İstanbul İnşaatçılar Derneği’nin (İNDER) Türk Ekonomi Bankası’nın (TEB) desteğiyle düzenlediği ‘Kentsel Dönüşüm Çözümleri’ toplantısına katılan Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, imar atışıyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
Milliyet'in haberine göre, imar artışına kesinlikle izin vermeyeceklerini belirten Bayraktar, imar artışlarını engelleyeceklerini belirterek, “Biz imar artışına karşıyız. Çıkardığımız yönetmeliklerde buna uygun davranıyoruz. İmar artışlarını engelleyeceğiz. Sayın başbakanımızda bizi destekliyor” dedi.
Kentsel dönüşümü imar artışı yapmak için gerçekleştirmediklerini ifade eden Bayraktar, “Kentsel dönüşüm yasası imar artışı için çıkarılmış bir yasa değildir. Fakat dönüşümü yaparken bazı düzenlemelere izin verebiliriz” diye konuştu.
‘Fikirtepe’ye hız verdik’
Fikirtepe’nin riskli alan ilan edilmesine de değinen Bayraktar, “Fikirtepe’de yüksek emsal verilmişti. Keşke bu emsal verilmeseydi. Fikirtepe’ye işleri hızlandırmak ve çözüme kavuşturmak için girdik. Ancak orada vatandaşı mağdur etmeyeceğiz” dedi.
6306 sayılı Afet Yasası’nın kentsel dönüşüm için bir milat olduğunu söyleyen Bayraktar, Afet Yasası’yla birlikte dönüşüm yapılacak her projeye vergi, harç vs. gibi muafiyetler sağlandığına vurgu yaptı. Bayraktar, bugüne kadar sağlanan destek tutarının 52 milyon 198 bin lira olduğunu açıklayarak, “Bu süre zarfında 19 ilde 4 bin 8 hektar alan riskli alan olarak belirlendi. Bu alanlarda ise 101 bin 221 bina bulunuyor. 28 ilde 1.666 hektarlık alan ise riskli alan olarak incelememiz altında” şeklinde konuştu. Bayraktar, riskli alanların süratle tespit edilmesi için 443 kurum ve kuruluşa lisans verildiğini kaydetti.
Fiyatlar ulaşılabilir değil
İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım da, sürdürülebilir kentsel dönüşümün önemine vurgu yaptı. Dönüşüm projelerinin kendi kendini finanse ettiğini söyleyen Durbakayım, bu kapsamda 2007’de yürürlüğe giren ve pratiğe geçirilmeyen mortgage yasasına dikkat çekti.
Mortgage Yasası’nın işlerlik kazanmasıyla birlikte konut kredilerinin gelişmiş ülkelerde olduğu gibi yüzde 0.20 seviyelerine inebileceğini ifade eden Durbakayım, “Her yıl ortalama 450 bin konut ihtiyacının olduğu ülkemizde, maalesef bu rakamın ancak yüzde 20’si karşılanabiliyor. Talep tarafının bu kadar yüksek olduğu bir ülkede, sınırlı sayıda konut üretilebilmesinin nedeni konut fiyatlarının erişilebilir seviyede olmaması. Mortgage’ın işlerlik kazanmasıyla konut fiyatları erişilebilir olur” dedi.
Gayrimenkul pazarı büyüyecek
Konuşmacılardan İNDER Yönetim Kurulu Üyesi Emre Çamlıbel kentsel dönüşümün inşaat, gayrimenkul sektörü üzerindeki potansiyeline değindi.
Kentsel dönüşüm sürecinin hem inşaat sektörünü hem de ülkemizin genel ekonomik ve sosyal yapısını önemli ölçüde etkileyeceğini ifade eden Çamlıbel, “Yıllık 50 milyar dolar olduğu hesaplanan Türkiye Gayrimenkul Pazarı büyüklüğü, evvela mütekabiliyetin olumlu etkisiyle 60 milyar dolara çıkacak, ardından afet/dönüşüm projelerinin de katkısıyla 5 sene içerisinde yaklaşık 100 milyar doları bulacaktır” diye konuştu.
Konut kredileri daha da inebilir
* Türkiye’de 20 milyon konut bulunuyor ve bunların 7 milyonu 20 yaşını geçmiş durumda. 7 milyon konutun yaratacağı toplam minimum gayrimenkul piyasası değeri 1.4 trilyon TL olarak hesaplanabilir.
* Sadece İstanbul’da, toplam yaklaşık 2 milyon yapının 1.3 milyonunun deprem sigortası yok. Bu yapılardan 324.000 adedi yüksek risk altında.
* İnşaat sektörünün altyapı dışında kalan hacminin % 80’i konutlardan oluşuyor. Dolayısıyla konut yapım sektörünün performansının ülkemizin genel ekonomik çıktısının önemli bir bölümünü oluşturduğu söylenebilir.
* Türkiye’de yıllık 450.000 yeni konuta ihtiyaç vardır. Dönüşüm ile yıkılıp yenilenecek konutlar bu rakama dahil değildir. Dolayısıyla süreç tüm hızı ile başladığında, Yapı Sektörünün Türkiye GSYH’ından aldığı payın artması bekleniyor.
* Türkiye’de genel olarak gayrimenkul sektöründe proje finansmanı, ön satış veya bankacılık yoluyla sağlanıyor. Bunlar veya öz kaynak kullanımı dışında bir finansman yöntemi kullanılmıyor. Özel sektör katkısı olmadan başarılması zor olan bu harekete yerli ve yabancı yatırımcıların da dahil olmalarını ve katkı almak adına, yasayla tarif edilmiş bu süreç için faiz destekli banka finansmanı sağlanması yasal olarak sağlanabilirse sürece faydalı olacaktır.
* Kentsel Dönüşümün önemli unsurlarından biri de yeşil binalar ve yerleşkelerdir. Araştırmalar, ülkedeki tüm yeni yapılan binaların yeşil bina sertifikalı olmasının 2023’e kadar ülke ekonomisine 25 milyar dolar tasarruf katkısı sağlayacağını gösteriyor.
* Mortgage Yasası’nın işlerlik kazanması, 6306 sayılı Afet Yasası’nın önünü daha da açacaktır.
* Günümüzde Cumhuriyet tarihinin en düşük seviyesi olan % 0.67 seviyelerindeki konut kredi faiz oranları, gelişmiş ülkelerdeki gibi 0.20 veya daha aşağı seviyelere inebilir.
* Çevre ve Şehircilik Bakanlığı başta İstanbul olmak üzere 19 ilde toplam 4.008 hektarlık alan riskli alan olarak belirlemiş ve bu riskli alanlar üzerinde yaklaşık 634.000 vatandaşın bulunduğunu tespit edilmiştir. Bu alanlardaki 101.221 binada 163.098 birim bulunmakta olup, bunlardan 1.191 birim yıkılmış ve diğerlerinin de yıkım süreçleri halen devam ediyor.
* Hâlihazırda 7 farklı ilde 20.664 vatandaşın bulunduğu ve 151 hektar alanda riskli alan olarak belirlenmek üzere Bakanlar Kurulu’nda onay aşamasında. Ayrıca, 28 farklı ilde 61.547 vatandaşın bulunduğu ve 1.666 hektar olan alanlar da Bakanlık tarafından riskli alan olarak inceleme aşamasında.