ABD’nin para musluklarını kısmaya başladığı şu günlerde Avrupa’nın durgunluktan çıkmak için tam tersi bir politika izlemesi dolara yarıyor. Analistlere göre, şu sıralar 1.31’lerden işlem gören euro/dolar paritesi 2015 Mart ayına kadar 1.28’lere inecek. Dolar/TL ise 2.25’lere ulaşacak.

Ekonomist'ten Esin Çetinel'in haberine göre, son aylarda mali piyasalarda yurtiçinden çok global piyasalardaki gelişmeler damga vurmaya başladı. Türkiye’de son iki seçimin (yerel ve cumhurbaşkanlığı) beklentiler doğrultusunda sonuçlanması ile dikkatler yurtdışına çevrildi. Global piyasalarda bugünlerde ise ana gündem maddesi tartışmasız euro/dolar paritesi. Malum son yıllarda dolara karşı güçlü konumunu koruyan Avrupa’da işler değişmeye başladı. Özellikle son üç ayda gelen kötü ekonomik verilerin de etkisiyle birçok ülke artık parasal genişlemeye sıcak bakmaya başladı. Bunun ilk adımının ise 18 Eylül’de atılması bekleniyor. Ortak beklentiye göre, bu tarihte Avrupa Merkez Bankası (ECB) yine Avrupalı bankaları LTRO (long term refinancing operation-uzun dönem refinansman operasyonu) operasyonu ile uzun vadeli fonlamaya başlayacak.

Başka bir deyişle son yıllarda Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) yaptığı parasal genişlemeyi bu kez Avrupa yapacak. Bu yüzden tüm piyasalar adeta nefesini tutmuş bu yılın ilk LTRO operasyonunun sonucunu bekliyor. Analistlere göre, buradaki katılımın düzeyi ve sağlanacak fonlama tutarı piyasalar açısından kilit rol oynayacak. Özellikle euro/dolar paritesinin rotası bu operasyondan sonra netleşecek.

BEKLENTİ MARTTA GERİLEDİ

Paritenin seyrini belirleyecek ikinci gelişme ise, FED’in faiz konusundaki kararı. Bu nedenle son günlerde hemen herkes FED’in ne zaman faiz artıracağına ilişkin bir tahminde bulunuyor. Daha önce “2016 yılından önce olmaz” dene ABD faiz artırımına ilişkin yapılan tahminler bugünlerde 2015 Mart ayına kadar geri çekilmiş durumda. Bunda ABD ekonomik verilerinin  özellikle istihdama yönelik gelen son verilerin etkili olduğu gözleniyor.
İşte tüm bu beklentiler yine analistlere göre, önümüzdeki dönemin euro değil dolara yarayacağını gösteriyor. Bugünlerde 1.3170 seviyesinde bulunan euro/dolar paritesinin önce 1.31, ardından 1.30’un altına inerek 1.28’lere kadar gerileyeceği görüşü hakim. Ancak parite açısından 1.31’in güçlü direnç olduğunu hatırlatmakta fayda var. Ancak bu, kısa vadede çok rahat geçilebilecek bir seviye olarak görülmüyor. Özellikle 1.30’un altına kalıcı inişler analistlere göre, 2015 yılına sarkabilir.

UCUZ PARA DÖNEMİ SONA ERİYOR

Tabii bu durumun Türk Lirası’na yansıması kaçınılmaz. Özellikle ABD’nin faiz artırım kararı alması halinde artık dünyada bol ve ucuz para bulma şansı azalacak. Bu nedenle, Türkiye ve Türk şirketlerinin daha pahalı borçlanacağı ve ülkeye yabancı yatırımcı girişinin azalacağı ifade ediliyor. Bu da dolayısıyla TL’nin değerini etkileyecek bir unsur olacak.
Analistlere göre, global piyasaların etkisiyle önümüzdeki günler bu yüzden çok hareketli geçecek. Ve her zaman olduğu gibi bu yeni döneme hazırlananalar yine karlı çıkacak. Biz de sizler için uzmanlara önümüzdeki dönemin olası senaryolarını okuduk. Euro/dolar paritesi ile TL’nin yakın ve 2015 yılı ilk yarısına kadar olan beklentilerini derledik. İşte doların önümüzdeki dönemin güçlü para primi olarak gösteren analistlerin görüşleri.

“EURO/DOLARDA İNİŞ SÜRECEK”

Invest  AZ Genel Müdürü Dr. Hakan Avdan’a göre eurodaki değer kaybı sürecek. Ancak 18 Eylül’de yapılacak olan LTRO operasyonunun büyük önem taşıdığını hatırlatan Avdan’a göre yakın ve orta döneme ilişkin olası senaryolar şöyle:

“Euro/dolar paritesi, bu yılın mayıs ayına kadar olan iki yıllık süresi, euro lehine ve euronun değerlenme eğilimi içerisinde geçirdi. Ancak son üç aydır gelen kötü ekonomik verilerin ve deflasyon riskinin etkisiyle Almanya dahil daha tutucu para politikası taraftarları bile yavaş yavaş çözülüyor. Hatta Amerikan tarzı parasal genişlemeye sıcak bakılıyor. 18 Eylül’de başlayacak olan LTRO ihalesine katılımın yüksek olması ve açılabilecek olan diğer destek paketleri, euro/dolar paritesini aşağı itmeye devam edecek. Bizim euro/dolar beklentimiz bu nedenlerden dolayı yavaş ve uzun vadeye yayılmış bir düşüş trendi.”

Paritede önemli direnç seviyesinin LTRO’nun açıklanmasından sonra aşağı kırılan 1.3650 seviyesi olduğunu söyleyen Hakan Avdan, “1.3500 seviyesi ise daha zayıf olsa da kuvvetli bir seviye. Aşağıdaki destekler ise 1.3100 civarı, daha aşağıdaki asıl ciddi direnç 2013’ün en düşük seviyesi 1.2750” diyor.

Yakın vadede ECB’nin gerekeni yapacağını düşünen Avdan’a göre, 2015 Mart ayında euro/dolar paritesi 1.28’ler civarına inecek. Bu dönemin Türkiye’de seçime denk gelme nedeniyle TL’de de zorlu bir dönem başlayacağını öngören Avdan, “Bu dönem için dolar/TL tahminim, bu nedenle 2.23-2.25 arasında yoğunlaşıyor” diyor.

“EURO VE TL DEĞER KAYBEDECEK”

Saxo Capital Markets Menkul Değerler CEO’su  Egemen Kaya’ya göre, euro dolar karşısında daha uzun süre değer kaybedecek. FED’in sıkılaştırma takvimi ortaya koymaya çalıştığı bir dönemde Avrupa’dan tam tersine genişlemeci adımların ayak seslerinin geldiğini kaydeden Kaya, önümüzdeki döneme ilişkin şu tahminlerde bulunuyor:

“Ancak ECB’nin hayal kırıklığı yaşatması ya da FED’den ABD ekonomisindeki negatif değişimlere karşı olası politika değişimleri, bu süreci belirli bir süreliğine tersine çevirebilecek kriterler olarak masada duracak. Paritede teknik olarak kısa vadede ilk önemli destek 1.31-1.3120 seviyeleri gibi. Aşağı yönlü hareketin devamı durumunda tepki gelebilmesi için bu sıralı desteklerin çalışması önemli olacak. Tepki gelmemesi ve düşüşün sürmesi durumunda ise 1.31 altında psikolojik destek seviyesi olan 1.30 ve hemen altında uzun vadeli bir destek olan 1.2850-1.29’lara kadar geri çekilme mümkün hale gelir. Tepki gelebilmesi için ilk etapta 1.3250’lerin geçilerek 1.33-1.3320 direnç hedefine ulaşılması gerekiyor.”

Egemen Kaya’ya göre FED Başkanı Janet Yellen’den gelen açıklamalar, ABD’de faiz artırımının şimdilik 2015’in ikinci yarısında olacağını gösteriyor. Bu durumda doların ilk refleks olarak tüm para birimlerine karşı değer kazanacağını söyleyen Kaya, “Bu sırada euro ve TL’nin de değer kaybı içine girmesi sürpriz olmayacak. Euro da o günkü fiyat seviyesine de bağlı olarak 1.25-1.30 aralığında bir denge kurulması beklenirken dolar/TL’de ise iç siyasi denklemlerdeki gelişmelere bağlı olarak 2.20-2.25’lerin geçilmesi ve hareketin ivme kazanması halinde 2.40-2.50’lere kadar bir hareketin gelmesi sürpriz olmayacak” diyor.

“TL ORTA VADEDE ZAYIFLAYACAK”

Ak Portföy Genel Müdürü Dr. Alp Keler’e göre, son dönemde dünyada Avrupa ekonomisindeki problemler yine masaya yatırıldı. Avrupa’ya ilişkin son açıklanan özellikle büyüme rakamlarının birçok ülkede yeniden durgunluk temasını öne çıkarttığına dikkat çeken Keler, para birimlerine ilişkinse şu tahminlerde bulunuyor:

“Avrupa politika yapıcıların, Japonya’nın son 25 yıldır içinde bulunduğu durağanlığa benzer bir süreç yaşamaktan endişe duyduklarını ve önümüzdeki süreçte euroyu zayıflatma yönünde bir duruş sergileyeceklerini düşünüyorum. Bunlara ek olarak Ukrayna üzerinde cereyan eden Rusya ile Batı Bloku arasındaki gerginliklerin ekonomiye yansımaları ise halen fiyatlanmış değil. Bu koşullarda euronun orta vadede zayıflamaya devam etmesini beklemek yanlış olmaz. Fakat böyle bir sürecin hızlı bir şekilde gerçekleşmesini bekleyemeyiz. Dolayısıyla, euro/dolarda kısa vadede zaman zaman yukarı tepki izlenebilir; fakat eğilim hafif aşağı yönlü. ABD tarafında ise durum biraz daha parlak. Özellikle son dönemde faiz artırımlarının çok gecikmeyeceği algısı ön planda. Ben FED’in faiz artırım sürecinde aceleci davranmayacağını, negatif etkilerini dengeleyebileceğini ve ilk birkaç faiz artırımının varlık fiyatlarında önemli bir baskı yaratmayacağını düşünüyorum.”
Keler, buna karşın global makro finansal koşulların ise TL’yi desteklediği görüşünde. Fakat TL’deki asıl baskı unsurlarının yurtiçi görünüm ve bölgesel jeopolitik gelişmeler olduğuna dikkat çeken Keler, “Son verilerde görüldüğü üzere yavaşlayan bir ekonomik görünüm, Türkiye’nin yaklaşık son 10 yıldır geçerli olan ‘temel hikayesini’ zayıflatıyor. Özellikle Irak kaynaklı jeopolitik süreç ve olası ekonomik etkileri de dikkate alındığında TL2ye yönelik yabancı ilgisi zayıf kalabilir. TL son dönemde çok değer kaybetti ve diğer gelişen ülke para birimlerine göre kısmen ucuzladı, dolayısıyla bunu kısmen geri alabilir. Fakat söz konusu koşulların, orta vadede TL’yi zayıflatıcı, dolar/TL’yi yavaş ve kademeli bir şekilde yukarı taşıyabilecek nitelikte olduğunu düşünüyorum” diyor.