Son 14 yılın en kurak mevsimini yaşayan Türkiye’de gıda fiyatları enflasyonun ateşini yükseltmeye devam ediyor. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın ‘Haziran’dan itibaren enflasyon düşecek’ söylemlerine karşın enflasyon Temmuz’dan sonra Ağustos’ta da beklentileri aştı. TÜİK verilerine göre, TÜFE geçen ay gıda fiyatlarının yükselmesiyle yüzde 0.09 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi.

Gıda 4 yılın zirvesinde

Ekonomistlerin beklentisi TÜFE’nin eksi yüzde 0.03 çıkması yönündeydi. Yıllık tüketici fiyatları da son 3 ayın en yüksek seviyesi olan yüzde 9.54’e yükseldi. Yıllık enflasyon Temmuz’da yüzde 9.32 seviyesindeydi. Ağustos’ta Üretici Fiyat Endeksi Yİ-ÜFE yüzde 0.42 arttı. Yıllık Yİ-ÜFE yüzde 9.88 oldu. Çekirdek enflasyon yüzde 9.68 olarak gerçekleşti. Merkez Bankası’nın yüzde 9’luk yıl sonu gıda enflasyonu öngörüsüne karşın artış Ağustos ayı itibarıyla son 4 yılın en yükseğine yüzde 14.44’e ulaştı.

Neden daha da yükselebilir?

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan önceki gün yaptığı açıklamada TÜFE’nin Merkez Bankası’nın belirlediği tahminden daha yukarı çıkacağını söyledi. Ancak Babacan, “Bu yıl enflasyonun çift haneye çıkmasına yüzde 1 bile şans vermiyorum” ifadesini kullanmıştı. Babacan, enflasyonun suçlusunun gıda olduğunu belirterek, “Son 14 yıldır böyle kuraklık görülmemişti” demişti. Merkez Bankası’nın yıl sonu için enflasyon tahmini yüzde 7.6 seviyesindeydi. Ancak ekonomistler sonbaharda fiyatların biraz daha artmasının ihtimal dahilinde olduğunu dolayısıyla enflasyonun da çift haneye çıkacağını belirtiyorlar. Bunun gerekçeleri ise şöyle sıralanıyor: 1. Taksi ve minibüslere gelen zam henüz endekse dahil olmadı. 2. Geleneksel olarak okulların açıldığı ve piyasaların yeniden yaz rehavetinden çıktığı dönemde pek çok üründe fiyatlar artar. 3. Gıda fiyatlarında kuraklıktan kaynaklı ürün azlığı devam edecek. 4. Uzun süredir ertelenen elektrik ve doğalgaz zammı ekim ya da kasımda olacak.

İthalat silahına işaret etti

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu gıda fiyatlarındaki riskleri sınırlama konusunda aktif bir dış politikanın yararlı olabileceğini belirterek, ithalata yeşil ışık yaktı.

Toplantı özetinde, geçtiğimiz yılın ortalarından itibaren gerçekleşen birikimli döviz kuru gelişmelerinin yıllık enflasyon üzerindeki olumsuz yansımalarının kademeli olarak azaldığına işaret edilirken, gıda fiyatlarındaki yüksek seyrin ise enflasyon görünümündeki iyileşmeyi geciktirdiği vurgulandı. Kurul’un bu çerçevede kuraklığın ve jeopolitik risklerin enflasyon görünümü üzerindeki etkilerini de ele aldığı, kısa vadede belirgin  bir düzeltme beklenmediği ifade edildi. Enflasyonun ulaştığı yüksek seviyelerin orta vadeli beklentileri de olumsuz etkilediği vurgulanan özette, “Bu kapsamda aktif bir dış ticaret politikasının gıda fiyatlarındaki riskleri sınırlama konusunda faydalı olabileceğine değinilmiştir” denildi.

Gıdada fiyatlar daha da artacak

Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin, gıda fiyatlarının önümüzdeki aylarda da artmaya devam edeceğini söyledi. Yetkin, enflasyonun beklentilerin aksine yaz döneminde de yükselmeye devam ettiğini, ortalama fiyatlarda en fazla artışın lokanta ve otellerde, üretici fiyatlarında ise en fazla artış gıdada olduğunu dile getirdi. Yetkin, “Sonuçta lokanta fiyatları da gıdaya endeksli olduğu için gıda fiyatlarının son aylarda olduğu gibi hızlı bir tempoda artmaya devam ettiği görüldü. Oysa yaz mevsiminin etkisini tam olarak gösterdiği ağustos ayında gıda fiyatlarının gerilemesi bekleniyordu “ dedi. Bu yıl hemen hemen bütün tarım ürünlerinde değişik nedenlerden ötürü rekolte kayıpları yaşandığını ve bu durumun fiyatları yükselttiğini kaydeden Yetkin, “Üretim kayıplarının yol açtığı fiyat artışının tüketici fiyatlarına yansıması ise daha büyük oldu” dedi.