Suriye rejimini kimyasal silah kullandığı gerekçesiyle cezalandırmak üzere Doğu Akdeniz’e yığınak yapan ABD Başkanı Barack Obama’nın son anda Kongre’den onay almaya karar vermesi dünyayı şaşırttı. Uzmanlara göre Kongre saldırıya onay verebilir ama oylama “çantada keklik” değil.
ABD medyasına yansıyan yorumlara göre Başkan Barack Obama, Kongre liderlerinden bir talep olmamasına rağmen Suriye harekatı için Kongre’den onay alma kararıyla dünyaya bir demokrasi dersi vermek istedi. ABD halkının büyük bölümünün harekata karşı olduğu bir dönemde Obama, “Dünyanın en eski anayasal demokrasisiyiz. Güç kullanımı için Amerikan halkının temsilcilerinden izin istiyorum” dedi.
AMATÖRLÜK MÜ, USTALIK MI
ABD’de bazı köşe yazarları Obama’nın kararını “amatörlük” diye nitelese de, New York Times, “Başkan, milletvekillerini, kendi yaptığı kafese çekti” diye yazdı. Suriye’deki kimyasal silah saldırısıyla çiğnenen kırmızı çizgi konusunda şimdi sorumluluk, Kongre’de. Obama yönetiminin Kongre’ye sunduğu tasarıda, Suriye’nin uluslararası normları ihlal ettiği, Ortadoğu ve ABD güvenliğini ile çıkarlarını tehdit ettiği kaydediliyor.
ZOR AMA İMKÂNSIZ DEĞİL
‘Tezkere’nin onaylanması durumunda Obama ilk kez Kongre’de önemli bir zafer kazanmış olacak. Bu muhtemel, ama Başkan’ın işi zor. TIME dergisine göre bunun üç temel nedeni var:
1- Suriye müdahalesine ABD halkı destek vermiyor. ABD politikasında milletvekilleri Beşar Esad’a değil, kendi seçmenine bakıyor. Temsilciler Meclisi sürekli bir seçim havasında.
2- Obama şu anda Demokrat Kongre üyelerine bile hakim değil. Son yıllarda Kongre ile arası en kötü olan başkan. Kongre’de son yıllarda hiçbir kritik konuda uzlaşma olmadı.
3- Temsilciler Meclisi tüm siyasi baskılara rağmen aylarca Libya savaşına yasal onay vermemişti. Üstelik o savaş öncesinde BMGK kararı alınmış ve meclis görüşmeleri sürerken savaş çoktan başlamıştı.
45 dakika yürüdü
ABD Başkanı Barack Obama, Suriye konusunda son kararı için cuma akşamı 18.00’de Beyaz Saray Genel Sekreteri Denis McDonough ile Beyaz Saray bahçesinde 45 dakika yürüyüş yaptı.
Kurmaylar itiraz etti
19.00’da kurmaylarını Oval Ofis’e çağırıp, saldırı konusunda Kongre’ye danışmayı düşündüğünü açıkladı. İki saat süren hararetli bir tartışma başladı. İsmi açıklanmayan bazı danışmanlar itiraz etti.
Telefon trafiği
Obama ise kararını vermişti. O gece Başkan Yardımcısı Joe Biden, Savunma Bakanı Chuck Hagel ve Dışişleri Bakanı John Kerry de dahil önde gelen kurmaylarını aradı. Üçü de kararı destekledi.
Dempsey garanti verdi
Önceki gün sabah saatlerinde Obama tüm ulusal güvenlik danışmanlarını Durum Odası’nda topladı. Bazı üyeler Obama’nın “geri çekilmesi” nedeniyle “afalladı.” İki saatlik toplantıda CNN’e göre Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey, “Gecikme Suriye’ye askeri müdahaleyi riske atmaz” deyince Obama’nın kararı kesinleşti ve aynı gün kamuoyuna açıklandı.
Zor aritmetik
Kongre’de 9 Eylül’de oylanması beklenen Suriye’ye müdahale taslağının geçmesi kolay olmayacak. Pew şirketinin son araştırmasına göre Cumhuriyetçilerin yüzde 56’sı, Demokratların ise yüzde 46’sı operasyonu destekliyor.
Senato nispeten kolay görünüyor, Temsilciler Meclisi’nde iş daha zor. Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul, “Meclisten ret çıkma ihtimali yüzde 50. Senato ise Obama’ya istediğini verecektir” dedi. Cumhuriyetçi vekil Peter King ise “Bugün oylama yapılsa muhtemelen ‘hayır’ çıkar” dedi. 140 senatör, yasalar gereği Başkan’ın Kongre onayı olmadan askeri müdahale kararı veremeyeceğini savunan bir mektup yazmıştı.
Esad: Karşı koyacak güçteyiz
SURİYE Devlet Başkanı Beşar Esad, Obama’nın açıklamasının ardından ilk kez dün konuştu. Devlet televizyonunda yayınlanan konuşmasında Esad, “Suriye her gün karşılaştığı iç müdahale gibi, her türlü dış müdahaleye de karşı koyacak güçte. ABD tehdidi, Suriye’nin ilkelerini değiştirmeyecek ya da terörizme karşı savaşını durdurmayacak. Zaferden zafere koşmaya devam edeceğiz.”