Arjantin, Türkiye’nin de oldukça zor günler geçirdiği 2001-2001’de büyük bir borç batağına düşmüş ve borçlarını ödeyemez duruma düşmüştü. Yaklaşık 100 milyar dolara ulaşan borçlar ülkenin gayri safi milli hasılasının yüzde 166’sını oluşturuyordu. Ülke iflas etti ve borçlarını ödeyemeyeceğini açıkladı. Ardından fonlarla müzakereler başladı. Alacaklarının yüzde 75’inden vazgeçen fonlar yeniden yapılandırmayı kabul etti. Herşey buraya kadar iyi. Ancak ülkenin zor durumundan endişelenen bazı fonların iflastan önce alacaklarını sattıkları ‘akbaba’ adı verilen bazı fonlar anlaşmaya yanaşmadı.  Ve Arjantin’i bugün yeni bir iflasa sürükleyen dava süreci başladı. 

MAHKEMEYE GİTTİ

Arjantin’in borçlarına da talip olan bu ‘akbaba’ fonlarının başında NML Capital geliyor. 1.6 milyar dolarlık alacağı için anlaşmaya yanaşmayan fon ABD’de mahkemeye gitti ve kazandı. Mahkeme Arjantin’e “ya tüm borcu öde ya iflas et” kararını iletti. 2005 ve 2010’daki borç yapılandırmaları için Arjantin hükümetinin yapacağı ödeme ise 30 Haziran’da gerçekleşecekti. Ancak çıkan bu sonuç diğer alacaklıları da durdurdu. Şimdi önümüzde 29 gün var. Arjantin 1.6 milyar dolarlık borcu ödeyebilecek durumda. Ancak sadece o değil diğer fonlar da parasını isterse ödemesi gereken miktar 40 milyar doları bulabilir. İşte sıkıntı burada.

NML Capital, Elliott Management’in iştiraki. Sahibi Paul Elliott Singer. 1977’de ailesi ve arkadaşlarından aldığı 1 milyon dolarla kurduğu yatırım fonu şu an ABD’nin en büyük 15 hedge fonundan biri.

‘Akbaba’ fonlar nasıl çalışıyor

Batış: Bir devlet borçlarını ödemek için fonlardan borçlanıyor, borç katlanıyor.
Düşük fiyata satın alma: Endişelenen yatırımcılar, 100 dolar değerindeki tahvilleri, örneğin 20 dolar gibi düşük değere akbaba fonlara satıyorlar.  
İflas: Ülke, borcunun faizlerini ödeyememeye başlıyor ve iflasını ilan ediyor.
Anlaşmayı reddetmek: İflas eden ülke, borcunu yeniden yapılandırma için fonların çoğu ile anlaşıyor akbabalar kabul etmiyor.
Mahkeme süreci: Akbaba fonlar, borçlu ülkenin borcunun yüzde 100’ünü ödemesi için hukuki süreç başlatıyorlar.
Mahkumiyet: Uzun mahkeme sürecinin ardından, ülke borcunu ödemek sorunda kalıyor.

Hangi ülkeleri ‘yediler’

Arjantin: NML Capital Arjantin’in yüzde 20’sini ödeyerek satın aldığı borçları için 1.6 milyar dolar istiyor. 30 Temmuz son gün.
Peru: Yine Paul Singer’in şirketi 1996’da Peru’nun borcunu satın aldı ve 11 milyon dolar harcamışken tam 56 milyon dolar kazandı. 
Zambiya: 2007’de Donegal International Zambiya’nın 1970’lerden kalan 3 milyon dolarlık borcunu satın aldı ve İngiliz mahkemelerine 55 milyon dolar almak için dava açtı. Kazandı ülke 15 milyon dolar ödedi. 
Kongo: FG Hemisphere of Brooklyn adlı fon Kongo’nun Yugoslavya’ya 1970’lerden kalan 3 milyon dolarlık borcunu satın aldı ve mahkemeyi kazandı. (Şebnem Turhan / Hürriyet)