Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası dün mayıs ayı Ödemeler Dengesi rakamlarını açıkladı. Şebnem Turhan, Hürriyet'teki yazısında MB'nin açıkladığı rakamları değerlendirdi. İşte o yazı:

Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı cari açıktan hem iyi hem kötü haber var. İyi haber cari açık mayısta 3.4 milyar dolara geriledi, 12 aylık cari açık ise 52.6 milyar dolar ile 13 ayın en düşük düzeyine indi. Mayıs verisi 4 milyar dolarlık beklentinin altında geldi ve ayrıca cari açık beklenenden çok daha hızlı düşüyor. Bu iyi haber. Ancak bu iyi haberi oluşturan bir kötü haber var. O da ekonomide iç talebin tahmin edildiğinden çok daha hızlı yavaşlaması. Cari açığı hızla azaltan iç talep yavaşlaması ekonomik büyüme için kötü haber. Gelelim son iki yıldır hem dış ticaret hem de cari açıkta belirleyici olan altın ticaretine. Geçen yıl çok yüksek miktarlarda altın ithal edildiği için sene başından beri altın ithalatındaki düşüş hem dış ticaret açığını hem de cari açığı azaltıyor. Mayısta da aynı durum geçerli oldu.  

5 AYLIK 19.8 MİLYAR

Yılın ilk beş ayındaki cari açık da yüzde 38.5’lik düşüşle 19.8 milyar dolara geriledi. Mayısta 20.2 milyar dolarlık ithalata karşılık 14.9 milyar dolar ihracat yapılırken dış ticaret açığı 5 milyar 262 milyon dolar oldu. Cari açığın mayısta finansmanında ise fon girişleri etkili oldu. Tahvillere 1.2 milyar dolar, hisse senetlerine ise 624 milyar dolar alım yapan yabancıların doğrudan yatırımda ise 13 milyon dolarlık çıkış gözlendi. Bankalar ise borçlanarak cari açığı finanse etti. Mayıstaki borçlanmaları 2.7 milyar dolar gibi oldukça yüksek bir rakam. Kaynağı belirsiz para girişi ise 948 milyon dolar oldu. 
Yılın ilk beş ayında ise tahvillere 2.7 milyar dolar, hisse senetlerine 1.6 milyar dolarlık giriş var. Doğrudan yabancı yatırımı ise 3.8 milyar dolar olurken bankalar yılın ilk beş ayında 3.9 milyar dolar borçlandılar. Geçen yılın ilk beş ayında 5.2 milyar dolar altın ithal edilirken bu yıl 719 milyon dolar altın ihracatı yapıldı. 

13 AYIN EN DÜŞÜĞÜ

12 aylık kümülatif cari açık ise 52.6 milyar dolar. Bu rakam 13 ayın en düşük cari açık verisi. Altın hariç 12 aylık cari açık 46.8 milyar dolar olurken altın ve enerji hariç cari açık artık yok. Akbank Ekonomik Araştırmalar’ın hesabına göre altın ve enerji hariç cari açık mayısta 2.6 milyar dolar fazla verdi. Bu veri enerji hariç cari açık iç talebin performansını gösterdiği için tüketimde yavaşlamanın beklenilenden hızlı olduğunu ortaya koyuyor. İlk çeyrekte ekonomi yüzde 4 büyüse de ikinci çeyrekte iç talebin büyümeye katkısının sınırlı olacağı görünüyor.

İyimseriz

Cari açık 4 milyar dolarla beklentinin altında
Cari açığın GSYH’ye oranı yüzde 6-6.5 bandına gerildi geçen yıl yüzde 7.9 idi.
Enerji ve altın ithalatı hariç cari açık artık yok hatta 2.6 milyar dolar fazla var

Kötümseriz

İç talep beklenenden daha hızlı yavaşlıyor.
Cari açık en fazla özel sektörün borçlanmasıyla finanse ediliyor
Kaynağı belli olmayan 12 milyar dolar para bulunuyor

Daralan talebin olumlu etkisi

ING Bank kıdemli ekonomisti Muhammet Mercan, iç talepteki daralmanın enerji dışı cari açıkta iyileşmeyi destekleyeceğini belirterek “Ana ihracat pazarımız euro bölgesinde ekonomik toparlanmanın da olumlu seyre katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Öte yandan, TL’nin geçen yıla kıyasla daha rekabetçi düzeylerde seyretmesi açıkta daralma eğilimini destekliyor” dedi.

Irak’ın bir etkisi olur mu?

IRAK’a haziran ayında ihracatın yüzde 20 azalması dış ticarete ve cari açığa etkisi endişelendiriyor. Garanti Yatırım’ın bültenine göre yılın geri kalanında da Irak’a olan ihracat hazirandaki gibi yüzde 20 düşse Türkiye’nin yıllık ihracatındaki gerileme 1-2 milyar dolar olacak. Bu ise cari açık görünümünü bozacak bir düzeyde değil.

Bavul ticareti açığa yaradı

ODEABANK Ekonomik Araştırmalar Müdürü İnanç Sözer, Reuters’e yaptığı açıklamada bavul ticareti ve taşımacılıktaki güçlü seyrin açığın beklenenden iyi gelmesini sağladığını belirterek, “İç talepteki yavaşlama ile açık hız kesmeye devam ediyor. Açığın yılsonu milli gelire oranla yüzde 6 olacağını düşünüyoruz” dedi.