IMF verilerine göre Türkiye, son dört yılda yüzde 4,8 olan ortalama yıllık istihdam artışıyla Avrupa ülkeleri arasında birinci sırada yer alıyor. Bu dönemde Türkiye'de 4,7 milyon kişi iş sahibi olurken, Euro Bölgesi'nde 2,2 milyon istihdam kaybı yaşandı. Türkiye'nin başarısında istihdama ayrılan kaynağın rolü büyük. Hükümet önümüzdeki yılın istihdam teşvik bütçesini yüzde 28 artışla 8,4 milyar liraya çıkardı.
Türkiye, Avrupa Birliği ülkelerinde her gün artan işsizliği tek haneli rakamda tutmayı başarıyor. Mart 2009’dan bu yana 4,7 milyon kişiye ilave istihdam sağlandı. Aynı dönemde Euro Bölgesi’nde 2,2 milyon istihdam kaybı yaşandı. Türkiye, 2009-2013 döneminde IMF verilerine göre yüzde 4,8 olan ortalama yıllık istihdam artış oranıyla birinci sırada yer alıyor. Türkiye’nin istihdam cephesinde yakaladığı bu başarıda istihdam teşvikleri önemli bir rol oynadı. Bu nedenle hükümet, işsizliği yüzde 5 seviyesine indirebilmek için istihdam teşviklerine ayırdığı kaynağı artırıyor. İstihdamı teşvik bütçesi yüzde 28 artarak 8,4 milyar TL’ye ulaşacak. Buna göre önümüzdeki yıl istihdam oluşturan patron, 8,4 milyar TL teşvik alacak.
Yakalanan başarıya rağmen işsizlik, halen Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri olmayı sürdürüyor. Yıl sonu itibarıyla işsizliğin yüzde 9,5 civarında gerçekleşmesi bekleniyor. Türkiye’nin hedefi ise işsizliği orta vadede yüzde 5’e çekebilmek. Bu amaçla yeni istihdam teşvikleri uygulamaya konurken mevcut teşvikler de devam ettirilecek. Nisan 2013’te çıkarılan torba yasa ile getirilen 5 puanlık teşvike ilave olarak konan 6 puanlık teşvik 52 ilde uygulanacak. Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi dikkate alınarak belirlenen 52 ilde on ve üzerinde sigortalı çalıştıran işyerlerine halen uygulanmakta olan 5 puanlık teşvike ilave olarak 6 puan daha işveren prim teşviki verilerek 11 puanlık teşvik sağlanacak. Bunların yanında, genç, kadın ve engelli istihdamı ile Ar-Ge merkezlerinde ve teknoloji geliştirme bölgelerinde istihdam edilenlere ilişkin teşvik uygulamaları da devam edecek. Bu teşviklerle hem işverenlerin mali yükünün azaltılması hem de kayıt dışı istihdamla mücadele hedefleniyor.
İşverenlere istihdamın artırılması amacıyla verilen teşvikler 6 aydan 54 aya kadar değişiyor. İşverenlerin istihdam teşviklerinden yararlanabilmesi için işe alınan kişilerin 6 aydır işsiz olması gerekiyor. Uygulanmakta olan teşviklerin başında 5 puanlık prim indirimi geliyor. İşverenin uzun yıllar boyunca taleplerinin başında gelen bu teşvik, 1 Ekim 2008’de yürürlüğe girdi. Hazine’ye yıllık ortalama 5 milyarlık yük getiren teşvikte indirimden yararlanan işveren sayısı kademeli olarak artıyor.
18-29 yaş arası erkekler ile 18 yaşından büyük kadınlardan mesleki yeterlilik belgesine sahip olanlar 48 ay, mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yükseköğretimi bitirenler veya İŞKUR tarafından düzenlenen mesleki eğitim kurslarından mezun olanlar 36 ay, hiçbir belge veya niteliğe sahip olmayanlar ise 24 ay süreyle teşviklerden yararlanabiliyor. İsa Yazar - Zaman