Fed’in ekonomik verilere bağlı olarak tahvil alım programını azaltacağını açıklaması tüm gelişmekte olan ülkelerden para çıkışına neden olurken borsa-kur-tahvil üçgeninde dengeler artık yeni seviyelerde kuruluyor. Finans piyasalarındaki bu hareketlilik kredi ve mevduat cephesinde de etkilerini hissettiriyor.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı’nın konuşmasının ardından ‘Avrupa’da negatif reel faize devam’ mesajı alan bankacılar, bu mesajların sadece Türkiye’de değil küresel piyasalarda etkili olmasını beklerken son dönemde kredi piyasasında dikkat çekici 10 gelişmeyi şöyle anlattılar:
1- Ticari kredi faizleri 1-1.5 puan yükseldi. Bono faizlerindeki yükseliş ve enflasyonda gelinen seviyeler artık kredi faizlerini başka bir düzeye taşıdı. Bir dönem yüzde 5’lerin konuşulduğu piyasada artık en düşük oran nedir sorusunun cevabı ortalamada yüzde 6.5 olduğu söyleniyor. Hatta rotatif kredilerde ağırlıklı oranların yüzde 7.5-9 aralığında olduğu belirtiliyor.
2-KOBİ’nin faizinin geldiği seviyeye bakıldığında yapılan yorum “Çift hanenin kapısındayız” oldu. KOBİ’lerin ağırlıklı ortalama yüzde 8.5-9.5 aralığında olduğunu belirten bankacılara göre eğer merkez bankalarından piyasayı tedirgin edecek yeni açıklamalar gelmezse ortalamada yüzde 10 sınırı çok aşılmaz.
3-Fed’in ilk açıklamalarıyla ilk anda yaşanan bono faizlerindeki yükseliş kredi faizlerine yansımıştı. Hatta mevduatta da kıpırdanma olmuştu ama konut kredisinin faizleri bunun dışında kalmıştı. Şimdi artık konut kredisi faizlerinde de yukarı bir çıkış başladı. Konuttaki bu gecikmeli etki bankaların trendi gördükten sonra hareket etmesinden kaynaklanırken “Mortgage faizi ağır yer değiştirir” denildi. Mortgage faizi yüzde 0.65’ten yüzde 0.75’e çıktı.
4-Kredi faizlerinin nereye oturacağı konusunda ise henüz çok net net cevaplar yok. Çift haneye çıkmayız inancı güçlü. Ama sanki artık yüzde 6’nın altı da bazı işletmeler için hayalmiş gibi bir hava var. Ağırlıklı olarak bono faizlerinin yüzde 7-7.5’ta dengelenir yorumu yapan bankacılar var. Buradaki denge de kredi piyasasına yansıyacak. Ama ECB Başkanı Draghi’nin konuşması da küresel faizlerin gideceği nokta konusunda sanki bir ket vurdu ve bunun etkisinin de izlenmesi gerekiyor.
5-Gazetemizi arayan bazı okurlarımız konut kredisinde gün içinde farklı faizlerle karşılaştıklarını söylediler. Bankacılar, konut kredilerinin gün içinde oynak bir seyir izlemediğini ama bu sert hareketlerin yaşandığı dönemde fiyat ayarlamalarının yapıldığını kaydederek bankaların faiz değiştirme günlerine de dikkat edilebileceği uyarısında bulundular.
6-Arz-talep değişmiş durumda. Bundan 1-2 ay öncesinde bankacılar, işletmelerin peşinde koşarken şimdi kredi almak için işletmeler, bankaların kapısını çalıyor. Düşük faiz ortamında yatırım taleplerini faiz daha da düşecek en dipten kullanırız mantığı ile erteleyen işletmeler şimdi bankaya gel konuşalım diyor.
7-Faizlerin yükseleceği beklentisi, müşterinin önceden kredi limitlerini genişletmesine de neden oluyor. ‘Düşük faizden kredimiz olsun’ talebi görülmeye başlandı.
8-Kredi kullanan işletmeler kısa vadeden, uzun vadeye dönüyor. Faizlerin düşük olduğu ortamda ‘nasılsa bir sonraki ay faiz daha düşük olacak’ psikolojisi ile kısa vadeli kredi talebinde bulunan işletmeler şimdi daha uzun vadeli 48-60 aylık kredilere yöneldi.
9- Daha uzun vadeli kredi kullanımının yanında işletmeler fiyatı da sabitlemeye çalışıyor. Faizler yükselirken diyelim ki yüzde 7’den yüzde 8’e çıktığında bunun etkisini hemen hisseden hatta kapatmak zorunda kalan firmalar hazır faiz bu seviyelerdeyken fiyat daha da yükselecek endişesi ile fiyatı da sabitlemeye çalışıyorlar.
10-Bankacılar, konut kredisi kullananların ‘yeküne’ baktığını ama ticari kredi kullananların sadece faiz konuştuğuna işaret ediyor. Aslında sadece faize hassas davranan ve 5 puan aşağı fiyatı alan işletmelerin artık ‘komisyonları’da düşünerek toplam ödeyecekleri miktara göre kıyaslama yapmalarının zamanı da geldi.
Mevduatta tabela ile tezgah altı arasındaki makas açıldı
Bankaların ikinci çeyrek bilançolarının son gününde yani 30 Haziran’da mevduat tarafında rekabetin tavan yaptığını anlatan bankacılar, tezgah altında faizin yüzde 9’a kadar çıktığını söylediler. Makasın 2.5 puana kadar açıldığını belirten bankacılar bu hafta gevşeme olduğunu ve artık oranın yüzde 6-8.25’e kadar indiğini kaydettiler.