Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde beklentilerin üzerinde büyüyünce sevindik. Ancak ayrıntılarına bakınca, bu büyümenin mal üretiminden çok hizmet üretimine, üretimden çok tüketime ve ithalata dayanıdığı görülüyor. Bunlar zaten bilinen bir gerçek.
Ankara'nın bundan sonra ne yapması gerektiğini, usta ekonomist Güngör Uras, Milliyet'teki köşesinde şöyle yazıyor:
2013 yılının ikinci 3 aylık döneminde ekonomi yüzde 4.4 oranında büyüdü. Yılın ilk 3 ayında büyüme yüzde 2.7 idi. Böylece büyüme 6 ayda yüzde 3.7’ye ulaştı.
2012’nin birinci 3 ayında 3.1, ikinci 3 ayında yüzde 2.8 olmuş, ilk 6 ayında yüzde 3.0 büyümüştük.
2013’ün ilk 3 ayında büyüme geçen yılın altında idi. İkinci 3 ayda büyüme hızı arttı. 2012 yılının ikinci 3 ayındaki büyümenin üzerine çıktık. 6 aylık büyüme de 2012’deki 6 aylık büyümenin üstünde.
Ne var ki büyüme mal üretiminden çok hizmet üretimine, üretimden çok tüketime ve ithalata dayanıyor.
Cari açığı küçültmek arayışında tüketimi frenliyorduk. İthalatın azalmasını bekliyorduk.
Gelir 100, harcama 107.6
2013’te gelirimizden fazla harcamaya devam ettik. İkinci 3 aylık dönemde gelirimiz 100 iken 107.6 harcadık. Yılın ilk 6 aylık döneminde ise 100 gelirimize karşılık harcama toplamı 107.3 oldu.
Tüketim, ithalat cari açıkta (döviz açığında) büyümeye yol açıyor. Tüketim, ithalat ve cari açık canlılığı bizi eski günlere döndürür. Bu tüketim ve ithalat artışı devam ederse “Evvelallah” bu yılın büyüme hızı yüzde 4’ün üzerine çıkar. Hatta 5’i bile bulur.
Milli gelir artışını hızlandıran ithalat artışının rüzgarında 12 aylık cari açığın milli gelire oranı ikinci 3 ay sonunda yüzde 6,5’e ulaştığı görülüyor. Birinci 3 aylık dönemde cari açığın milli gelire oranı ise yüzde 5,9 olmuştu.
Motor tüketim ve ithalat
Yıkın ikinci 3 aylık döneminde:
-  Hane halkımızın tüketim harcamaları yüzde 5.3 arttı.
-  Devletin tüketim harcamalarında artış yüzde 7.4 oranında. Devlet alımlarındaki artış yüzde 10.9 oldu.
-  İhracat artışı yüzde 1.2 oranında iken, ithalat yüzde 11.7 arttı.
-  Özel sektör yatırım harcamaları yüzde 2.0 gerilerken devlet inşaat, altyapı harcamalarında yatırımlarını yüzde 37.7 oranında artırdı.
Üretim olacak ki gelir olsun. Üretim olacak ki, tüketim ithalata, cari açığa bağlı olarak büyümesin. 2013’ün ikinci 3 aylık döneminde mal ve hizmet üretimi cephesinde durum şöyledir:
-  İmalat sanayindeki artış yüzde 3.4 oranında. 2012 yılının ikinci 3 ayında da imalat sanayi aynı oranda büyümüştü.  Milli gelir oluşumunda imalat sanayinin ağırlığı yüzde 25.7’dir.
-  Milli gelirin oluşumunda ağırlığı yüzde 6.0 olan inşaatın büyüme hızı yüzde 7.6 oranında.
-  Mali aracı kuruluşlarda büyüme yüzde 8.5 oranında, gayrimenkul kiralamada yüzde 6.9 oranında, ev içi çalıştırılan personelde büyüme yüzde 6.1 oranında, otellerde, hastanelerde, lokantalarda büyüme yüzde 14.9 oldu.
Ankara ipi gevşetirse...
Hane halkının toplam tüketim harcamalarının milli gelire oranı yüzde 70.0 büyüklüğünde. Hane halkının toplam harcamasının dağılımı nedir?
2013’ün ikinci 3 aylık döneminde toplam tüketim harcamalarında gıdanın payı yüzde 24.2, giyimin yüzde 4.9, konut-su-elektrik harcamalarının yüzde 18.0, mobilya harcamalarının payı yüzde 7.2 oranında. Ulaştırma ve haberleşme harcamalarının payı yüzde 19.3 oranında. Toplam tüketim harcamalarının yüzde 2.9’u sağlığa, yüze 1.1‘i eğitime giderken, eğlencenin toplam tüketimdeki payı yüzde 3.4, lokanta, otel harcamalarının payı yüzde 5.5 oranında.
2012’nin ikinci 3 aylık dönemindeki büyümenin yılın kalan aylarında da devam edebilmesi için, (1) Merkez Bankası’nın parasal sıkılaştırmaya gitmemesi, banka kredilerindeki büyümenin devam etmesi, (2) Maliye Bakanlığı’nın bütçe harcamalarını kısmaya kalkmaması, (3) dövizin bulunurluğunun kazaya belaya uğramaması, (4) ithalattaki coşkunun sürmesi, (5) cari açığın tekrar büyümeye geçmesinin dert edinilmemesi gerekir.
Seçim ortamına girilirken Ankara’nın; “gitsin bakalım gidebildiği yere kadar” diyerek ipin ucunu bırakması mümkündür.