Dolar, dün üç haftanın en yüksek seviyesi olan 2.05 TL’yi aştı. ABD Merkez Bankası’nın (FED) tahvil alımlarını kısa sürede azaltmaya başlayacağı endişeleriyle dolar pazartesi gününden bu yana hareketli. Dün 2.05 TL’yi aşan dolar, 5 Eylül’deki 2.08 TL’deki tarihi zirvesine yaklaşıyor. Doların yılbaşından bu yana kaybı ise yüzde 15’i buldu. Faiz ise yüzde 9.21’e çıktı.

Milliyet'te yer alan habere göre, Pazartesi günü ABD’den gelen ISM imalat endeksi ABD ekonomisinin toparlandığına yönelik ilk sinyali verdi. Dün de ABD’de özel sektör istihdam oranının kasımda 215 binle beklentilerin üzerinde arttığı, yeni konut satışlarının ise 444 binle 33 yılın en sert yükselişini gerçekleştirdiği açıklandı.

Bu veriler, ABD ekonomisinin toparlandığına işaret veriyor. Piyasalarda gözler şimdi cuma günü açıklanacak olan ABD tarım dışı istihdam verisinde. Bu verinin de ABD ekonomisinin toparlandığına işaret etmesi durumunda FED’in bu ay, aylık 85 milyar dolarlık tahvil alımlarını azaltmaya başlayabileceği veya toplantıda bu konuda bir mesaj vereceği beklentisi piyasaları tedirgin ediyor.
FED’in tahvil alımlarını azaltmasıyla, bol para devrinin sona erecek olması özellikle gelişmekte olan ülkeleri etkileyecek. Bu nedenle, yatırımcılar ağırlıklı olarak gelişmekte olan ülkelerden çıkış yapıyor. TL’de bundan etkileniyor.

Gözler Merkez Bankası’nda

 22 Mayıs’tan bu yana her FED toplantısı öncesi dolarda bu hareketin yaşandığına dikkat çeken analistler, FED’in bir şekilde parasal genişlemeye son vereceği ama bunu ne zaman ve ne kadarlık yapacağının önem taşıdığını vurguladı.

Öte yandan son günlerde dolardaki hareket, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın açıklamalarını hatırlattı. Başçı, yılsonunda doların 1.92 TL olacağını belirterek, “Bana inanın” demişti. Dolar, FED’e yükselirken, Merkez Bankası’nın doları nasıl frenleyeceği merak ediliyor.  

‘Kaygılar sürüyor’

Tufan Cömert Garanti Yatırım Direktör

“FED’in ne yapacağına ilişkin kaygılar devam ediyor. Kritik istihdam verileri öncesi global yatırımcılar gelişmekte olan ülkelerden risklerini azaltıyor. Bunun etkisiyle TL değer kaybediyor. İstihdam verisi beklentilerden yüksek gelirse TL’de değer kaybı devam eder. Tarım dışı istihdamın 180 bin kişi artması bekleniyor.

TL’deki değer kaybı sürer ise Merkez Bankası’nın ne yapacağı çok önemli. TCMB 9 Aralık’ta ek parasal sıkılaştırma yapacağını açıkladı. Kurda buna rağmen yükseliş devam ederse TCMB daha uzun süreli bir EPS programı ve daha yüksek döviz satış rakamları açıklayabilir.”

‘2 TL’nin altı zor’

Gülay Elif Girgin Şeker Yat. Başekonomist

“Enflasyonun yılsonunda yüzde 6.8’e revize edilmesi, Merkez Bankası’nın da ‘yılsonunda dolar 1.92 olur’ söylemini revize etmiş oldu bir bakıma.  Çünkü, yüzde 6.8’lik bir enflasyon 2 TL’lik bir kuru gösteriyor. Her FED toplantısı öncesinde TL’deki dalgalanmalara alışmalıyız. TL’nin 2’nin altına inmesi zor bir ihtimal gibi duruyor.

Kurda 2’nin altını görebilmemiz için FED’in genişlemenin süreceğini açıklaması ve piyasaları ikna edici açıklamalar yapması gerekiyor ki, bu da az bir ihtimal. TL, dış kaynağa gereksinimin bu denli fazla olduğu bir  çerçevede yüksek seviyelerini koruyacak.”

‘Kırılganlık azaldı’

Gökhan Uskuay Global Menkul Stratejist

“Doar kuru üzerinde baskının iki ana nedeni vardı. Yurtiçi TCMB’nin politikası, enflasyon ve cari açık. Diğeri ise kontrolümüzün dışındaki yurtdışı kaynaklı finansmanın faizlerin artması nedeni ile pahalılaşması. Yurtiçi etkenler nedeniyle son bir yılda yüzde 17 devalüe olurken, benzer ülkeler yüzde 9-10 devalüe oldu.
Son bir ayda yurtiçinde gerekli tedbirler alınması ve ardından gerekli adım sinyalleri verilmesi sonrasında Türk lirasında kırılganlık azaldı.
TL’de bu değer kayıplarına sürekli olarak bakmamalı, bir dalgalanma olarak bakılmalı.”