2001 yılında yurt dışından para bulmak için kapı kapı dolaşan Türk bankaları, şimdi Türkiye’deki milyar dolarlık dev projeleri finanse eder hale geldi. Bu dev projelerin başında gelen ve ismi Yavuz Sultan Selim olarak açıklanan 3. köprünün finansmanı 7 Türk bankası tarafından sağlanacak.
Star'ın haberine göre, 3. köprünün temeli İstanbul’un Fethi’nin 560. yılında devletin zirvesinin katıldığı törenle çarşamba günü atıldı. Temel atma töreninden bir gün önce OECD toplantıları nedeniyle gittiğimiz Fransa’nın başkenti Paris’te İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali’yle 3. köprü başta olmak üzere dev projelerin finansmanını konuştuk.
2.3 milyar $’lık kredi
Yatırım tutarı 4.5 milyar lirayı bulan 3. köprünün rahatlıkla finanse edilebileceğini belirten Bali, ihaleyi kazanan İçtaş İnşaat Sanayi Ticaret AŞ-Astaldi Ortak Girişim Grubu’nun bankalardan finansman talebinin 2.3 milyar dolar olduğunu söyledi. İş Bankası, Garanti Bankası, Akbank, Yapı Kredi Bankası’yla birlikte 3 kamu bankası Halkbank, Ziraat Bankası, Vakıfbank’ın köprünün finansmanı için imza aşamasına geldiğini belirten Bali, haziranda bunun sonuçlanacağını söyledi. Bali, sağlanacak kredinin de 9 yıl vadeli olacağını kaydetti. Kredi, Cumhuriyet tarihinde ‘greenfield’ bir projeye tek seferde sağlanan en yüksek tutarlı proje finansman kredisi olacak.
Çevre raporu baharı bekledi
İŞ Bankası Genel Müdürü Adnan Bali ile yaptığımız sohbette söz 3. köprüye yönelik çevre tartışmalarına gelince, Bali, konsorsiyumla zaten finansmandan önce çevre konusunu konuştuklarını söyledi. Bali “Biz bir taraftan çevreyi korumaya bakarken, diğer taraftan gelecekten (davalar falan) korunmak istiyoruz. Çevre raporunu hazırlayan denetim şirketi, bahar aylarını görmek istedi. İlk projede biz çevre koşulları nedeniyle olmaz demiştik. Onlar da projeyi revize etmişti. Şu an bizdeki son bilgi, İş Bankası’nın istediği çevresel tüm koşulların sağlandığı bir raporun çıkacağı yönünde. Dolayısıyla biz de buna imzayı atarız.”
Hilal-i Ahmer değiliz
Adnan Bali’ye “Gerçekten bankalar çevreci mi yoksa proje ileride durur diye mi çevreye dikkat ediyorlar” diye sorduk. Bali “İş Bankası ‘Hilal-i Ahmer’ değil, çevreci sosyal bir kuruluş da değiliz. İşimizi doğru yapmak istiyoruz. İş Bankası olarak kazanç var diye itibarımıza zarar getirecek işe girmeyiz. ‘Buna girilmez’ der çıkar gideriz. İş Bankası olarak 2 milyon 205 ağacımız var. 1.500 dönüm yani 3 bin futbol sahası büyüklüğünde ormanımız var.” (Hilal-i Ahmer, Türk Kızılay’ın eski adıdır.)
Dev projelerin tamamını finanse ederiz
Türk bankacılık sektörünün geldiği yerle ilgili Adnan Bali, 2001 krizinde sendikasyon kredisi yenilemek için geldiği Paris’teki Yunan bankacıyı unutamıyor. Mevcut sendikasyondan sadece 25 milyon dolar fazla istediklerinde Yunan bankacı Türkiye’nin elindeki varlık ne, neyiniz var, kıyılarınız mı, diye sormuş.
Biz de Bali’ye, bugün Avrupa bankalarının 3. köprü, Körfez Geçişi, 3. havalimanı gibi dev projeleri finanse edip edemeyeceğini sorduk. Bali “Avrupa’daki herhangi bir ülkeyi alıp bu projeleri finanse edip edemeyeceğine bakarsak bence yapamazlar. Akdeniz ekonomileri kesin yapamaz” diye yanıt verdi. Türkiye’de büyük projelerin hepsinin Türk bankaları tarafından finanse edilebileceğini söyleyen Bali, bankada yaptırdığı detaylı bir araştırmayla ilgili şu bilgileri verdi:
3. havalimanına ilgi var
“Önümüzdeki dönemde büyük projeler ve mevcut kredilerdeki büyüme dikkate alındığında finansman ihtiyacı toplam 35-40 milyar doları buluyor. Tüm bunları Türk bankaları finanse etse, şu anda yüzde 17 olan sektörün sermaye yeterlilik rasyosunu sadece 1.5 puan aşağı çeker. Yani bu projeler karşılanamaz değil, bir sorun yok.”
Öte yandan İzmit Körfez Geçiş Köprüsü’nün finansmanında tüm bankaların onayının alındığını belirten Bali, 8 Türk bankasının 1.4 milyar dolarlık kredi için imza aşamasında olduğunu söyledi. Bali, 3. havalimanında ise konsorsiyumun henüz fizibiliteyi bankalara sunmadığını ancak görüştükleri yerli ve yabancı bankalardan ilgi olduğunu söyledi.
Bankacılık tartışması ‘lüks’
İŞ Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, bankacılığa yönelik yaşanan kâr ve aldıkları komisyonlarla ilgili tartışmayı ‘lüks’ bulduğunu söyledi. Bali “Hızlı faiz düşüşleri bankacılık sektöründe bir defaya mahsus yüksek kârlılığa neden olur. Bu sürdürülebilir bir kazanç değil. Geçen yılki ve bu yılın üçüncü çeyrekteki kârlar bundan kaynaklandı” dedi. Eskiden yüzde 30 faiz ortamında ücret ve komisyonun önemli olmadığını belirten Bali “Şimdi bankacılık olağan işlerine döndü. O yüzden tepki oluyor. Şu anda lüks tartışma yapıyoruz. Rantiye olmayı seçseydik, 25 bin kişiyi istihdam etmez, memleketin heryerinde şube açmazdık. Onun için lüks tartışmalar da bir yerde iyi” dedi.