AVM'lerin neredeyse cadde ve sokakları işgal edercesine yayılması esnafın güçlenmesini engellediğini ifade eden sektör temsilcileri gerekli yasal düzenlemelerin bir an önce çıkarılmasını istediler. Alışveriş merkezlerinin (AVM) cadde ve sokakları adeta işgal edercesine yayılmasına sektör temsilcilerinin tepkisi sürüyor. 15 yıldır AVM'lerle ilgili bir yasal düzenleme yapılması için uğraştıklarını belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, market zincirlerinin pazarı ele geçirdiklerini yasanın bir an önce çıkması gerektiğini bildirirken, OSTİM Sanayici ve İşadamları Derneği (OSİAD) Başkanı Adnan Keskin de "Yılda 400 yasa çıkaran TBMM'nin, AVM Yasası çıkarmaması manidar" diye konuştu.
AVM'lere ilişkin DÜNYA'ya değerlendirmelerde bulunan Palandöken, 57. Hükümet döneminden beri AVM'lerle ilgili bir yasa çıkarılması için uğraştıklarını belirterek, "Türkiye'de hızlı bir büyüme, hızlı bir değişim var. Entegrasyonda eksiklikler olmasa belki esnaf kendini toparlayacak güce ulaşacak. Ancak bir tarafta haksız rekabet, bir tarafta yabancı menşeli hiper ve grosmarketlerin açılması, AVM'lerin neredeyse cadde ve sokakları işgal edercesine yayılması esnafın güçlenmesini engellemekte" şeklinde konuştu.
Palandöken, 8'inci 5 yıllık Kalkınma Planı, Anayasa'nın 173'üncü maddesinde yer alan "Devlet esnaf ve sanatkãrı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır" hükmüne ve her hükümetin yasayı çıkarma sözüne rağmen bu güne kadar yasanın çıkarılamadığını belirterek, "Bu tür yatırımların yabancı sermaye çekmesi sanırım bir neden. İkinci olarak ülkemizin en büyük sermaye gruplarının perakende işine girmeleri etkili olmuştur. Bu sermaye gruplarının aynı zamanda basın sektöründeki reklam verme etkisi de baskı gücümüzü kırmıştır" dedi.
AVM sayısı 327'ye ulaşacak
Şu anda aktif çalışan AVM sayısının 299 olduğunu ve yılsonunda 327'ye ulaşmasının beklendiğini, zincir ve süpermarket sayısının da 13 bin 415'e ulaştığına dikkat çeken Palandöken, 4 büyük market zincirinin yüzde 34 olan pazar payının Eylül 2011'de yüzde 59'a, 2012'de yüzde 75,21'e ulaştığını ve pazarın giderek AVM'ler tarafından ele geçirildiğine vurgu yaptı. Yapılması gereken yasal düzenlemeler Palandöken yapılacak yasal düzenlemede yer almasını istedikleri düzenlemeleri şöyle sıraladı: "AVM'ler büyüklüğüne göre ‘Kuruluş İzni'ne bağlanmalı, şehir içine şube veya zincir oluşturmak isterse yine nüfus ve yoğunluğa göre izin alma şartı getirilmeli, trafik akışını bozmamalı, yeterli miktarda otopark yapma zorunlu olmalı, tedarikçi firma ve üreticilerin zora düşmemeleri için ödeme koşullarının kuralları konulmalı, mağazaların açılış-kapanış saatlerinin ve günleri kurala bağlanmalı, ‘Privite Label" denilen kendi markaları ile
ürettirdikleri ürünlerin oranı belirlenmeli, tedarikçi ve üreticiden raf parası, anons bedeli
gibi ekstra ücret talebinde bulunmamaları, tüketiciyi yanıltıcı, zamanı ve süresi belirlenmemiş indirim kampanyaları yasayla düzenlenmeli. Dükkan açılacak yerdeki nüfus ve esnaf yoğunluğu, uzaklıkları ve iş potansiyeli gibi kriterler göz önünde bulundurulmalı."
"Yılda 400 yasa çıkaran TBMM'nin, AVM Yasası çıkarmaması manidar"
AVM'lerle ilgili yasal düzenlemenin, sektör ve esnaf temsilcileriyle birlikte değerlendirilerek bir çerçeveye oturtulmasının zorunluluk haline geldiğini dile getiren OSİAD Başkanı Adnan Keskin Türkiye'nin pek çok konuda olduğu gibi, AVM konusunda da plansızlığın ve sorunu ciddiye almamanın sıkıntısını yaşadığını kaydederek, "Sadece Ankara'da 32 tane alışveriş merkezi bulunuyor. Türkiye'de ise bu sayı 300'ü geçti. Kıt kaynakların olduğu bir ortamda bu kadar AVM açılmasının hiçbir ekonomik gerekçesi yoktur" dedi. Bazı yerlerde ise açılmış AVM'lerin kapandığına dikkat çeken Keskin, TBMM'de ise AVM'lerle ilgili düzenlemelerin henüz çıkarılmadığını belirterek şöyle konuştu; "Yılda 300- 400 yasa çıkaran TBMM'nin yıllardır bir AVM Yasası'nı çıkarmaması bize manidar geliyor. Çünkü, yabancı sermaye Türkiye'deki esneklik nedeniyle bu alanda çok kolay yatırım yapabiliyor ve herhalde hükümet de yabancı sermayeyi çekebilmek için konuyu öncelikli gündem yapmıyor. Belediyeler, AVM'lerle övünüyor ve AVM'leri çekebilmek için her türlü plan kolaylıklarını sağlıyor. Ancak, sektörün bu kadar başıboş olması ve düzenlemeden yoksun kalması kentlerin geleceği açısından sıkıntılı bir durum yaratırken küçük esnaf için de AVM'ler birer ‘cellat' oluyor. Artık yasal düzenleme zorunluluk haline geldi."