Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, 2012 yılı ihracat şampiyonları sıralamasında Tüpraş’ın 5.04 milyar dolarla birinci, Ford Otosan’ın 3.19 milyar dolarla ikinci, Oyak Renault’nun 3.15 milyar dolarla üçüncü olduğunu açıkladı.
Büyükekşi, TİM’in “2012 Yılı İlk 1000 İhracatçı Firma Araştırması” sonuçlarını, düzenlediği basınla paylaşım toplantısında duyurdu. Türkiye’nin 2011 yılında 134.6 milyar dolar olan ihracatının, 2012 yılında 152.5 milyar dolara yükseldiğini söyleyen Büyükekşi, özellikle ilk bin ihracatçı firmanın 2011 yılında 87.2 milyar dolar olan ihracatının, 2012 yılında 88.2 milyar dolara çıktığını ve sadece yüzde 1’lik bir artışın söz konusu olduğunu söyledi.
“İHRACATTAN KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ FİRMALAR DAHA FAZLA PAY ALMAYA BAŞLADI”
İlk bin ihracatçının toplam ihracat içindeki payına bakıldığında, burada hedeflerine uygun bir gelişim yaşandığına dikkati çeken Büyükekşi, “Örneğin 2008’de ilk bin ihracatçı, ihracatın yüzde 70’ini yaparken, 2009’da yüzde 62, 2010’da yüzde 64, 2011’de yüzde 64 ve 2012 yılında yüzde 57.9’unu gerçekleştirdi. Yani bunun manası ihracat, belli bir oranda daha büyük firmalardan, daha küçük ölçekli firmalara doğru tabanını genişletmeye başladı. Böylelikle de küçük ve orta ölçekli firmalar ihracattan daha fazla pay almaya başladı. Bu, önemli bir göstergesi” değerlendirmesinde bulundu.
“İHRACATIN NEREDEYSE YÜZDE 50’SİNİ İLK 500 GERÇEKLEŞTİRDİ”
Büyükekşi, ihracatta ilk 500 ve ikinci 500’e bakıldığında, 88.2 milyar dolarlık ihracatın yüzde 85.4’ünü ilk 500’ün, yüzde 14.6’sını ise ikinci 500’ün gerçekleştirdiğini bildirdi. Türkiye’nin 152.5 milyar dolarlık toplam ihracatının 49.6’sını ilk 500 ihracatçı firma, yüzde 8.5’ini ikinci 500 ihracatçının gerçekleştirdiğini söyleyen Büyükekşi, “Geri kalan yüzde 41.9’luk kısmını ise 56 bin ihracatçı gerçekleştiriyor, toplamda” diye konuştu.
İlk bin ihracatçı firmanın yüzde 67.9’unun üretici ihracatçı olduğunu belirten Büyükekşi, “Bu ilk bin firmanın yüzde 21’i grup dış ticaret şirketi, yüzde 10.9’u ise dış ticaret şirketlerinden oluşuyor” dedi. Gerçekleşen ihracatın yüzde 86.6’lık kısmının sanayi ürünlerinden oluştuğunu belirten Büyükekşi, ihracatın yüzde 11.6’sının tarım ürünleri, yüzde 1.8’inin ise madencilik ürünlerinden oluştuğunu kaydetti.
“EN ÇOK İHRACATI OTOMOTİV YAPIYOR”
Büyükekşi, ilk bin ihracatçı firmanın sektörel performans dağılımına bakıldığında, en çok ihracatı sırasıyla yüzde 19.69’luk oranla otomotiv, yüzde 15.05 ile çelik, yüzde 12.93 ile kimyevi maddeler, yüzde 10.84 ile hazırgiyim ve konfeksiyon, yüzde 10.33 ile elektrik elektronik, makine ve bilim sektörlerinin gerçekleştirdiğin açıkladı. İhracatçı ilk bin arasında en çok 158 şirket ile hazır giyim ve konfeksiyon firmasının yer aldığına dikkati çeken Büyükekşi, bu sektörü 113 firma ile çelik, 92 firma ile kimyevi maddeler ve mamülleri sektörü, 76 firma ile otomotiv, 72 firma ile hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektörünün izlediğini bildirdi.
BÖLGESEL DAĞILIM
İhracatçı ilk bin firmanın bölgesel dağılımına bakıldığında, ilk sırada 595 firma ile Marmara Bölgesi’nin yer aldığını söyleyen Büyükekşi, ikinci sırada 123 firma ile Ege Bölgesi’nin geldiğini kaydetti. Sektörel ve bölgesel düzeyde 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan 12 firma olduğunu belirten Büyükekşi, “Bu, 2011’de de 12’yimş, 2012’de de 12 firma... Çünkü, 2023 yılında hedefimiz 1 milyar dolar üzerinde ihracat yapan firma sayısının 50 olması. Bu da şu açıdan önemli, şu anda 12 görünüyor ancak, 1 milyar dolar sınırına yaklaşan 9 tane daha firmamız var. Özellikle 29 diğer firmamızın bu değeri aşması ile 10 yılda 50 firmamızı biz böylelikle 1 milyar dolar üzerine çıkarmanın önemli ve yakın bir hedef olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
“500 MİLYON İLE 1 MİLYAR DOLAR ARASI 11 FİRMA İHRACAT GERÇEKLEŞTİRDİ”
Büyükekşi, 2012 yılında 500 milyon dolar ile 1 milyar dolar arasında ihracat yapan 11 firma bulunduğunu, bu rakamın 2011 yılında 10 olduğunu açıkladı. Yine 2012 yılında 100 milyon dolar ile 500 milyon dolar arasında 117 firmanın ihracat gerçekleştirdiğini, bu rakamın da 2011’de 118 olduğunu açıklayan Büyükekşi, “2012’de 50 milyon ile 100 milyon dolar arası ihracat yapan 187 firma, 25 milyon ile 50 milyon dolar arası ihracat yapan 419 firma var ve bu rakam 2011’de 392 firmaydı. Yine, 14 milyon dolar ile 25 milyon dolar arası ihracat yapan 254 firma bulunuyor. Bu rakam 2011’de 282 olmuştu. 500’ün firmanın ihracatı 36.1 milyon dolar olurken, bininci firmanın ihracatı 19.2 milyon dolar” diye konuştu.
EN FAZLA İHRACAT ALMANYA’YA GERÇEKLEŞTİRİLDİ
İlk bin ihracatçı firmanın ihracatını en çok yüzde 9.8’lik oranla Almanya’ya gerçekleştirdiğini açıklayan Büyükekşi, bu ülkeyi yüzde 6.8 ile İngiltere, yüzde 6.5’le Irak, yüzde 5.4’le İtalya, yüzde 5.4’le Fransa, yüzde 4.6’yla ABD, yüzde 4.3’le Rusya’nın takip ettiğini kaydetti. Bu yıl 464 ihracatçısı ile en başarılı ilin İstanbul olduğunu açıklayan Büyükekşi, İstanbul’u Gaziantep, İzmir, Kocaeli, Bursa’nın izlediğini bildirdi. Türkiye’nin en fazla ihracat yapan ilinin 38.9 milyar dolar ile İstanbul olduğunu açıklayan Büyükekşi, İstanbul’u 11.8 milyar dolar ile Kocaeli, 6.3 milyar dolar ile Bursa, 5.2 milyar dolar ile İzmir ve 4 miyar dolar ile Gaziantep’in takip ettiğini açıkladı.
“KARLILIK ORANLARI DÜŞTÜ”
Büyükekşi, ilk 500 içerisindeki ihracatçı firmaların ortalama karlılığının yüzde 6.35 olurken, ikinci 500’de karlılık oranının yüzde 5.82’i bulduğunu, karlılık oranlarının 2011’e göre ortalama yüzde 1 puan artmasına karşın, bu artışın 2009 ve 2010 yıllarının gerisinde kaldığının altını çizdi. Büyükekşi, “İlk 500’ün karlılığı 2010 yılında yüzde 7.48 olurken, bu 2011’de yüzde 5.22, 2012’de yüzde 6.35 oldu. Burada baktığınızda, firmaların karlılığının 2009 ve 2010 yılından sonra bariz bir şekilde aşağı doğru gittiği görülüyor. En iyi olduğu yıl 2009 yılı, ondan sonra kademeli olarak bir düşüş var” diye konuştu.
İLK 500’DE ORTALAMA ÇALIŞAN SAYISI 757
2012 yılında ilk 500 içerisindeki firmaların ortalama çalışan sayısının 757 olduğunu söyleyen Büyükekşi, bu rakamın ikinci 500’de 339 kişiyi bulduğunu bildirdi. Ayrıca 1-99 arası işçi çalıştıran firmalarda ortalama 16 beyaz yakalı bulunduğunu ifade eden Büyükekşi, çalışan sayısı bin ve üzeri olan firmalarda bu rakamın 697’ye çıktığını kaydetti. İlk bin firmanın cirolarının yüzde 2.9’unu tanıtım ve pazarlama harcamalarına ayırdığını söyleyen Büyükekşi, ikinci 500 firmada bu harcamaların yüzde 3.61’i bulduğuna dikkat çekti.
2012 YILINDA EN FAZLA İHRACAT YAPAN İLK ÜÇ FİRMA
Büyükekşi, 2012 yılının en büyük ihracatçı firmaları sıralamasında Tüpraş’ın 5 milyar 42 milyon 507 bin 649,95 dolarla birinci, Ford Otosan’ın 3 milyar 198 milyon 669 bin 149,25 dolar ile ikinci, Oyak Renault’nun 3 milyar 152 milyon 967 bin 150,14 dolarla üçüncü olduğunu açıkladı. Tüpraş’ın ihracatını, 2011 yılına göre yüzde 18 arttırdığını açıklayan Büyükekşi, “Tüpraş’ı bu başarısından dolayı tebrik ediyoruz. Türkiye’nin ihracat artışı yüzde 13.5 olurken, burada yüzde 18’lik bir artış var. Sıralamada bir değişiklik yok. 2011 yılında da ikinci ve üçüncü sırasıyla Ford Otosan ve Oyak Renault’du” dedi.
“THY İLE İŞBİRLİĞİ YAPIYORUZ”
Soruları da yanıtlayan Büyükekşi, bir soru üzerine, “THY ile işbirliği yapıyoruz. Her yeni açılan hatta, THY bize 100 tane bilet tahsis ediyor. Biz sadece ihracatçılarımız vergisini ödüyor. 40 kişiyi geçmemek üzere heyet yapıyoruz. Bu sene planladığımız 25 tane seyahat var yıl sonuna kadar. Bu 25 ülkenin 17 tanesi Afrika ülkesi. Hepsi yeni açılan hatlar, Kamerun’dan tutun İsfahan’a kadar. Bu şekilde ihracatçıları yeni pazarlarla tanıştırıyoruz. Şirketlerin sahiplerini de değil, daha çok ihracat, pazarlama müdürlerini yani direk o işi yapacak kişileri götürüyoruz. 700-900 dolar gibi çok ucuz fiyatlar…, Mesala şimdi Malezya’ya götürüyoruz 800 dolar. Her şey dahil. Devletten de bir kuruş yardım almadan. Zaten 40 kişiyi geçmiyoruz, iki-üç günde doluyor” diye konuştu.
“DÜNYADA BİRÇOK ÜLKENİN İHRACATI DÜŞÜYOR, ARTAN ÜLKE ÇOK AZ”
İhracat pazarlarında kriz nedeniyle daralma olduğu, bu daralmayı hissedip hissetmedikleri yönündeki bir başka soruya Büyükekşi, “Hissediyoruz tabii ki… En büyük sorun Avrupa Birliği’nde. Çünkü AB’de önemli bir kriz halen devam ediyor. Geçen sene yüzde 6 düşüş vardı, bu sene orada bir toparlama olur diye bekliyorduk, ancak maalesef toparlanma söz konusu değil. Aynı sıkıntılar devam ediyor ve son günlerde Fransa’yla ilgili büyük sıkıntılar olma ihtimali var. O nedenle rakamlara pazarlardaki daralmanın yansıması son derece normal. Çünkü, dünyada şu anda bir çok ülkenin ihracatı düşüyor. Artışı bırakın, ihracatı artan ülke çok az. İlk G20, OECD ülkeleri olsun ihracatı artan hemen hemen yok gibi bir şey” diye yanıt verdi.
“KARLILIK DÜŞÜŞÜNÜN NEDENİ PARİTE FARKI VE AB’DEKİ SIKITILAR”
Büyükekşi, karlılıktaki düşüş nedenlerinin sorulması üzerine, “AB’deki kriz bizim ihracatımızı geçen yıl yüzde 6 düşürdü. Bu da bize olumsuz yansıyor. Bu bir. İkincisi, otomotiv endüstrisi ihracatçı birliğimiz bana, geçen yıl sekizinci ayda ‘sadece 1 milyar dolar partiden kaybımız var’ demişti. Euro dolar paritesinden, ilk sekiz ayda sadece 1 milyar dolar. Yani parite farkı var, AB’deki sıkıntılar var. Aynı şekilde hazır giyimde de benzer sıkıntılar var” diye açıkladı.
Büyükekşi, 6.bölgeye yapılan gezilerden anlamlı bir sonuç elde edilip edilmediği yönündeki birbaşka soruya, “Şanlıurfa’da çok büyük hareketler var” demekle yetindi.
TÜKİYE’NİN İLK 10 ÜRETİCİ İHRACATÇI FİRMASI (2012)
-Tüpraş 5 milyar 042 milyon dolar
-Ford Otosan 3 milyar 198 milyon dolar
-Oyak Renault 3 milyar 152 milyon dolar
-Tofaş 1 milyar 949 milyon dolar
-Arçelik 1 milyar 942 milyon dolar
-Habaş 1 milyar 490 milyon dolar
-İçdaş Çelik 1 milyar 228 milyon dolar
-Toyota Otomotiv 1 milyar 162 milyon dolar
-Petkim 966 milyon dolar
-Bosch 854 milyon dolar
TÜRKİYE İHRACATININ İLK 20 FİRMASI (2012)
-Tüpraş
-Ford Otomotiv
-Oyak Renault
-Vestel Dış Ticaret
-Tofaş
-Arçelik
-Habaş
-İçdaş
-Kibar
-Toyota
-Diler
-TGS Dış Ticaret
-Petkim
-Bosch
-Eti Maden
-Şişecem
-BSH Ev Aletleri
-Çolakoğulu
-Pergamnon Status
-Araştırmaya katılmıyor
EN ÇOK İSTİHDAM SAĞLAYAN İHRACATÇI FİRMALAR
-Arçelik 15.799
-Ford Otomotiv 9.693
-Tofaş 7.411
-Sanko 7.347
-Ereğli Demir Çelik 6.696
Yazdır