Avrupa Merkez Bankası uzmanları Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra orta ve güneydoğu Avrupa ülkelerinin sanayi imalat kalitesinde bir artış görüldüğünü belirterek, “AB’nin yeni orta Avrupalı ülkelerinin, fakat aynı zamanda Romanya, Türkiye ve Sırbistan’ın altını, bu anlamda ürünlerinin kalitesi en yüksek oranda iyileşen ülkeler olarak çizmeye değer” ifadesini kullandı.

Avrupa Merkez Bankası uzmanlarının, orta ve güneydoğu Avrupa ile AB15 ülkeleri arasında benzer kalitede ürünlerin ticaretini (Intra-Industry Trade-IIT) inceleyen bir çalışma raporu yayınladı. Raporda, “Orta ve güneydoğu Avrupa ülkelerinin çoğu, 1998-2010 yılları arasında, AB15 sanayi strüktürüne doğru sürekli bir uyuma işaret edecek şekilde yüksek nitelikli benzer kalitedeki ürün ticareti paylarını artırdı” denildi.

“TÜRK ÜRÜNLERİNİN KALİTESİ ARTTI”

Başka bir anlatımla bunun, orta ve güneydoğu Avrupa ülkelerinin ürettikleri malların kalitesinde görece bir iyileşmeye işaret ettiği belirtilen raporda, “AB’nin yeni orta Avrupalı ülkelerinin, fakat aynı zamanda Romanya, Türkiye ve Sırbistan’ın altını, bu anlamda ürünlerinin kalitesi en yüksek oranda iyileşen ülkeler olarak çizmeye değer” denildi.
Söz konusu ülkelerin ürün kalitelerinde hem göreli hem de mutlak anlamda artış sağlandığı da belirtildi.

RAPORDAN

Rapora göre Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra orta, doğu ve güneydoğu Avrupa ülkeleri büyük bir ekonomik değişim dönemine tanıklık etti, kapalı ekonomiden, ülkeleri ve dünyanın diğer bölümlerini birbirine artan şekilde bağlayan açık piyasa ekonomisine geçildi. Söz konusu ülkeler AB ortak pazarına doğru entegrasyona ilerlerken ticaret bu sürecin önemli bir yönü olmaya devam etti.

Gelişen ticari entegrasyonun kapsamını karşılaştırma ve değerlendirmede ilginç yollardan biri Orta, Doğu ve Güneydoğu ülkeleriyle AB15 arasında iki yönlü yüksek kaliteli mal ticaretinin seviyesine bakmak suretiyle olabilir.

Ülkeler arasında benzer ürünlerin ticaretinin özünü meydana getiren yüksek nitelikli ürün ticareti, karşılaştırmalı üstünlükler ve uzmanlaşma kavramlarına dayalı uluslararası ticaret teorilerine meydan okudu, ürün çeşitlendirilmesi yaklaşımını dikkate almadı.

Şu anda bu tarz, benzer kalitedeki ürünlerin ticareti, Avrupa ülkeleri arasında, tek yönlü ya da farklı ürünlerle yapılan ticarette düşüşle birlikte artan oranda gözleniyor. AB’nin güney ve doğuya genişlemesiyle ülkelerin benzer ürünleri ancak farklı kalite seviyelerinde alıp sattıkları “dikey anlamda yüksek kaliteli mal ticaretinde” artış özellikle dikkat çekici oldu. Yatay, yani aynı kalitedeki malların iki yönlü ticareti de arttı ancak daha yavaş.
Analiz benzer kalitede ürün ticaretinin, gerçek uyumun sağlanmasındaki önemine vurgu yapıyor. Rapor benzer kalitede ürün ticaretini sürdüren bazı faktörler olduğunu, bunlar arasında şirketler vergisi oranı, döviz kuru rejimlerinin esnekliği ve politik kurumların kalitesi gibi faktörlerin de bulunduğunu ortaya koydu.

Ancak yeni ve eski AB üyeleri (AB15) arasında benzer kalitedeki ürün ticaretindeki belirleyici faktörlerle aday ülke-potansiyel aday ve AB15 ülkeleri arasındakiler, önemli farklılıklar içeriyor.