Avrupa Birliği ile Amerika arasında imzalanması planlanan Serbest Ticaret Anlaşması’na Türkiye’nin dahil edilmemesi halinde muhtemel maliyet senaryoları çıkarılıyor. Merkez Bankası’nın bu çercevede hazırladığı rapora göre Türkiye’nin gayri safi yurtiçi hasılası 4 milyar dolarlık kayıp yaşayacak.
Amerika ve Avrupa Birliği ülkeleri arasında müzakere edilen ve imzalanması muhtemel olan Serbest Ticaret Anlaşması’nın (STA) Türk ekonomisine olası etkileri tartışılmaya devam ediyor. Merkez Bankası’nın konuya ilişkin hazırladığı rapora göre Türkiye’nin anlaşmaya taraf olarak dahil edilmemesi durumunda Gayri Safi Yurtiçi Hasılası 4 milyar dolarlık kayıp yaşayacak. Raporda ayrıca sürece dahil olmasının sadece Türkiye’nin yararına olmayacağı, AB ile ABD’nin ekonomik büyüklüğüne de pozitif yansıyacağı rakamlarla anlatıldı. Merkez Bankası çalışanları Didem Güneş, Merve Mavuş ve Arif Oduncu’nun hazırladığı “AB-ABD Serbest Ticaret Anlaşması ve Türkiye Üzerine Etkileri” başlıklı araştırma yayını bankanın internet sitesinde yayınlandı. Araştırmada ABD Başkan Barack Obama’nın Avrupa Birliği yetkilileriyle bu yılın şubat ayında bir araya gelerek AB ile Amerika arasında çok kapsamlı bir ticaret ve yatırım ortaklığı kurulması yönünde karar alındığını açıkladığı hatırlatıldı. Amerika ve Avrupa Birliği arasındaki ticaretin boyutu ve dünya ekonomisindeki payları göz önünde bulundurulduğunda aralarında gerçekleştirecekleri bir STA’nın dünya genelinde bir yayılma etkisi oluşturacağına dikkat çekildi. Bu nedenle, söz konusu girişimin özellikle gelişmekte olan ülke ekonomileri üzerindeki yansımaları da olacağı ifade edildi.
Araştırmada, Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması’na taraf olarak dahil olmaması ile yaşayacağı ekonomik dezavantajlı durumla ilgili şu tespit yapıldı: Serbest ticaret kapsamında ABD mallarının gümrük birliği kapsamında AB aracılığıyla Türkiye’ye rahatlıkla girmesine karşın Türkiye mallarının STA’nın menşei kuralı gereği AB üzerinden ABD’ye aynı kolaylıklarla girememesine yol açacak. Türkiye aleyhine ticaret sapmasının oluşmasına neden olacak bu durum, Türkiye’nin AB’deki göreceli üstünlüğünün azalmasına neden olacak.”
STA sürecine Türkiye’nin dâhil edilmesinin en belirgin olacak ekonomik dezavantajlarından biri de halihazırda ABD ile olan 8,5 milyar dolarlık ticaret açığının daha da artacağıdır. Bu anlaşma ile transatlantik ülkeleri ABD pazarına girebilecek. STA ortaklığı ile hedeflenen ABD ve AB arasındaki ekonomik canlılık hedefi, Türkiye örneğinde tam tersi bir durum oluşturacaktır. Bu anlaşma ile yaşanacak ekonomik sapmalar doğrudan halkın refah seviyesinde yansıyacaktır.
Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması dışında kaldığı ve yalnızca AB ve ABD arasındaki tarifelerin kaldırıldığı senaryosu gerçekleşirse, Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nda yüzde 0,132’lik bir kayıp gerçekleşecek. Eğer Avrupa Birliği ile ABD arasında tarife dışı engeller kısıtlı ölçüde azaltılırsa bu rakam yüzde 0,359’a kadar çıkacak. Tarife dışı engellerin daha çok azaltılması durumunda ise Türkiye GSYH’sinin kaybı yüzde 0,561’e kadar çıkacak. Aynı senaryoda Türkiye’nin toplam ihracatındaki kaybının ise yüzde 0,450’ye kadar çıkma riskinin bulunduğu belirtildi. Türkiye eğer STA’ya dahil olursa GSYH’sinde yüzde 4’e kadar bir artış elde edebilir. İhracatı ise anlaşmanın derinliğine bağlı olarak yüzde 7’ye kadar artış gösterebilir.