Leasing diğer adı ile finansal kiralama sektörü ekonominin dinamikleri için büyük önem taşıyor. Leasing ile küçük ve orta boy işletmeler birçok yatırımlarını uzun vadeli kiralama yoluyla yapabiliyor. Üstelik bu yolla yatırım yapmanın vergi avantajı da var.  Bazı durumlarda KDV oranları oldukça düşük… Satın alma ile kıyaslandığında bu durum oldukça avantajlı. Tablo böyle olunca leasing sektörüne ilgi sürekli artıyor. Geçen yıl sektörün cirosu önceki yıla oranla dolar bazında yüzde 9.6 artarak 5 milyar 360 milyon dolara yükseldi. Bu yıl da sektördeki büyümenin sürmesi bekleniyor. Sektörünün önemli oyuncularından biri olan ve son yıllarda sektörünün büyüme hızından daha fazla büyüme gösteren Finans Leasing Genel Müdürü Murat Alacakaptan sektörü ve Finans Leasing’in hedeflerinin Finans Gündem Genel Yayın Yönetmeni Kayhan Öztürk’e anlattı.   
Finans Gündem: 2012 sektör ve şirketiniz açısından nasıl geçti?

Murat Alacakaptan: 2012 yılında sektörün cirosu 5 milyar 360 milyon dolara yükseldi. Bu 2011 yılına göre dolar bazında yüzde 9.6’lık artışa karşılık geliyor.
Finans Gündem: Sizin şirket de büyüdü mü?
Murat Alacakaptan: Biz şirket olarak 2012’de sektörden daha hızlı büyüdük. Ciromuzu dolar bazında 2011’e göre yüzde 32 arttırdık. 2012, 2011’e göre birazcık daha iyi geçen bir yıl oldu ama sektörün en çok ciro yaptığı yıl 8.2 milyar dolarla 2007 yılıydı. Sonra 2008 başında dünyadaki gelişmeler ve KDV oranlarındaki değişikliğinin etkileri sektörde hissedildi. 2009’da sektörün cirosu 2.2 milyar dolara kadar düştü. 2009, sektörün en kötü ciro yaptığı yıl oldu. 2009’dan sonra yükselişe geçti ve bu yükseliş trendi devam ediyor.
Bu yıl için beklentiniz nedir?
Murat Alacakaptan: Sektörde büyüme sürecek. 2013’de 6 milyar doların üzerinde ciro bekleniyor.
Finans Gündem: Ciro artarken işlem adetleri de artıyor mu?
Murat Alacakaptan: Bizim için toplam işlem hacminin yanında işlem adetleri de önemli bir veri ve sürekli izlediğimiz bir veri. 2012 yılında yapılan sözleşme adedi yüzde 21 artarak 17 bin 787’ye yükselmiş. Finans Leasing’in yaptığı sözleşme sayısı ise yüzde 50 ile sektörün üzerinde arttı.  Sektörde yapılan 17 bin787 işlemin 1613 tanesini biz yaptık. Sektördeki pazar payımızı yüzde 30 büyüttük.   

Finans Gündem: Ciro artışı işlem adedi artışıyla aynı paralelde gitmiyor. Bunu neye bağlıyorsunuz?  
Murat Alacakaptan: Ciro yüzde 32 oranında artarken işlem adedinde ise yüzde 50’lik bir görüldü. Bu ortalama sözleşme büyüklüğünün küçüldüğünü gösteriyor. Sektörün 2010, 2011 ve 2012’de ortalama sözleşme büyüklüğü 300 bin dolar civarındaydı. Bizim ise 2011 ve 2012’de ortalama sözleşme büyüklüğümüz 200 bin dolar civarındaydı. Dolayısıyla biz sektörden ortalama sözleşme büyüklüğünde ayrışıyoruz. Bizde Küçük ve orta boy işletmeler (KOBİ), mikro ve ticari işletmeler ağırlıkta. Biz bölgesel olarak da yaygın işlem yapan bir şirketiz.
Finans Gündem: Dağılımınız nasıl?
Murat Alacakaptan: Yüzde 38’i İstanbul ve çevresinde, geri kalan da Anadolu’dadır. KOBİ, mikro ve ticari işletmeler segmentinde daha çok müşterimiz var.  

Leasingde en çok işlem hangi sektörlerde oluyor?
Murat Alacakaptan: Yıllardan beri en çok işlem ekipman, iş ve inşaat makinaları alanlarında oluyor.  İş, inşaat makinaları leasing işlemlerinde KDV oranı eskiden olduğu gibi yüzde 1’e düşürüldü. Orada avantaj kullanıcının, müşterinin avantajı… Sonuçta KDV’nin düşük ya da yüksek olması leasing şirketine bir avantaj getirmiyor. Kullanıcıyla ilgili bir avantaj ya da finansmanla ilgili bir ihtiyaç… Biz aldığımız KDV’yi devlete ödüyoruz. Yüksek ya da düşük olması bizim açımızdan bir avantaj değil.

Finans Gündem: Ama KDV artışı Leasing’in avantajını yok etti, 2008’den sonra işlemlerin azalmasından bunun etkisi olmadı mı?

Murat Alacakaptan: KDV’nin artışı global finansal kriz üst üste geldi. Hangisinin daha çok etkisi olduğunu tek başına ölçmek kolay değil. Biz sektör olarak KDV’deki artışın, işlem oranlarını herhalde yüzde 30 yüzde 40 olumsuz etkileyeceğini düşünüyorduk. Ama bunu ölçme imkânımız olmadı. KDV artışı ile birlikte finansal kriz aynı döneme denk geldi ve hemen ardından yatırımlar azaldı.
2012 sonunda bazı kalemlerde KDV oranı yeniden düşürülmeden de leasing işlemlerinin rakamları yükselmeye başlamıştı. KDV’yle birlikte iş ve inşaat makinalarında biraz daha hızlanma oldu. Hâlihazırda iş ve inşaat makinaları sektörün en çok iş yaptığı alanlar.
Sonuç olarak ciromuzu büyüttük, işlem adetlerimizi de arttırdık.  Net karımızı da BDDK standartlarına göre çıkarttık. Net karımızda da yüzde 29’luk bir artış yaşadık.
Finans Gündem: Yeni kanunla birlikte sektörde neler bekliyorsunuz? Sizin için en önemli değişiklikler nedir?
Murat Alacakaptan: Yeni kanunda önemli olan şey operasyonel leasingin önünün açılması oldu.  Artık operasyonel leasing işlemleri yapılabilir hale geldi. Dolayısıyla leasingin tanımının içerisinde operasyonel leasingde konuldu. Finansal leasingde malı kiralıyorsunuz. Son kiranızı ödedikten sonra da malın mülkiyeti sizin oluyor. Oprasyonel leasingde geçici bir kiralama, malın mülkiyeti leasing şirketinde kalıyor. Araba kiralamadan farkı yok.  Rante car firması bir operasyonel kiralama şirketidir esasında. Bu iş makinalarında, ekipmanlarda, gayrimenkulde de yapılabilir hale geldi. Yıllardır beklenen sell and lease back (sat, geri kirala) işlemleri yapılabilir hale geldi. Bu da çok önemli… Müşteriler ellerinde bulunan özellikle gayrimenkulleri, işyerlerini leasing şirketine satıp finansman sağlayıp, kiraları geri ödemek suretiyle mülkiyeti yeniden kendilerine geçirebiliyorlar. Mesela gayrimenkullerde de “sat geri kirala” işlemlerinde alım satım vergisi binde 4.5 gibi düşük bir oran olarak tutuldu. Bu da ihtiyacı olan müşterinin daha kolay finansman sağlama imkanı oluşturdu. Kanunun 2012’nin sonunda yürürlüğe girmesiyle birlikte operasyonel işlemlerde bir artış oldu.

Finans Gündem: Operasyonel leasing sektöründe nasıl bir açılım yaratacak? Ne gibi değişikler olacak?
Murat Alacakaptan: Bu senenin başından itibaren birçok yenilik oldu. Bilgisayar yazılımları daha önceden leasinge konu değildi. Yani donanım, makinalar leasingin konusuydu ama yazılımlar değildi. Donanım, makine kısmı daha hızlı ucuzluyor ama şimdi yazılım çok daha kıymetli hale geldi. Yazılıma çok büyük yatırımlar yapılıyor. Artık yazılım leasingi de mümkün hale geldi. Eskiden bütünleyici parça ve eklenti niteliğinde mallar lease edilemiyordu. Artık bütünü tamamlayan parçalar da leasinge konu olabiliyor.
Faktöring, leasing ve tüketici finansmanı sektörleri dernek olmaktan çıkıp, birlik haline geliyor. Ayrıca leasing sözleşmeleri noter huzurunda imzalanır, tasdik edilirdi. Artık noter huzurunda yapma zorunluluğu ortadan kalkıyor. Bundan sonra Birlik nezdinde tescil edilecek, kayda alınmış olacak. Bu da önemli bir değişiklik… Birlik bir nevi noter işlevi görecek, kayıtları tutacak. Noter ilave maliyet ve zaman açısından zorluklar getirebiliyordu.
Finans Gündem: Bu değişiklikler sektöre nasıl yansıdı? İlk 3 ay itibariyle baktığınız zaman izleniminiz nedir?
Murat Alacakaptan: Rakamlar henüz çıkmadı fakat sell and lease back işlemlerinde gerçekten artış olduğunu gözlemliyoruz. Onun dışında iş ve inşaat makinaları sektörün yoğun işlem yaptığı ekipmanlar arasında yer alıyor.  Sell and lease back işlemlerine de talep var. 2012’inin ilk 3 ayına göre daha yüksek bir ciroya ulaşacak. Sektör 2007’den sonra büyüme trendine geçti. 2010’la 2011 arasında esasında iyi bir artış var. 2010’da 3.2 milyar dolar, 2011’de 4.9 milyar dolara gelmişiz. Ekonomik canlanma leasing sektöründe de hızlı büyümeye neden oluyor. Ama sell and lease back ve diğer yeni ürünler bize ekonomik canlanmanın dışında da büyüme imkânı verecektir. O yüzden önemli. Biz sektör temsilcileri olarak 2013’ün 2012’den daha iyi olacağını düşünüyoruz. Ama daha net şeyler söylemek için Haziran sonunu beklemek lazım. 2007’yi mutlaka yakalamalıyız ama bu 2013’de kolay görünmüyor.

Finans Gündem: Şirket olarak pazardaki yeriniz nedir?
Murat Alacakaptan: Burada pazar payının yanı sıra karlılık da çok önemli. Biz pazar payımızı arttırıyoruz. Dolar bazında geçen yıl yüzde 32 arttırdık. 2013’te de hedefimiz sektörden daha hızlı büyümek. İlk 3 ay bir gösterge olur ama net sonuçları anlamak açısından yeterli değil. Gerçek gidişatı anlamak için Haziran sonunu görmemiz gerekir. Ama biz yine sektörden daha hızlı büyümeyi hedefliyoruz.

Finans Gündem: Sektörde rekabet ne durumda?
Murat Alacakaptan: Sektörde Finansal Kiralama Derneği’ne (FİDER) üye 28 tane şirket var. Banka ortaklığı olanlar ağırlıkta. Birkaç tane de yabancı şirket var. Katılım bankalarının da leasing işlemleri var. İlk 10’a baktığımızda tamamen ticari bankaların iştiraki olan şirketleri görürsünüz. Bunlar neredeyse piyasanın yüzde 85’ini oluşturuyor diyebiliriz.
Finans Gündem: Kira ödemelerinin aksaması konusunda sıkıntı var mı?
Murat Alacakaptan: 2009 finansal krizin en çok hissedildiği yıl oldu. 2009’da bütün sektör bundan etkilendi. 2010’da belli bir yansıması oldu ama 2012’de önemli bir problem yaşanmadı.
Finans Gündem: Bu anlamda leasingde dinamikler faktöring ya da bankacılık gibi çalışmıyor sanırım…
Murat Alacakaptan: Bankacılık sistemi kredilendirme açısından genelde alacağını daha kısa vadede tahsil ediyor. Bizde vadeler 48-60 ay, dolayısıyla bir sorun olduğunda çözülmesi biraz daha uzun sürüyor. Ama arkasında bir mal olduğu için de bir şekilde o malın değeri kredinin ödenmeyen kısmını bazen tamamı hem de ne kadar ödendiğine bağlı, bazen büyük bir kısmını karşılamış oluyor. Ama bu bir süreç hukuki takipleriniz oluyor veya malı beraberinizde satıp nakde dönüştürmeye çalışıyorsunuz. Daha uzun bir süre süreç ama nakde dönüştürebiliyor.

Finans Gündem: Vadelerde değişiklik oldu mu?
Murat Alacakaptan: 48-60 ay daha çok yoğunlukta. Son dönemde 60 aya doğru bir kayışlar oldu.

Maliyetlerde herhangi bir değişim var mı?
Murat Alacakaptan: TL maliyetleri daha hızlı düştü. Yabancı parada da az da olsa bir düşüş oldu. Ama özellikle hızlı düşüş TL maliyetlerde oldu. Eskisine göre TL talebi daha fazla, özellikle bizim şirketimizde onu görüyoruz. 2012’de bunu daha fazla yaşadık.