Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre, gelişmiş ekonomilerin daha sıkı para politikaları uygulaması tüm dünyadaki finans piyasaları için, merkez bankalarının kontrol edemeyeceği zorluklara yol açabilir. IMF, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) büyük boyutlu tahvil alım programı gibi alışılmamış para politikalarının, 2007-2009 finansal krizinin ardından düzenin yeniden sağlanması ve küresel büyümenin canlanmasına yardım ettiğini belirtti. Bu tür politikalar, yatırımcıların daha yüksek getiri peşinde olmalarından dolayı sermaye akışının gelişmekte olan ülke ekonomilerinde istikrarı bozacağı yolundaki şikayetlere rağmen, bu ülkelere yarar sağladı. Ancak artık bu tür politikalardan vazgeçilmesinin, özellikle en yüksek sermaye girişini almış olan ülkelerde yapacağı olumsuz etkiler daha derin olabilir.
'ÇÖKÜŞLER ANİ OLARAK YAŞANIYOR'
IMF'nin dün açıklanan raporunda sermaye çıkışlarının ani olarak yön değiştirmesine atıfta bulunarak, "Fazla kırılgan duruma girmiş piyasalarda tipik olarak görüldüğü gibi, çöküşler, gelecekteki istikrasızlıkların tohumlarının atıldığı yükseliş dönemlerinden daha ani olarak yaşanıyor" denildi. Bu riskler bir süre önce Fed'in tahvil alımlarını ne zaman azaltacağı konusunda tartışmalara başlamasıyla gelişmekte olan ülkelerde ortaya çıkan satış furyasıyla kendini göstermişti.
ÜÇ ÜLKE KAZANÇLI ÇIKACAK
IMF, ABD'de varlık alımlarının daraltılmasından en büyük riske girecek ülkeleri ismen belirtmedi ancak bu durumdan en olumlu etkilenecek ülkeleri Kanada, Kore ve Avustralya olarak sıraladı. IMF, bu durumdan zarar görecek ülkelerin, sermaye çıkışları ve ABD faiz oranlarına karşı daha hassas durumda olan ve şoklara dayanmasına yetecek nakde veya döviz esnekliğine sahip olmayan ülkeler olduğunu belirtti. HİNDİSTAN VE ENDONEZYA'DA ÖNLEMLER SINIRLI
Fon, özellikle Hindistan ve Endonezya'nın zararı önleyecek politikalarının sınırlı olduğu uyarısı yaptı. Fon'a göre daha yüksek faiz oranları Güney Afrika ekonomisini de sıkıştırabilir. Ancak yabancı yatırımcılar çekilirse bu ülkede yerli yatırımcılar onların yerini alabilir.
TAHMİN EDİLEMEYEN ETKİLER
Alışılmamış politikalardan çıkışın ortaya çıkaracağı başlıca sorun, finansal sisteme pompalanan inanılmaz boyuttaki likidite dikkate alındığında, merkez bankalarının davranışları ile piyasanın belirlediği faiz oranları arasındaki tahmin edilemeyen ilişki. Örneğin Fed, büyük çaplı üç tahvil alım programıyla, bilançosunu yaklaşık üç katına çıkararak, 3,7 trilyon dolara yükseltti. IMF, "Bazı ülkelerin varlık alımlarının yarattığı çok büyük (banka) rezervleri ve bu varlıkların satışından doğan bazı komplikasyonlar, alışılmamış parasal politikalardan çıkışı daha da zorlaştırıyor" dedi.
PİYASALARI ÖNGÖRMEK GÜÇLEŞİYOR
IMF'ye göre, gelecekteki politika oranları ve varlık satışlarının fiyatlara nasıl etki yapacağının bilinmezliği nedeniyle de piyasaların tepkisini önceden tahmin etmek güçleşiyor. Fon, gevşek para politikalarının ne zaman sağladığı yararı yitireceğini ve çözdüğünden daha fazla sorun yaratır hale geleceğini de önceden bilmenin zor olduğunu bildirdi. Daha önceki raporlarında dikkat çektiği gibi IMF yine tahvil alımlarının fazla uzun sürmesi halinde daha fazla risk almanın teşvik göreceği, yapısal reformlar için hevesin azalacağı ve hükümet borçlarını finanse eder görünüyorsa eğer, merkez bankalarının bağımsızlılığının zarar göreceği uyarılarını tekrarladı.
MB'LER ARASI İLETİŞİM GEREKİYOR
Piyasalarda volatiliteyi bastırmanın en iyi yolunun merkez bankaları arasındaki iletişim olduğunu belirten IMF, Fed ve İngiltere Merkez Bankası'nın adım adım uygulanan ayarlamalar konusundaki iletişimleriyle başarılı olduklarını belirtti. IMF, buna rağmen varlık satışları konusundaki ilkeleri ve fazla erken ya da fazla geç kalmış bir çıkışın yarattığı riskler konusunda Fed'den daha açık bir bilgilendirmeye ihtiyaç olduğunu vurguladı.