İş dünyasında stres altında ve yoğun bir biçimde çalışan yöneticilerin muzdarip olduğu yeni bir olgu var: Vertigo. Sebepsiz baş dönmesi, başı hızlı bir şekilde çevirince şiddetli baş dönmesi vakaları vertigo olarak tanımlanıyor. İşte yöneticilerin yeni hastalığı olarak tanımlanan bu olgunun tanıları ve tedavi biçimleri…
STRES, YORGUNLUK, BESLENME
Baş dönmesinin tıbbi ismi olan vertigo son yıllarda iş dünyasını olumsuz olarak etkileyen bir olgu olarak sıklıkla karşımıza çıkıyor. Vertigo, özellikle stres altında yoğun çalışanlar ve bağışıklık sistemi kuvvetli olmayan kişilerde sıklıkla görülüyor. Uzmanlar vertigonun ortaya çıkmasına neden olan pek çok şey oyduğunu belirtiyor. Vertigo genellikle yoğun stres altında ve uzun saatler çalışan borsacı, bankacı, avukat ya da üst düzey şirket yöneticileri arasından görülüyor. Şikayetler orta yaş grubunda daha sık ortaya çıkıyor.
Baş dönmesi deyip geçmemek gerekiyor. Vertigoya değişik hastalıklar da neden olabiliyor. Uzmanlar, iç kulak hastalıklarının vertigo nedenlerinin başında geldiğini söylüyor. İç kulak sıvılarının azalıp çoğalmasından kaynaklanan ve son dönemde sık rastlanan meniere hastalığı da vertigoya yol açıyor. Uzmanlar meniere hastalığının krizler şeklinde gerçekleştiğini belirtiyor. Krizler yarım saat ile birkaç gün arasında değişen sürelerde gerçekleşirken, krizlere yoğun kulak çınlaması, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler de eşlik edebiliyor. Hasta baş dönmesi esnasında kendisine hakim olamıyor ve yatarak dinlenmesi gerekiyor.
Acıbadem Bakırköy Hastanesi, Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Asım Kaytaz, meniere hastalığının genellikle orta yaşlarda görülen ve nedeni tam olarak bilinmeyen bir hastalık olduğunu söylüyor. Kaytaz sözlerini şöyle sürdürüyor: “Özellikle orta yaş erkek ve kadınlarda ve yoğun stres içinde bulunan, yorgunluk ve uykusuzluk yaşayan kişilerde görülüyor. Stres tetikleyici bir faktör. Hastaya ilaç tedavileri, çay ve kahveden uzak durma, stressiz bir yaşam sürme, uyku düzenine dikkat etme, fazla yorulmama öneriliyor. Böyle sonuç alamazsak, aslında iç kulağa yönelik olan, orta kulağa iğne tedavisi uyguluyoruz. Bu da sonuç vermezse, iç kulak sinirini kesmeye yönelik ameliyat uyguluyoruz.”
Liv Hospital kulak, burun, boğaz bölümü uzmanlarından Prof. Dr. Sarp Saraç ise, “Aşırı tuz tüketimi, stres ve hormonal bozukluklar bu hastalığı tetikleyen faktörlerin başında geliyor. Tedavisinde öncelikle risk faktörlerini azaltmaya yönelik hayat modifikasyonları öneriyoruz. Örneğin stresten mümkün olduğunca kaçınma, tuz alımını kısıtlama, sigarayı bırakma, düzenli ve yeterli uyku uyuma ve beslenme gibi…” diyor.
VERTİGO NEDEN OLUYOR?
Uzmanlar vertigoya üç şeyin neden olduğu söylüyor:
-İç kulaktaki denge sıvısında artış yaşanması: İç kulaktaki denge sıvısının artması meniere hastalığına ve vertigoya neden oluyor. Hastalık, şiddetli baş dönmesi, kulakta dolgunluk, uğultu, çınlama ve işitme kaybıyla karakterize edilen ataklar halinde seyrediyor. Stres, uykusuzluk, aşırı yorgunluk, aşırı tuz tüketimi, yeterli sıvı alınmaması ve yanlış beslenme alışkanlıkları bu sıvının artmasına neden olabiliyor. İlaç tedavileri, sonuç alınmazsa, orta kulağa kortizon uygulaması ve iç kulak sinirini kesmeye yönelik ameliyat yapılabiliyor. Mümkün olduğu kadar stres faktörünü azaltma, tuz kısıtlaması, kahveden uzak durma gibi tedaviler öneriliyor.
-Kulak içi kristallerinin yerinden oynaması: Stres, aşırı yorgunluk ya da bir travmanın etkisiyle iç kulakta bulunan küçük kalsiyum ve mineral kristalleri yerinden oynuyor. Kulak içindeki salyangoz bölgesine dağılan bu kristaller kişide şiddetli bir baş dönmesine neden oluyor. Teşhis kulak burun boğaz uzmanı tarafından yapılan kristal testiyle ortaya çıkıyor. Manevra tedavisi denilen özel bir yöntemle de kristallerin yerine gelmesi sağlanıyor. Ya da ilaç tedavisi uygulanıyor.
-Virüslerin denge sinirinde iltihaplanmaya neden olması: Hava yoluyla alınan virüsler kulaktaki denge sinirinin iltihaplanmasına neden olabiliyor. Şiddetli ve uzun süreli baş dönmesi, mide bulantısı, kusma gibi şikayetlerin yaşandığı bu durumda hasta, tedavi için birkaç gün hastanede yatabiliyor. Şikayetlerin tamamen sona ermesi ise 15 günü bulabiliyor.
Uzmanlar her vertigo krizi esnasında bir ölçüde işitme kaybı yaşanabileceğini ve tedavi olmama durumunda, durumun sağırlığa bile yol açabileceğini belirtiyorlar. Sık sık tekrarlanan ataklar, kişinin sosyal ve iş yaşamını büyük ölçüde etkileyebileceği gibi, depresyona da yol açabiliyor. Dolayısıyla, iş bu aşamaya gelmeden, bu bulgulardan muzdarip kişilerin bir an önce bir uzman doktora başvurması ve tedavi görmesi gerekiyor.
Vertigo’dan korunma yolları
Bu rahatsızlıktan korunmanın yolları da rahatsızlığa neden olan olgulardan uzak durmaktan geçiyor:
1- Stresten uzak durun
2- Bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirin
3- Güneşlenin
4- Tuzu azaltın
5- Bol sıvı alın
6- Sakin sporları tercih edin.
7- Ani hareketlerden kaçının
Dr. Mustafa BİLAZER / Aile Hastanesi Bahçelievler Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı
“Nedeni, stresli iş yaşamı”
Son yıllarda stresli ve yoğun iş yaşamının hayatımızda büyük yer alması vertigonun da artmasına neden oldu. Uzun çalışma saatlerine sağlıklı beslenememe faktörü de eklendiğinde bağışıklık sistemi güçten düşüyor. Kuvvetsiz bir bağışıklık sistemi ve stres vertigonun en önemli sebepleri arasında. Uzun ve yorucu mesai yapan meslek gruplarında görülebiliyor. Hastalar da genelde hassas ve titiz kişilik yapısına sahip. Tedavide atak sırasında mutlaka yatarak istirahat ve hatta hastaneye yatış öneriliyor. Tuz kısıtlaması ve kafein içeren içeceklerden de uzak durmak gerekiyor.
Dr. Arzügül KANRA / Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
“Psikolojik destek çok önemli”
Psikiyatrik açıdan insanın iç dünyasında ortaya çıkan bazı sorunlar fiziksel belirtiler olarak kendini gösterebilmekte. Vertigo, bazen organik bir sebep olmasa da, anksiyete ve depresyonun çok sık rastlanan belirtilerdendir. Özellikle duygu ve sıkıntılarını kolaylıkla dışarıya yansıtamayan, içine atan, duygusal hassasiyetleri zayıflık olarak kabul eden ve otorite karşısında kendisini çok net ifade edemeyen kişilerde bu tür fiziksel belirtileri daha sık görürüz. Hiyerarşik düzen içerisinde zamanla yarışan, yoğun stres altında ve uzun saatler çalışan yöneticilerde sıklıkla görmeye başladığımız bir rahatsızlık. Ayrıca çalışma temposu nedeniyle kendisine yeterince zaman ayıramayan ve rahatlama olanağı bulamayan her iş kolunda vertigoya rastlıyoruz. Dengeyle ilgili sorunlar, kişiyi son derece rahatsız ettiği gibi, günlük yaşamını da olumsuz etkiler ve nihayetinde anksiyete ve depresyona yol açabilir. Dolayısıyla bu tür hastalıkların tedavisinde psikolojik destek çok önemlidir. Tüm dünyada ve Türkiye’de zorlu bir ekonomik ve siyasi ortam içinde olmamız ve günlük hayatta stresin giderek artması, bu tür rahatsızlıkların daha sık görülmesine yol açıyor.
Sibel Akbay/Para Dergisi