Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları açıklandı. İlk üç sıranın değişmediği listede Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) geçmiş yıllarda olduğu gibi yine birinci oldu. TÜPRAŞ’ın 40.1 milyar liralık üretimden satışla lider olduğu listede Ford Otomotiv 8.1 milyar lirayla ikinci, Oyak Renault 7.5 milyar lirayla üçüncü, Arçelik de 7.2 milyar lirayla dördüncü sırada yer aldı.
Geçen yıl ekonomide yaşanan durgunluğa karşın büyük şirketler kârlılığını korurken, istihdamlarını da artırdılar. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” 2012 yılı araştırması sonuçlarına göre, 2012 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üretimden satışları 2011 yılına göre yüzde 9.2’lik bir artışla 323 milyar 978 milyon liradan 353 milyar 699 milyon liraya çıktı. Ekonominin yüzde 2.2 büyüdüğü bir yılda yaşanan bu büyüme rakamı başarı olarak değerlendiriliyor.
Kârlılık yüzde 6.3 arttı
500 Büyük Sanayi Kuruluşu, dönem kârı açısından da iyi bir performans gösterdi. Araştırmaya konu olan şirketlerin 2011 yılında, 22 milyar 752 milyon lira kârlılığı olduğu göz önünde tutulursa, 2012 yılında bu rakam yüzde 6.3’lik bir artışla 24 milyar 192 milyon liraya çıktı.
Bu artışın önemli bölümü faaliyet dışı gelirlerdeki artıştan elde edildi. 2012’de 500 şirketten 437’si kâr ederken, 63 şirket zarar açıkladı. 2011’de kâr eden şirketlerin sayısı 380’di. Küresel nedenlerle, 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun 2012 yılındaki en düşük performansı, binde 6 gibi küçük bir oranla ihracat büyümesinde ortaya çıktı. 2011 yılında toplam ihracatı 63 milyar 337 milyon dolar olan büyük şirketlerin ihracat performansı, 2012’da 63 milyar 712 milyon dolar oldu.
İstihdamları yükseldi
Araştırma kapsamındaki sanayi kuruluşlarının istihdamında ise iç ve dış piyasalardaki durgunluğa rağmen yüzde 3.7 artış olması olumlu bir gösterge olarak görülüyor. Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarında 2012 rakamlarına göre 596 bin 55 kişi çalışıyor. Bu rakam 2011 yılında 574 bin 589 kişiydi.
DÜŞENLER, YÜKSELENLER
İSO 500 çalışmasında 2012’de en fazla sıçrama yapan Nadir Metal Rafineri oldu. Şirket, 481 şirketi geride bırakarak 19’uncu sıraya yerleşti. 2012’de listeye yeni 66 şirket dâhil olurken, 219 şirket sıralamada yükseldi, 14 şirketin ise sıralamadaki yeri değişmedi. Listeye yeni giren şirketlerin 18’i unvanını açıklamadı. Sıralamada en fazla düşüş kaydeden şirket 179 basamak gerilemeyle 297’nci sıradan 476’ncı sıraya inen Demir Export AŞ oldu.
İSO 500’de kamu kuruluşu sayısı azalmaya devam ediyor. Özelleştirmelerin de etkili olduğu bu süreçte, 1990 yılında 91 olan 500 listesindeki kamu kuruluş sayısı son araştırmada 13’e indi. 2009 yılında 153 olan yabancı sermaye ortaklı kuruluş sayısı 2012 yılında 138’e düştü.