ABD'nin enerji devi Exxon Mobil, Irak'ın en büyük petrol sahalarından biri olan Batı Kurna-1 sahasındaki yüzde 60 hissesinin bir yarısından azını Çin'in kamu şirketi PetroChina'ya satmak için Iraklı yetkililerden izin istedi.
Satış sürecinin başlaması için talebin Irak hükümeti tarafından değerlendirilmesi gerekiyor. Exxon'ın daha önce ülkenin yarı özerk bölgesi Kürdistan ile petrol aramaları konusunda yaptığı anlaşma Bağdat merkezi yönetimini kızdırmıştı.
Exxon'ın Irak'ın güneyindeki Batı Kurna-1 satışı ile ilgili Bağdat'tan izin istemesine rağmen sahip olduğu hisselerin değeri konusunda bilgi verilmedi. Ancak konuya yakın kaynaklar ABD'li şirketin satışa rağmen bölgedeki operasyonunu devam etme niyetinde olduğunu söylüyor.
Konuyla ilgili Exxon bir yorumda bulunmadı. Çin'in en büyük petrol üreticisi PetroChina şirketinden bir sözcü ise "deniz aşırı ülkelerdeki petrol ve gaz yatırımlarını artırmayı amaçladıklarını" söyledi.
Irak'taki satışla ilgili bu haber, PetroChina'nın çatı şirketi China National Petroleum şirketinin iki hafta önce Pekin'de Çin ve denizaşırı ülkelerde birlikte yatırım yapma konusunda ortaklık anlaşması imzalaması ardından geldi.
Exxon, 2011 yılında Kuzey Irak'ta petrol aramaları konusunda Kürdistan bölgesi ile bir anlaşma yaparak Irak merkezi yönetimini öfkelendirmişti. Bağdat yaptığı açıklamada Exxon'ın güney ve kuzey petrol sahaları konusunda bir seçim yapması gerektiğini söylemişti. Güneydeki Batı Kurna-1 petrol sahası günde üç milyon varil petrol üretme kapasitesine sahip. Bu miktarı bölgeyi dünyanın en büyük petrol sahaları arasına sokuyor.
Bağdat, Irak'ın petrol üretimini 2017'ye kadar günlük 12 milyon varile çıkarmak için 2009 yılında uluslararası petrol devleri ile bir dizi anlaşma imzalamıştı. Ancak güvenlik ve altyapı yetersizliği üretim beklentisinin 2020 yılına kadar günlük 9 milyon varile çekilmesine neden olmuştu.
Exxon ve Batı Kurna-1 sahasının yüzde 15'lik hissesini elinde tutan küçük ortağı Royal Dutch Shell, 50 milyar dolarlık projeye yatırım yapmaya devam etti. Şu an için bu sahadan günlük 510 bin varil petrol çıkartılırken yıl sonuna kadar bu miktar 600 bin varile kadar çıkabilir.
Irak Petrol Bakanlığı'nın Exxon'a satış izni vermesi için öncesinde Irak Bakanlar Kurulu'nun onayını alması gerekiyor. Konuya yakın kaynakları bunun iki haftayı bulabileceğini ifade ediyorlar.
Bağdat'ın Güney Irak'taki faaliyetlerine son vereceği yönündeki tehditlerine rağmen Exxon, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile petrol anlaşmaları yapan ilk büyük petrol şirketi olmuştu.
Geçen yılda ABD'nin Chevron, Fransa'nın Total ve Rusya'nın Gazprom şirketleri de Exxon'u takip ederek Kürdistan bölgesi ile anlaşmalar imzalamıştı. Merkezi hükümet petrol şirketleri ile sabit hizmet anlaşmaları yaparken Kürdistan yönetimi petrol şirketleri için daha karlı olan üretimden pay alma anlaşmaları yapıyor.