Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) bugün yayımladığı, Küresel Finansal İstikrar Raporu'nda gölge bankacılığın küresel gelişimi ve riskleri üzerine tespitler yer aldı. En büyük gölge bankacılık sektörünün gelişmiş ülkelerde bulunduğunu belirten rapor, sektörün gelişmekte olan ülkelerde de güçlü büyüme gösterdiğini ortaya koydu. 

Raporda, geleneksel bankacılık sisteminin dışında kalan gölge bankacılık faaliyetlerinin yaygınlaşmasında sektördeki sıkı denetimlerin ve geniş likidite olanaklarının etkili olduğu belirtildi. Dünyadaki finansal aracılık işlemlerinin yaklaşık dörtte birini oluşturan gölge bankacılığın, geleneksel bankacılık sistemini tamamlayıcı rol oynamasının ekonomi ve yatırımlar için yararlı olabileceği kaydedilen raporda, bu tür finansal faaliyetlerin getirdiği sistematik risklere değinildi. 

IMF raporunda, gölge bankacılık 2007-2008 finansal krizine yol açan faktörlerden biri olarak nitelendirilirken, şu anki finansal ortamın sektörün daha da büyümesine neden olduğu vurgulandı. Gölge bankacılığın risklerinin sektördeki denetim eksikliğinden kaynaklandığına dikkati çeken raporda, kanun yapıcılara bu alanda yeni düzenlemeler yapmaları yönünde tavsiyeler verildi. 

Yatırım ve tasarruf amaçlı sigorta fonları gölge bankacılığı destekliyor
Rapor, gelişmekte olan ülkelerdeki gölge bankacılık sektörünün, yatırım ve tasarruf amaçlı sigorta fonlarının yaygınlaşması sonucu hızla geliştiğine işaret etti. Brezilya ve Güney Afrika'da artan yatırım fonlarının gölge bankacılık faaliyetlerini desteklediği belirtilen raporda, Türkiye ve Meksika'da ise gayrimenkul yatırım ortaklıklarında güçlü bir büyüme yaşandığı bilgisine yer verildi.

Gelişmekte olan ülkelerdeki gölge bankacılık kuruluşlarının sahip olduğu toplam varlıkların bu ülkelerin ortalama gayri safi yurtiçi hasılasına oranının 2002-2012 yılları arasında yüzde 6'dan yüzde 35'e çıktığını gösteren rapor, bu sektördeki büyüme hızının, geleneksel bankacılık sektörünü geride bıraktığını ortaya koydu. Geleneksel bankacılık sistemine ait varlıkların oranının aynı dönemde yüzde 30'dan yüzde 70'e yükseldiği görüldü. 

Gölge Bankacılık nedir?
Resmi bankalar gibi borç alıp veren ve yatırımlar yapan, ancak bankacılık sistemine ilişkin düzenlemelere tabi olmayan finansal kuruluşların faaliyetleri "Gölge bankacılık" olarak adlandırılıyor. Bu tür kuruluşlar, kişilerden ve diğer bankalardan aldıkları mevduatları, daha yüksek faizli kredilere dönüştürerek kar sağlıyorlar.

Gölge finansal kuruluşlar, bankacılık sistemindeki denetleme ve vergi düzenlemelerine tabi olmadıkları için, daha düşük teminatla kredi verebiliyor. Ancak, bu tür kuruluşların yeterince teminatlandırılmamış kredi vermesi, finansal krizleri tetikleyen unsurlardan biri olarak görülüyor.