Soğuk savaş döneminde Türkiye'nin, askeri ve politik alanda en çok istihbarat yarışı yaşadığı Rusya ile rekabet bu defa ekonomik alana taşındı. Rusya, son dönemde büyük bir ekonomik casusluğa imza attı. 2003 yılından sonra Türkiye'den tavuk almayan, ancak bu ambargosunu 2010 yılında kaldıran Rusya'nın aslında büyük bir ticari hırsızlığa imza attığı, ismini vermek istemeyen bir Türk üreticinin iddiasıyla ortaya çıktı. Türkiye'den tavuk almaya başlamak için “tesisleri inceleme” şartı koyan Rus yetkililere, Türk üreticisi kapılarını arkasına kadar açtı. Ar-Ge tesisleri gezdirildi, üretim teknolojisi hakkında bilgi verildi. Bu gezilerden sonra ambargo kaldırıldı, ülkeye kanatlı et ihracatı başladı. Rusya ile ticaretini artırma sevinci yaşayan sektör temsilcilerinin sevinci kısa sürdü. Çünkü Türkiye'nin teknolojisini kopyalayan ülkede, kısa sürede hem üretim hem ihracat arttı.
Üreticiler, “Biz müşterimize kapımızı ve teknolojimizi açtık ama kapımızı ticari casuslara açtığımızı anlayamadık” diye dert yanıyor. Dünyada ilk 10 ülke arasında yer alan ve 3 milyona yakın kişinin istihdam edildiği Türk tavukçuluk sektörünün; Rusya konusunda hayal kırıklığı, bilgilerini çaldırmakla da kalmadı. Türkiye'den 3'üncü dünya ülkesi gibi vergi alan Rusya, tavuk ihracatını zora soktu. ABD ve Brezilya gibi dünyanın diğer ucundaki ülkeler vergisiz olarak mallarını Rusya'ya satarken, Türkiye'den yüzde 25 gümrük vergisi alındı. Sektör temsilcileri, “Amerika bile Rusya'ya bizden kat be kat fazla mal satıyor. Biz sattığımız 2 bin dolarlık malın 500 dolarını yine Rusya'ya vergi olarak bırakıyoruz” diye konuştu.
Rusya, 2002 yılından bu yana sürdürdüğü Türkiye'den kümes hayvanı ve ürünleri ithalat yasağını 1 Şubat 2010'da kaldırmış, 300 bin ton kota tahsis etmişti. Ancak üzerinden zaman geçmesine rağmen bu ithalatı gerçekleştirmedi. Türkiye'deki incelemelerinin 'bilgi sızdırma' amaçlı olduğu, ülkenin kararlarına uymamasıyla da görüldü. Rusya Federal Sağlık Dairesi'nin dondurulmuş tavuk ithalatını yasaklama kararından sonra ABD'den dondurulmuş tavuk ithal etmeyi bir süre devam ettirmesi, ardından ABD'nin kullandığı klora zararlı bularak bu ülkeden ithalatı durduracağını açıklaması da yine Rusya'da tavuk üretiminin hızla arttığının birer ispatı olarak gösteriliyor.
UĞUR KÜÇÜK - CENK ESEN / TÜRKİYE GAZETESİ