ABD ekonomisine ilişkin verilerin son dönemde izlediği olumlu grafik ve Fed'in tahvil alımlarının önümüzdeki ay sona erecek olması, faiz artırımının zamanlaması konusundaki tartışmaları artırdı. Amerikalı ekonomistler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artırımına 2015'in ortalarında başlayacağı görüşünde birleşiyor.

Tartışmalar, Fed'in para politikalarını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) 16-17 Eylül'de gerçekleşecek toplantısı öncesinde tekrar alevlenirken, Brookings Enstitüsü Mali ve Parasal Politikalar Merkezi Direktörü David Wessel, Moody's Analytics Direktörü Edward Friedman, UBS Menkul Kıymetler Ekonomisti Sam Coffin, faiz artırımına ilişkin öngörülerini paylaştı.

Wessel, Fed'in faiz artırımına yönelik spekülasyonların, bazı Fed üyelerinin "ekonominin buna hazır olduğu" yönündeki çıkışlarından kaynaklandığını belirterek, erken faiz artırımının, iyileşmenin önünü kesebileceği uyarısında bulundu.

Wessel, faiz artırımı için gereğinden fazla beklenmesinin ise enflasyonun Fed'in yüzde 2'lik hedefinin üstüne çıkmasına neden olabileceğini aktardı.

"Yellen fikrini değiştirmedi"
Fed'in en büyük endişesinin ise faiz artırımına gereğinden önce başlanmaması olduğunun altını çizen Wessel, Fed Başkanı Janet Yellen'ın faiz artırımının zamanlamasına ilişkin fikrinin değişmediğini ve ilk faiz artırımının 2015 yılının ortalarında başlayacağını dile getirdi.

Wessel, Fed'in faiz artırımını uzun süredir gündemde tutarak finansal piyasaları buna hazırlamayı amaçladığını ileri sürerken, piyasaların tepkisini önceden kestirmenin ise mümkün olmadığını vurguladı.

"Gelişmekte olan ekonomilerin ihracatı artar"
Fed'in faiz artırımının, doların değerini daha da yükselteceğini anımsatan Wessel, "Doların değer kazanması, Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerin ihracatını artıracak" dedi. Wessel, uzun süredir beklenen faiz artırımının, gelişmekte olan piyasalardan para çıkışına yol açmasının düşük bir olasılık olduğuna da işaret etti.

Daha önce Fed'in New York şubesinde Kıdemli Ekonomist olarak görev yapan Moody's Analytics Direktörü Friedman da "ABD ekonomisi faiz artırımı için henüz hazır değil, Fed bunun için 2015'in ortalarına kadar bekleyecek" değerlendirmesinde bulundu.

"Ortalama faiz artışı yüzde 0,5 olacak"
Ülke ekonomisinin son dönemde istikrarla büyüdüğüne ancak iş gücü piyasasının halen tam istihdamdan uzak olduğuna dikkati çeken Friedman, ABD'nin doğal işsizlik oranı yüzde 5 ile 5,5 arasında ve işsizlik 2015 yılının ortası itibariyle bu seviyeye yaklaşacak" ifadelerini kullandı. Friedman, Fed'in faiz artırım oranının ne olacağı sorusuna ise "Moody's Analytics'in tahminlerine göre, ortalama faiz artış oranı 2015 yılının ortasından 2016'nın sonuna kadar her çeyrek için yüzde 0,5 olacak. Bunun finansal piyasalar tarafından makul karşılanacağını düşünüyorum" yanıtını verdi

"Gelişmekte olan ülkelerin merkez bankaları da faiz artırımına gidebilir"
Friedman, Fed'in faiz artırımının diğer ülkeleri nasıl etkileyeceği konusuna da değinerek, şunları kaydetti:

"Fed'in faiz artırımı, doların diğer para birimleri karşısında değerlenmesine neden olacak. Bu, Türkiye, Brezilya ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerin ihracatını artıracağı gibi ithalat fiyatlarını da artıracağından enflasyonu tetikleyebilir. Bu nedenle bu ülkelerin merkez bankaları da ulusal para birimlerinin değer kaybetmemesi için faiz artırımına gitme kararı alabilir. Bu da ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir."

"Yellen, faiz artırımına ilişkin sır perdesini aralayarak piyasaları rahatlatacak"
Merkezi New York'ta bulunan UBS Menkul Kıymetler Ekonomisti Sam Coffin de Fed'in ilk faiz artırımının 2015'in ikinci çeyreğinde gerçekleşmesini beklediğini söyledi. Coffin, Yellen'ın FOMC toplantısı sonrasında yapacağı basın açıklamasında, faiz artırımına ilişkin sır perdesini aralayarak piyasaları rahatlatacağını dile getirdi.

Fed'in faiz artırımına beklenenden önce başlayacağı endişeleri küresel piyasaların gerilemesine yol açarken, ABD hazine tahvili faizlerini son iki ayın en yüksek seviyesine taşıdı.

Avrupa Merkez Bankası'nın faiz artırım kararıyla değer kazanan dolar da yükselişine "erken faiz artırımı" spekülasyonlarıyla devam ederek, son 14 ayın zirvesine çıktı. Yatırımcının altından uzaklaşmasına neden olan bu gelişmeler, altının ons fiyatının son 9 ayın en düşük seviyesine inmesine neden oldu.

Fed Başkanı Yellen ise Jackson Hole konferansında yaptığı son açıklamasında, istihdam sektörünün henüz tam anlamıyla güçlenmediğini ve erken faiz artırımının sektördeki iyileşmeyi frenleyebileceğini ifade etmişti. Yellen, düşük faiz politikasının istihdam sektörünü güçlendirmek amacıyla kullanılmaya devam edilmesi görüşünde olduğunu da vurgulamıştı.