Dünyanın en prestijli işletme okullarından Harvard Business School'un tarihinde en genç yaşta profesör olan ve şu anda İspanya'nın en saygın işletme okullarından IESE'da ders veren Pankaj Ghemawat, Türkiye'de liradaki değer kaybından dolayı yüksek enflasyon görülebileceğini belirtti.
The Wall Street Journal'ın sorularını yanıtlayan Prof. Ghemawat, Merkez Bankası için faizi artırmaktansa liranin değer kaybetmesine izin vermesinin politik açıdan daha az riskli olduğunu da ekledi.
İthalata dayalı bir ekonomi olarak, liradaki düşüş nedeniyle kısa vadede Türkiye yüksek enflasyonla mücadele edecek mi?
Öyle, bu genelde görülen bir model. Para biriminde yaşanan ciddi bir düşüş enflasyon üzerinde yukarı yönlü bir baskı yaratır ve bu modelin Türkiye'de de görülmesini bekliyorum. Özellikle, Türkiye petrol ithalatçısı olduğu için, Suriye'deki durum petrol fiyatlarını daha da yukarı iterse, bu kaçınılmaz olarak daha da enflasyon baskısı yaratacaktır. Bir hesaba göre, neredeyse tüm enerjinin ithal edildiğinden lirada yaşanacak yüzde 10'luk düşüş, enflasyonu yüzde 15-20 artırabilir.
Türkiye Merkez Bankası faiz artırma baskılarına rağmen bunu yapmadı. Sizce Merkez Bankası'nın stratejisi nedir?
Seçim, iki şeytandan daha küçük olanı gibi gözüküyor. Soru ise bu şeytanların ekonomik ya da politik olarak tanımlanmasıyla ilgili. Ekonomik açıklamaları tercih edenlerin Merkez Bankası'nın stratejisi için önerdiği açıklama faiz oranlarının artışı, ekonomiye düşük liradan daha fazla zarar verecek. Bu görüşü destekleyen bir inanış da gelişen piyasalardaki zayıflığın nedeni artan ABD tahvil faizleri ve Fed'in politikalarındaki keskin değişime dair korkular atlatılınca piyasalar rahatlayacak.
Öteki taraftan, bir de politik açıklaması var. Buna göre de Merkez Bankası ne olup bittiği hakkında daha az kontrole sahip. Başbakan'ın "faiz lobisine" dair agresif açıklamalarından sonra, politik açıdan faiz artırmanın bedeli, liranın değer kaybetmesine izin vermekten daha fazla olacaktır. Söylemeye gerek yok ki ikincisi, ekonomik olarak bakıldığında mevcut strateji için iyi bir neden olmayacaktır.
Liradaki değer kaybının cari açık sorunları için iyi bir gelişme olduğunu düşünüyor musunuz?
Uzun vadede evet. Ancak J-eğrisi ile yaptığım çalışmalar ihracatın buna tepki vermesinin zaman aldığını ve 4-5 ay boyunca olumsuz etkilerin baskın geldiğini görüyoruz. Ekonomideki bir çok önerme gibi, bu da bazı uyarılara tabidir. Bazı ekonomistler ülke bazlı farklılıklar bu dönemde o kadar büyük ki, belli bir ülke hakkında ortalama tahminler yapmak sorunlu olabiliyor.
Ancak ilginç olarak, Türkiye ile ilgili en az bir hesapta bu 4-5 aylık gecikmenin geçerli olduğunu gördüm. Burada bir önerme olumlu etkilerin en son yıl sonuna doğru görülmeye başlayacağı olabilir.
HARVARD BUSINESS SCHOOL'UN EN GENÇ PROFESÖRÜ
Prof. Ghemawat'ın profesörlüğe giden yolu başlı başına bir başarı hikayesi oluşturuyor. Hindistan'ın Jodhpur şehrinde 1959'da dünyaya gelen Pankaj Ghemawat, 16 yaşında Harvard'a uygulamalı matematik bölümüne ve 19 yaşında Harvard Business School'da doktora programına kabul edildi. 1991'de 32 yaşında profesörlük unvanına hak kazanan ve aynı okulda 25 yıl öğretim görevlisi olarak çalışan Ghemawat, 2006'da İspanya'nın saygın işletme okullarından IESE'ya geçti.