Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İbrahim Turhan, geleneksel bankacılığın risklere açık bir sitem olduğunu belirterek, "Sistemsel risklerin giderilmesini önermemiz gerekiyor. Son finansal krizin ağızlardaki acı tadı bir kez daha göstermiştir ki belli krizler olacak ve bu krizlerin sonucunda panik ortaya çıkacak" dedi.
AA'nın basın sponsorluğunda gerçekleştirilen "Sürdürülebilir Kalkınma için Sürdürülebilir Finans" temasıyla düzenlenen Uluslararası Finansal Sistemler Forumu'nda (IFFS) konuşan İbrahim Turhan, küresel ekonomik krizler ve islami finans üzerine değerlendirmelerde bulundu. Son finansal krizlerin bazı yapısal sorunları göz önüne serdiğini dile getiren Turhan, bu sorunların mevcut finansal sistemde olan aksaklıklardan kaynaklandığını ve bunların daha önce yoğunlukla tartışıldığını söyledi.
Mevcut finansal sistemin yerine tamamen yeni bir sistemi geçirmenin karmaşık bir konu olabileceğini anlatan Turhan, "Ancak mantığımız finansal pazarların ciddi bir yeniden yapılanmaya ihtiyaç duyduğunu gösteriyor. Düzenleyici ve denetleyici alandaki açıkları ve yeni krizleri engelleyebilmek için 2008 yılındaki krizden bu yana belli girişimlerde bulunuldu. Ancak bu girişimler finansal maliyedeki, krononik aksaklıkları gidermede yeterli olmadı" diye konuştu.
Küresel dengesizlikler, konut sektöründeki balonlar ve finansal enstrümanların karmaşıklıkları gibi konuların dikkate alınması gerektiğinin altını çizen Turhan, bütün bu sorunların odağına kilitlenilmesi gerektiğinin kaydetti.
"Ekonomik krizlerin belli aksaklıklar ve insan mantığının dışındaki nedenlerle ortaya çıkıyor" diyen Turhan, geleneksel sistemin risklere açık olduğunu ve bu sistemsel risklerin yeni krizlere sebep olabileceğini dile getirdi.
"İslami bankacılık kendi niteliğindeki pozitif özellikleriyle geleneksel bankacılıktaki bazı olumsuzlukları giderilebilir"
Turhan, şöyle devam etti:
"1974 yılında çok saygın ekonomistlerden biri Hyman Minsky'in söylediği şey gerçekleşecektir. Tüm sistem finansal mimariye göre yeniden tesis edilecek şekilde yenilenmeyeceği sürece panik dalgaları olacak, kredi zirveleri ve yüksek kaldıraçlı finansal kurumlar finansal krizlerdeki kısır döngüyü devam ettirecektir.
Son krizden sonra tabii ki geleneksel bankalar üzerinde de büyük risk oluştu. Geleneksel bankaların bazı eksiklikleri var ve bu da onların ekonomik dinamizmden uzak durmalarına sebep oluyor. Bu eksiklikler yenilikçi projelerin gerçekleşmesini engelleyebilir. Her şeyden önce geleneksel bankalar, mevcut kredilere karşılık istiyor ve krediler yatırımcının tarihsel kredibilitisine dayanarak veriliyor , projeleri değerlendirme bazında olmuyor."
İslami bankacılığın geleneksel bankacılığa alternatif olabileceğini ifade eden Turhan, "İslami bankacılık kendi niteliğindeki pozitif özellikleriyle geleneksel bankacılıktaki bazı olumsuzlukları giderilebilir. Şeriata dayalı bir bankacılık muşaraka gibi yeni sistemler getirerek varlığa dayalı olması nedeniyle yepyeni imkanları beraberinde getirecektir ve reel ekonomiyle finansal piyasalar arasındaki tutarsızlık ortandan kalkacak. İşte bütün bunlar şeriata uygun finansal ürünler sayesinde olacak" ifadelerini kullandı.
"Borsa İstanbul her türlü sukuğun ihracında önemli kurum olacak"
Şeriata uygun finansmanların yeni finansal alanlarda önemli rol oynayacağını belirten Turhan, özellikle kriz döneminden sonra bunun böyle olduğunu, ayrıca sistemin, her şeyden önce dengesizlikler nedeniyle ortaya çıkan dalgalanmaları da ortadan kaldıracağına işaret etti.
Turhan, İslami finansmanın perakende ve bankacılık aktiviteleriyle öne çıktığını ancak bununla da sınırlı kalmadığını dile getirerek, 2011 yılının sonunda sadece tek bir kurumun Türkiye'de İslami tahviller ihraç ettiğini ancak eylül ayında Türk hazinesinin de ilk devlet tahvilini ihraç ettiğini hatırlattı.
Finansal piyasalardan pay alabilmek için önemli adımlar atılması gerektiğine dikkati çeken Turhan, muşaraka ve sukukun sadece toplam sukuk piyasasının yüzde 16'sını oluşturduğunu ve bunun da 137 milyar dolarlık bir meblağ olduğunu söyledi.
Turhan, sukuk ve muşarakanın gerekli yüzdeyi alamamış olduğuna değinerek, bunun her şeyden önce şeriata uygun piyasalardaki standartlaşma etkinliğinden kaynaklandığı değerlendirmesini yaptı.
Turhan, "Bizler, çok yoğun çalışarak İslami finansal piyasaların küresel sistemle entegre olmasına yardım edebiliriz. Borsa İstanbul olarak bizler bu konudaki çabalarımızı biliyoruz ve bu hedefe ulaşmaya çalışıyoruz. 2012 içinde kabul edilen yeni sermaye piyasaları yazısı ile bir tebliğ de yayınlandı. Bu da yeni sukukla ilgili, Borsa İstanbul bunun gibi her türlü sukuğun ihracında önemli kurum olacak ve İslami finans kurumlarına hem yerel hem de yabancı yatırımcıların erişimini kolaylaştıracaktır" açıklamasında bulundu.
Dünya Bankası İslami Finans Merkezi'nin, Dünya Bankası'nın islami finans alanındaki, Washington dışında tek temsilciliği olacağını aktaran Turhan, ekim ayına kadar bu merkezin hayata geçmesi temennisinde bulundu.
Turhan, ekim ayında bunu gerçekleştirecekleri bilgisini vererek, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) , Borsa İstanbul ve Dünya Bankası'nın bu çerçevede birlikte çalışacağını bildirdi.
İslam İşbirliği Teşkilatı çerçevesinde bütün bu bilgilerin yayılmaya başladığını aktaran Turhan, bütün endekslerde 50 şeriata uygun şirketin, performansının yayımlandığını, varlığa dayalı şirketlerin bu endekslere göre kararını verdiğini ve yatırımcıların varlıklarını İslam ülkelerindeki cazip kurumlara ve enstrümanlara yatırabildiğini belirtti.
Turhan, son krizden çıkartılan konvansiyonel finansmanla ilgili eksiklikleri gidereceklerini açıklayarak, yeni bir çalışma başlattıklarını ve bunun da ülkenin dinamizmine katkı sağlayacağını kaydetti.