tahvil alımları ekimde sonlandırılacağı sinyalini verdiğinin altını çizerek, "Tahvil alımlarını sonlandırmayarak, piyasaları şaşırtmak için güçlü bir neden yok. Eğer program sonlandırılmazsa, bu Fed'in güvenilirliğini zayıflatır. Bence bu riski almayacaklar" şeklinde konuştu.

Öte yandan, faiz artırım sürecine ilişkin "kayda değer süre" ifadesinin birçok FOMC üyesi tarafından eleştirildiğini ve bazı üyelerin bu kullanımın değiştirilmesine yönelik isteklerini sık sık dile getirdiklerini kaydeden Oliner, sözlerine şöyle devam etti:

"Fed, enflasyon bu kadar düşük seviyelerde seyrederken ve istihdam sektörü hala tam istihdamın altındayken, faiz artırımına gitmeye hazır değil. Eğer 'kayda değer süre' ifadesini bildiriden çıkarırlarsa, onun yerine büyük ihtimalle 'faiz artırımı için doğru zaman gelene kadar sabırlı olacağız' gibi bir dil kullanacaklardır."

Oliner, bir soru üzerine Fed'in bölgesel başkanlarının yaptıkları çıkışları da değerlendirdi."Kendi şirketlerinin CEO'ları gibi davranan" bölgesel Fed başkanlarının birbirinden farklı görüşlere sahip olmasının yeni bir durum olmadığını ifade eden Oliner, "Fed'in 'şahin' üyeleri çok konuşuyor, ama komite üzerinde bir etkileri yok. Philadelphia Fed Başkanı Charles Plosser istediğini söyleyebilir, fakat onun düşünceleri Fed Başkanı Janet Yellen,  Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer ve New York Fed Başkanı William Dudley gibi komitenin en güçlü üyelerinin görüşlerine çok uzak olduğu için hiçbir ağırlık taşımıyor" dedi.  

"Faiz artırımı 2015'in sonuna ertelenebilir"   

Oliner, küresel ekonomideki zayıflıkların ABD ekonomisini ne derecede etkileyeceği sorusuna ise şu yanıtı verdi:

"ABD ekonomisi ölçülü bir iyileşme gösterdi. Olağanüstü olmasa da makul düzeyde bir büyüme yaşanıyor. Ancak, dünyanın geri kalanındaki zayıflık Amerikan ekonomisini yavaşlatabilir. FOMC üyeleri bu konudaki endişelerinde haklılar ve karar verirken küresel ekonominin ABD'ye etkilerini hesaba katmak zorundalar."

Küresel ekonomideki zayıflığın yanı sıra düşük seyreden enflasyonun da ABD ekonomisini tehdit ettiğini belirten Oliner, "Bu olumsuz gelişmeler, Fed'in faiz artırımını 2015'in sonuna kadar ertelemesine neden olabilir" dedi.  

Oliner, ayrıca piyasaların Fed'in ekonomiye ilişkin tahmin kapasitesini abarttığını ileri sürerek, belirsizliklerin artmasının yarattığı volatilitenin (oynaklık) normal olduğunu dile getirdi.

Enflasyonun yüzde 2 hedefine yaklaşmasının uzun zaman alacağına inandığını aktaran Oliner, Fed üyelerinin bu konuda yaptıkları açıklamaların verilerden ziyade kendi isteklerini yansıttığını ifade etti.  

Oliner, istihdam sektöründeki atıl kapasitenin de faiz artırımı zamanlamasında önemli rol oynadığının altını çizerken, Kansas Fed'in analizlerine göre işsizlik oranının yüzde 5,9 değil, yüzde 6,7 ile 6,9 arasında olduğunu dile getirdi.  

Fed Başkanı Yellen'ın görüşlerinin bu analizler doğrultusunda şekillendiğini düşünen Oliner sözlerini, "Piyasalar işsizlik oranının yüzde 5,9'a düşmesini büyük bir olay haline getirse de, Yellen bundan o kadar da etkilenmedi. O, bence bu geniş kapsamlı göstergelere bakarak, yılgın işsizlerin hala işgücüne katılmadığını ve tam zamanlı iş arayan birçok insanın hala yarı zamanlı işlerde çalıştığını gördü" şeklinde tamamladı.

"Düşük enflasyon, ilk faiz artırımını 2015'in sonlarına doğru itebilir"

High Frequency Economics'in Başekonomisti Jim O'Sullivan da çarşamba günü bitecek FOMC toplantısına ilişkin yaptığı değerlendirmede, "FOMC üyeleri birbirinden farklı sinyaller verdiğinde, toplantıdan çıkan sonuç genelde bunların ortası olur. Komitenin parasal genişlemeyi sonlandıracağı neredeyse kesin, ancak sıkılaştırmaya başlamaları için henüz çok erken" dedi.

O'Sullivan, finansal piyasaların tahvil alım programının sonlandırılmasına tamamıyla hazır olduğunu ileri sürerek, "Açıkçası, Fed'in ayda 15 milyar dolarlık varlık alımı yapmasıyla hiç yapması arasında pek fark yok" yorumunu yaptı.  

O'Sullivan, FOMC'nin tahvil alımlarının sona erdirmesiyle, faiz artırımına ilişkin "kayda değer süre" ifadesini kısmen değiştirmek zorunda kalacağını, ancak yeni sözel yönlendirmenin de Fed'in faiz artırımı konusunda acelesi olmadığını net bir şekilde ortaya koyacağını vurguladı.

ABD ekonomisinin Avro Bölgesi'ndeki durgunluk tehlikesi ve güçlenen dolardan çok fazla etkilenmediğini savunan O'Sullivan, ülke ekonomisinin asıl sorunun düşük enflasyon olduğuna işaret etti. O'Sullivan, "Düşük enflasyon, ilk faiz artırımını 2015'in ortaları yerine sonlarına doğru itebilir" diye konuştu.  

Jim O'Sullivan, son dönemde yatay bir grafik seyreden enflasyonun, istihdam sektörünün önümüzdeki yıl içinde tam istihdama yaklaşmasıyla artmasını beklediğini sözlerine ekledi.