Araştırmacı yazar Necati Doğan, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk 1000 liralık banknotu olma özelliğini taşıyan bu paranın, 1925'te kanunlaşıp 2 yıl sonra İngiltere'de “De Thomas De La Rue” matbaası tarafından basılarak 1927'de tedavüle sunulduğunu anlattı.
Banknotun 15 bin 374 adet basıldığını ve 1939'da tedavülden kaldırıldığını kaydeden Doğan, bu paralardan 23'ünün değiştirilmek üzere Merkez Bankası'na teslim edilmediğini söyledi. Bu paralardan 6-7'sinin sağlam kaldığının tahmin edildiğine değinen Doğan, bulunan iki banknotun bu nedenle büyük önem taşıdığını kaydetti.
Doğan, 124 milimetre eninde, 201 milimetre boyunda, koyu mavi renkteki banknotun ön yüzünde Atatürk portresi, arka yüzünde Sakarya Demiryolu Hattı ve Geyve Boğazı bulunduğunu ifade etti. Banknotun Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu dönemde Türkiye'nin en değerli parası olduğunu belirten Doğan, harf devriminden önce basılması nedeniyle ön yüzünde Osmanlı Türkçesi ile “Türkiye Cumhuriyeti" ibaresinin yer aldığını, filigran kısmında ise Türkiye Cumhuriyeti yazısının görüldüğünü vurguladı.
O dönemde henüz Merkez Bankası olmaması nedeniyle paranın üzerinde dönemin Maliye Bakanı ve ilk Meclis Başkanı Mustafa Abdülhalik Renda'nın imzası bulunduğuna değinen Doğan, banknotun tedavüle çıktığı 5 Aralık 1927 tarihinde yaklaşık bin Cumhuriyet altınına karşılık değeri olduğunu bildirdi.
BUGÜNKÜ DEĞERİ 300-500 BİN LİRA
İngiltere basımı birinci emisyon 1000 liranın "en nadir ve değerli Türk banknotu" olma özelliğini taşıdığını vurgulayan Doğan, şöyle konuştu:
"Bugün Türkiye'de o dönemden kalma 6-7 adet 1000 liralık banknot bulunduğunu tahmin ediyoruz. 26 yıldan bu yana Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi paraları koleksiyonu yapıyorum. Bir kaç ay önce isminin açıklanmasını istemeyen iki koleksiyonerde birer adet bulunduğunu öğrendim. Koleksiyonerler bunları elden çıkarmak istediklerini söylediler ve paralar bu şekilde elime geçmiş oldu. 1000 lira genellikle bankalar arasında ve ticaretle uğraşan büyük tüccarlar ile uluslararası ticarette kullanılıyordu. Bu kadar değerli bir paranın halkın elinde bulunması mümkün değildi. 1000 liranın değeri bugün 300 bin ile 500 bin lira arasındadır. Ancak paranın çok temiz korunmuş olması durumunda değeri iki katına çıkabilir. Satın aldığım bu paralar, isminin açıklanmasını istemeyen başka koleksiyonerler tarafından satın alındı.”
Türkiye'nin en nadir parasının bugün Merkez Bankası'nın müzesinde dahi bulunmadığını ifade eden Doğan, “Bu paraların bir araya gelmesi gerçekten bir mucize. Her koleksiyoncunun hayalini süsleyen bu para, dünya kağıt paraları içinde de 'çok nadir' olarak nitelendirilmektedir. Umarım bu paralardan biri Merkez Bankası'nın müzesinde de yer alır” dedi.