Türkiye Müteahhitler Birliği'nin (TMB) Sheraton Otel'de düzenlenen "Gündem 2013" toplantısına katılan Türk Eximbank Genel Müdürü Hayrettin Kaplan, burada yaptığı konuşmada, Eximbank'ın faaliyetlerine ilişkin bilgi verdi.
Hedef kitlelerinin ihracatçılar, yurt dışı yatırımcılar ve müteahhitler olduğunu anımsatan Kaplan, ülke kredileri konusunda şu anda ağırlığı Afrika'ya verdiklerini söyledi. Bankanın ihracatçılara büyük destek verdiğine işaret eden Kaplan, "Eximbank, 2010 yılında ihracatçılara 9 milyar dolara yakın destek verdi. Bu da aşağı yukarı o yılki ihracatın yüzde 8'ine denk geliyor. Geçen yıl ise desteği 22 milyar dolara çıkardık. Bu yıl hedefimiz 30 milyar dolar. İlk 6 aylık rakamlara baktığımızda 13-14 milyar dolar gibi bir rakam görünüyor. Bu da yıl sonu hedefimizi yakalayacağımızı gösteriyor. Geldiğimiz noktada Türkiye ihracatının yaklaşık yüzde 20'sine destek veriyor olacağız" dedi.
Kaplan, 2023'teki öngörülerinin ise 80-85 milyar dolarlık bir destek olduğunu belirterek, bunun yakalanıp yakalanamayacağını ise zamanın göstereceğini ifade etti.
Politik risk sigortası
Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinden, politik risk sigortasına ilişkin de bilgi veren Kaplan, buradaki temel özelliğin, sigortanın politik riskleri kapsaması olduğunu bildirdi. Ticari risk sigortalarına ilişkin de çalışmaları olduğunu anlatan Kaplan, isteyen müteahhitlere politik risk sigortasının yanında ticari risklerini de kapsayacak çalışmalar yaptıklarını söyledi. Hayrettin Kaplan, 41 ülkeden 51 ihracat destek kurumu veya kredi sigortası şirketinin üye olduğu Uluslararası İhracat Kredi  ve Yatırım Sigortası Kuruluşları Birliği Berne Union'ın 2012 yılında 188,5 milyar dolar sigorta yaptığını ve 2,6 milyar dolar tazminat ödediğini ifade etti.
Söz konusu tazminatın detaylarına ilişkin de bilgi veren Kaplan, "Tabii ki başka ülkeler de var ama büyük rakamlara değinecek olursak; Libya'ya 457 milyon dolar, Ukrayna'ya 90 milyon dolar, Rusya'ya 79 milyon dolar ve Kazakistan'a 67 milyon dolar tazminat ödenmiş. Libya'daki Türk müteahhitleri ne kadar tazminat aldı diye baktığımızda ise sıfıra yakın. Burada bizim de hatamız var, müteahhitlerimize böyle bir imkan sunamadığımız için" diye konuştu. Kaplan, politik risk sigortasında primin, ülke ve kapsanan risklere bağlı olarak sigortalanacak unsurun yüzde 1 ila 3'ü arasında olmasını öngördüklerini belirterek, bu konuda Eximbank'ın da henüz çok tecrübeli olmadığını, zamanla deneyim kazanacaklarını ve müteahhitlerden gelen talepler üzerine sigortanın kapsamını genişletebileceklerini bildirdi.
Libya ve Suriye'de iş yapan 19 firmaya 144 milyon dolar kredi
Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine ilişkin, bankanın teminat mektubu uygulamasına hakkında da bilgi veren Kaplan, karşı tarafın kabul etmesi halinde müteahhitlere teminat mektubu verebildiklerini söyledi. Kaplan, burada limitin 25 milyon dolar olduğunu ifade etti. Kaplan, müteahhitlerin tahsil edilemeyen alacakları için köprü kredisi verdiklerini belirterek, bu kapsamda Libya ve Suriye'de iş yapan 19 firmaya 144 milyon dolar kredi verdiklerini, bunun 75 milyon dolarını ertelediklerini sözlerine ekledi.
"Likidite krizinden Türkiye de etkilenebilir"
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Yönetim Kurulu Başkanı Emin Sazak da ABD Merkez Bankası'nın (Fed) açıkladığı. parasal genişleme hızının yıl sonu itibarıyla yavaşlayacağı ve 2014'ün ortalarından itibaren de sona erdirebileceği bilgisinin, gelişmekte olan ülkelerden para çıkışı, doların ve faizin yükselmesi ve borsaların düşmesi ile kendini gösterdiğini bildirdi. Türkiye her ne kadar doğru adımlar atsa da küresel piyasalara entegre olması nedeniyle, önümüzdeki dönemde yaşanması beklenen likidite krizinden etkilenmesinin kaçınılmaz olabileceğine değinen Sazak şunları kaydetti:
"İnşaat sektörünün gündeminde üçüncü havalimanı, üçüncü köprü, Kanal İstanbul, kentsel dönüşüm, nükleer santral gibi iddialı projeler var. Kimi devam ediyor, kiminin ihalesi tamamlandı, kimisi yolda. Önümüzdeki dönemde küresel finans piyasalarında yaşanacak gelişmeleri, bu mega projelerin hayata geçirilmesinde çok ciddi etkilerinin olacağını ve yatırım programlarının, küresel finans ortamı dikkate alınarak takvimlendirilmesinin önem kazanacağını düşünüyorum. Olası küresel likidite daralmasının, önümüzdeki dönemde yurt dışı müteahhitlik hedeflerimizi nasıl etkileyeceğini de ayrıca irdelememiz gerekiyor."
"TMB-Exim Ortak Çalışma Grubu kuruldu"
Sazak, yakın bir zamanda TMB ile Eximbank'ın verimli bir işbirliği içerisine girdiğini ve müteahhitlerin taleplerine birlikte çözüm üretmek için, bir çalışma grubu oluşturulduğunu belirterek, "TMB-Exim Ortak Çalışma Grubunun gündeminde öncelikle teminat mektuplarının haksız veya haklı nakde çevrilmesi konusu yer almaktadır" diye konuştu.
TMB'nin, üyelerinin yeni pazar araştırmalarına katkıda bulunmak amacıyla, Dışişleri Bakanlığı ile bir dizi Sahra Altı Afrika Ülkeleri konferansları düzenlemeye karar verdiği bilgisini paylaşan Sazak, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bu konferanslardaki amaç, hedef ülkelerin üst düzey yetkililerini Türkiye'de ağırlayarak üyelerimize yatırım programları hakkında bilgi vermelerini sağlamaktır. Bu bağlamda, Afrika konferansları dizisinin ilki, bu perşembe, 'Mozambik'te İnşaat Sektöründeki İş İmkanları' başlığı ile yapılacaktır. Eylül ayındaki ikinci konferans ise Angola'yı konu alacaktır."