Türkiye'de her kriz döneminde ortaya çıkan Deutsche ile Citi'nin Gezi Parkı eylemleri sırasındaki tatlı kârı teftişe takıldı. Başbakanlık Teftiş Kurulu, iki bankanın 10 Haziran günü gerçekleştirdiği 5.8 milyarlık takası inceliyor
Başbakanlık Teftiş Kurulu, Gezi Parkı olayları sırasında Alman Deutsche Bank ile Citibank arasında yaşanan dev takası mercek altına aldı. Deutsche Bank'tan gelen, "takas yılbaşından bu yana süren görüşmeler sonucunda gerçekleşti" açıklaması yeterli bulunmadı. Konunun soruşturulması için hazırlanan dosya Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın onayına sunuldu.
Erdoğan'ın hafta başında dosyayı incelemesi beklenirken, onayın çıkmasıyla harekete geçilecek. Teftiş Kurulu soruşturma çerçevesinde Sermaye Piyasası Kurulu ve Borsa İstanbul'dan da yardım alacak.
187 MİLYONLUK TATLI KÂR
Gezi olaylarının tırmandığı 10 Haziran günü Deutsche Bank, borsada işlem gören 8 şirketin hisselerini Citibank'tan satın almıştı. 5.8 milyar TL değerindeki hisse değişiminden 187 milyon TL kâr elde edilmişti. Konuyu Sermaye Piyasası Kurulu da mercek altına almıştı. Citibank ve Deutsche Bank'ın adı 2001 ve 2008 yıllarında yaşanan iki krizde de gündeme gelmişti. Bu iki bankanın krizlerde oynadığı rol TBMM Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu incelemesine de yansımıştı.
2001 Şubat krizinde Türkiye'ye dalgalı kur baskısı yapılmış, Merkez Bankası'ndan 5 milyar 338 milyon dolar alınmıştı. Dövizde en yüklü alımı ise 1 milyar 63 milyon dolar ile Citibank gerçekleştirmişti. Bu bankayı 764 milyon dolarla Deutsche Bank izlemişti. Komisyon incelemesinde Citibank'ın müşterilerini bizzat arayarak 'dövize hücum' olayını başlatan banka olarak tespit edilmişti.
ESKİ IMF'Cİ FİSHER YÖNETMİŞTİ
Bu olaydan sonra dolar bir gecede 630 binden 950 bin liraya yükselmiş ve Türkiye "dalgalı kur" sistemine geçmeye mecbur kalmıştı. Bu dönemde Citibank'ın tüm operasyonlarını IMF Birinci Başkan Yardımcılığı görevinden Citibank'a transfer olan Stanley Fischer yönetmişti. 2008 yılında gerçekleşen ve Türkiye'yi "teğet geçen" krizde de Deutsche Bank, "Türkiye 90 milyar dolara ihtiyaç duyabilir" açıklaması yapmış, ancak güçlü mali yönetim bu açıklamaların kasıtlı olduğunu düşünerek dikkate almamıştı.
GÜNAH GÜNCESİ
Kasım 2000
Deutsche Bank kredilerini geri çekmek istedi.
Şubat 2001
Dalgalı kura geçilmeden önce Merkez Bankası'ndan (MB) 'döviz alan bankalar' arasında ilk sırada 1 milyar 63 milyon dolar ile Citibank vardı. Onu 764 milyon dolarla Deutsche Bank izlemişti.
Ekim 2008
Dünya piyasalarının küresel krize karşı en ciddi tepkisini vererek toparlandığı günlerde Alman Deutsche Bank "Türkiye 90 milyar dolara ihtiyaç duyabilir" açıklaması yaptı.
Aralık 2012
İki bankanın adı faizleri ortak belirleyerek devletlerin ve tüketicilerin milyarlarca dolarının çalınmasına neden olan Libor skandalında geçti.
Temmuz 2013
Gizlice iş birliği yaparak 10 trilyon dolarlık kredi türevleri sektöründe rekabete zarar vermek suçlamasıyla AB tarafından sorgulanan 13 banka arasında Citi ve Deutsche de var.
Mehmet Ali Berber/Sabah