Bayram öncesinde borsanın 90 bine koştuğu, ‘dolar 2 TL’ye iner mi?’ tartışmalarının olduğu piyasalar karıştı. Rusya’ya yaptırım, Arjantin’in iflası ve IMF’nin karamsar raporuyla dolar 2.1450 TL’ye çıktı, borsa % 2.45 düştü.

Bayram tatili öncesinde piyasalarda yüzler gülüyordu. Borsa 90 bine adım adım giderken 2.10 TL’nin altına inen doların 2 TL’yi görüp görümeyeceği tartışılıyordu. Ancak olan bayram tatili sırasında oldu. Yurtdışından peşpeşe kötü haberler geldi ve dolar dün 2.1450 TL’ye çıktı. Borsa İstanbul, tatil sonrası ilk işlem gününde yüzde 2.45 geriledi. 

ABD ve Avrupa Birliği, Ukrayna’daki ayrılıkçılara verdiği destekten dolayı Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar açıkladı. Yaptırımların dozunun artırılması Rus para birimi Ruble’nin hızla değer kaybetmesine neden oldu. Rubledeki sert düşüş diğer gelişmekte olan ülke para birimlerine de sıçradı. Tam bu sırada Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) gelen rapor tedirginlikleri bir miktar daha artırdı. IMF yayınladığı raporunda, ABD ve İngiltere’deki parasal sıkılaştırmanın beklenenden önce başlayabileceğini dikkat çekip “Hem bu risk hem de Rusya’ya yönelik yaptırımlardan en fazla etkilenecek ülkeler Türkiye, Arjantin ve Brezilya” dedi. Piyasalar tam bu iki haberin şokunu atlatmaya çalışırken “kötü haberler zincirine” Arjantin eklendi. 

Yatırımcılar temerrüde sevindi 

Arjantin ABD’li hedge fonlara olan yapılandırılmış tahvil borçlarını zamanında ödeyemedi. Ekonomi Bakanı Axel Kicillof hedge fonlarla anlaşamadıklarını belirterek ülkenin 12 yıl aradan sonra tekrar “iflas” ettiğini duyurdu. 

New York’ta gerçekleştirdiği basın toplantısında konuşan Kicillof ülkenin ABD’li hedge fonlara olan ve  1.3 milyar doları bulan borçları ödeme konusunda fonlarla anlaşamadığını açıkladı. 

Arjantin’in iflası haberini özellikle yabancı yatırımcılar olumlu karşılarken Arjantin Borsası son 20 yılın en yüksek seviyesine yükseldi, tahvil faizi ise düştü. Arjantin Borsası, iflasın duyurulduğu önceki gün yüzde 6.9 yükseldi. Merval’in son 1 yıllık yükselişi yüzde 65’i buldu.

Arjantin tahvil faizlerindeki düşüşler de göze çarptı. Geçtiğimiz hafta yüzde 10’un üzerinde olan 10 yıllık Arjantin tahvilleri iflas kararının ardından yüzde 8.79’a geriledi. Yükselişe sebep olan ise yatırımcıların Arjantin’in iflasını daha önce fiyatlanması ve iflas durumunun resmiyet kazanmasıyla ülkedeki reformların hızlanması beklentisi oldu.  ABD Merkez Bankası’nın (Fed) önceki akşamki toplantısında sürpriz yapmaması piyasaların tek tesellisi oldu. Fed, faizleri artırmakta acele etmeyeceğini açıkladı ve aylık tahvil alımlarını da beklendiği gibi 10 milyar dolar daha azaltarak 35 milyar dolardan 25 milyar dolara düşürdü.

İpi akbabaların babası Elliott çekti 

Arjantin’in iflasının ardından gözler yeniden “akbaba” lakaplı hedge fonlara çevrildi. ABD ‘li hedge fonlara olan yapılandırılmış tahvil borçlarını zamanında ödeyemeyen Arjantin’i bu duruma düşüren hedge fonların başında Paul Elliott Singer’ın sahibi olduğu NML Capital geliyor. 1977’de ailesinden ödünç aldığı 1 milyon dolar ile kurduğu Elliott Management adlı fonla, önce batmış küçük şirketleri tuzağa düşürerek işe başlayan Paul Elliott Singer, fen bilimlerinden mezun oldu. Singer, Harward’da yaptığı hukuk doktorasının faydasını bir hayli gördü. Aslında formülü basitti. İlk adımda batan şirketlerin borcunu iskontolu olarak satın alıyor, zaten batmış şirketten herkes umudunu kestiği için 100 dolarlık borcu 20 dolar gibi düşük meblağlarla topluyordu. Şirket iflasını ilan ettiğinden alacaklıların büyük kısmı da uzlaşmayı seçiyordu. Ama ‘akbaba’ Singer için iş, uzlaşmadan sonra başlıyordu. Hukuk bilgisi burada devreye giriyor, uygun zamanı bulduğunda borcun tamamının faiziyle birlikte ödenmesi için mahkemeye başvuruyordu. Davalar çok uzun sürse de Singer neredeyse tüm işlerinden kazançlı çıktı. Sabırla avının güçsüz düşmesini beklediği için de ‘akbaba’ olarak anılmaya başlandı.  

İşte bu basit ‘şirket leşçiliği’ni Singer, uluslararası hukukun yaptırım gücünün artmasıyla birlikte ülkelere de uyguluyor. Bugün 68 yaşında olan ‘yaşlı akbaba’nın sahibi olduğu Elliott Management 20 milyar doları yönetiyor. Borçla kurduğu fon ise ABD ’nin en büyük 15 hedge fonu arasında. IMF’nin tahmine göre, 2010’da ‘leşçi fonlar’ sadece gelişmekte olan ülkelerden 2 milyar dolarlık kazanç sağladılar. Yunanistan’dan ne kadar kazandıkları ise henüz bilinmiyor.

‘Borsalara büyük düşüş geliyor'

Doktor Kıyamet lakaplı yatırım danışmanı Marc Faber, Ekim ayına kadar borsalarda ciddi düşüş yaşanacağını öngördü. Faber, hisse senedi piyasalarının Ekim’e kadar yüzde 20-30 düşeceğini söyledi.  CNBC yayınında konuşan Faber, “Unutmayın ki çok sayıda hisse şimdiden yüzde 10 düşmüş durumda. İnşaat şirketlerinin hisseleri yüzde 15, havayolu şirketlerinin hisseleri yaklaşık yüzde 10 düştü” dedi. Faber, Filipinler, Endonezya, Hindistan ve Tayland borsalarının yüzde 15 ile yüzde 25 değerlendiği bir dönemde S&P’deki yükselişin yüzde 6 ile sınırlı kaldığının altını çizdi. 

Portekizli bankanın yüzde 50’si eridi 

Portekiz’in aktif değeri olarak en büyük ikinci bankası olan ve geçtiğimiz günlerde tahvil ödemelerini ertelemesiyle gündeme gelen Banco Espirito Santo rekor zarar açıklamasının ardından Lizbon borsasında yüzde 50’ye yakın yaşadı. Banco Esprito Santo (BES) yılın ilk yarısında toplam 3.6 milyar dolar zarar açıklamıştı. Beklentilerin çok üstünde açıklanan bu zarar ardından dün bankanın hisse ve tahvil işlemleri askıya alınmıştı.