Gelişmekte olan ülkelerin borsaları ve para birimleri FED’in tahvil alımını durduracağı sinyalini vermesiyle son dönemlerin en sıkıntılı günlerini geçiriyor. Yapılan hesaplara göre bu piyasalardan çıkan para bir haftada 19 milyar dolara ulaştı. Özellikle hedge fon çıkışları, Türkiye, Brezilya gibi ülke borsalarını da vurdu
Dünya ekonomisi ilginç zamanlar yaşıyor… Bundan 1-2 yıl önce altın çağını yaşayan Türkiye, Brezilya ve Hindistan gibi gelişmekte olan ekonomilerin yavaşlaması küresel dengelerde huzursuzluk yarattı.
Avrupa’nın krizde, ABD’nin ise resesyonda olduğu bu dönem içinde umut bağlanan gelişmekte olan ekonomilerin büyüme hızı geçen yıl iyice yavaşladı. Bu yavaşlamaya ek olarak içsel olaylar ve FED’in ‘para musluklarını kısmanın zamanı geldi’ yönündeki açıklamaları birleşince, küresel fonlar gelişmekte olan ülke piyasalarından çıkmaya başladı.
12 Haziran’dan bugüne kadar gelişmekte olan ülkelerden 19.2 milyar dolar çıktığı tahmin ediliyor. Sözkonusu dönemde Brezilya borsası yüzde 21 düştü. Aynı tarihler arasında Hindistan yüksek faizden 3.2 milyar dolarlık tahvil satışı gerçekleştirdi. Türk lirası ise dolar karşısında 1,94’le 2009’dan beri en yüksek seviyesini gördü.
DOLAR HER YERDE YÜKSELDİ
Etki sadece Brezilya ve Türkiye ile sınırlı kalmadı. Malezya parası Ringit, dolar karşısında Kasım 2011’den beri en yüksek seviyelerini gördü.
Güney Afrika randı da cuma gününü dolara karşı yüzde 2,2 değer kaybı ile kapattı. MSCI’ın hazırladığı gelişmiş ülkeler endekside geçen hafta yüzde 14 düştü. Bu düşü 1998 yılından bu yana olan en yüksek düşüş oldu.
Piyasalarda FED sonrasında yaşanılan dalgalanma ile kırılganlıklar artarken hali hazırda ortada duran sorunlar bu karışık ortamda daha büyük risk haline geldi.
Küresel krizin derin darbe vurduğu Avrupa bankalarında iyileşme işaretleri görülmezken para muslukların kısılması bankaların hayati likidite ihtiyacına ket vurdu. Şimdi merak edilen ise ‘daha az likit’ dünyanın paçasını nasıl kurtaracağı.
Gelişmekte olanlar kayıpta
Uluslararası finans piyasalarında önemli bir ölçüt olarak bilinen MSCI, ‘yani gelişmekte olan ülkeler endeksi’ 2002’den bu yana yüzde 222 prim yapmıştı. Bu bile gelişen pazarların son dönemdeki performanısını anlatmakta bir ölçüt. Ülkelerdeki tahvil faizleri de yaşanan ekonomik darboğaz ve politik risklere karşı sürekli yükseliyor. Türkiye’de faizler bu yıl %4.61 ile en düşük seviyesini görmüştü. Fakat şimdi yüzde 8’in üzerine çıktı. Brezilya tahvillerinde de yıl başından beri
2 puan yükseliş göze çarpıyor.
Borsalar ne kadar düştü?
Ülke Değ. (%)
Brezilya -21
Peru -20
Türkiye -19.7
Çin -19
Filipinler -8.9
Fonlar büyük zarar yazdı
2008’deki ABD merkezli finans krizinden sonra küresel yatırımcılar parayı gelişmekte olan pazarlara kaydırmıştı. Fakat şu an rüzgar yeniden tersten esmeye başladı. Örneğin iki haftada ciddi zarar yazan Londra merkezli gelişmekte olan ülke fonlarının bu ülkelere ilişkin yatırım masalarını kapattıkları belirtiliyor. Bu fonların yayınladıkları raporlarda ‘şimdilik real, lira, rand ve baht gibi para birimlerinden uzak durun’ uyarıları dikkat çekiyor.
Akşam
Yazdır