Merkez Bankası’nın faizi artırmasıyla başlayan tartışmaya çok konuşulacak bir bakış Meliha Okur’dan geldi. Okur, Sabah’taki köşesinde ‘bastıran’ için ‘faiz değil kâr lobisi’ dedi. İşte Meliha Okur’un ilginç yazısı:
Kâr lobisi!
Merkez Bankası ile küresel sermaye masaya oturdu. Müzakere biter mi? MB, koridorun üst bandını 75 baz puan artırdı. İstenenden daha az faiz verdi.
Sözüm ona faiz lobisi artışı beğenmedi. İki gündür yayınlanan yabancı raporlarına bir bakın! Yabancı daha fazlasını istiyor. Artışı yetersiz buluyor. Şimdilik durumdan memnun görünen yerlilerle küresel sermayenin çekişmesi sürüp gidiyor.
***
Ekonomi yönetimi ile küresel sermaye arasında devam eden güven sorunu ise bir türlü aşılamıyor. Bu, kredibilitemizi etkiliyor. Kredibilite sıkıntısı da türbülansa yol açıyor, ek maliyet yaratıyor.MB, uzun süredir üç ayrı silahla yola devam ediyor.
İlki, faizde koridor sistemi. Koridorun alt bandı yüzde 3.5, üst bandı ise yeni artışla yüzde 7.25.
Ayrıca yüzde 4.5 olan politika faizini elinde tutuyor.
Bir de ağırlıklı ortalamayı temsil eden, günlük hesaplanan "fonlama maliyeti" var. MB kamuoyunda "Biz çok güçlüyüz" algısı yaratmaya çalışıyor.
***
Peki, MB'nin faiz artışı vatandaş için ne ifade ediyor? MB faizinin doğrudan doğruya vatandaşı bilgilendiren bir yanı yok. Vatandaş mevduatı varsa mevduat faizine kredi kullanmışsa kredi faizine bakar. Piyasa da hazine bonosu faizine. Şu an piyasa 2 ve 10 yıllık tahvilleri gösterge alıyor. Kıyaslama yapıyor. Hazine maliyetini buna göre ayarlıyor. Kredi ve mevduat faizi de böylece ayarlanıyor.
***
O halde faiz lobisi işin neresinde? Tasarruf açığımız var. Sermayemiz kıt. Sıcak para ve doğrudan yabancı yatırımla büyüyoruz. 10 yılda 450 milyar dolar tasarruf ithal ettik. Gelen parayı kullandık, kullanıyoruz. Kim bedava para verir? Tasarrufunu kullandıran faizini istiyor. Tasarrufunu ithal eden bono alıyor. Elinde bonosu olan "faiz düşsün" diyor. Yeni bono alacak olan da "Daha yüksek faizle alayım, çok kâr edeyim</b>" diye bastırıyor. Tartışmada burada başlıyor.
***
Yerli bankalara haksızlık yapmayalım. Bilançolarının yüzde 20'si bono. Yüzde 10 munzam karşılığı da hesaba katarsak toplamda yüzde 30'luk bir bono portföyü ortaya çıkıyor. Bono piyasasının kalanı yabancının. Yerliler durumu görüyor. Ekonomi yönetimine "Bu paraya ihtiyacımız var. Yabancı, hazine bonosu alırsa faiz düşer" mesajını gönderiyor. Sözün özü, faiz değil kâr lobisi bastırıyor!