İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) yabancı yatırımcıların işlem yapmalarını sağlamak için bankaların Takasbank'a üye olabilmeleri ve takas işlemlerini gerçekleştirebilmeleri için çalışılıyor.
İMKB Yönetimi VİOP ile ilgili bir bilgilendirme toplantısı gerçekleştirdi. Toplantıda VİOP'un açılışından bugüne kadar geldiği durumu değerlendiren İMKB Başkan Yardımcısı Mustafa Kemal Yılmaz, İMKB olarak son bir yıldır dönüşüm sürecinde olduklarını ve bu kapsamda yeni ürünleri devreye aldıklarını belirtti.
Yılmaz, İMKB Yönetimi olarak yeni ürünleri basına ve dolayısıyla yatırımcılara tanıtmak için bilgilendirme toplantıları yapma kararı aldıklarını ifade ederek ''Opsiyonlar da Türkiye'de ilk defa işlem gören bir enstrüman, opsiyon sözleşmeleri vadeli işlem sözleşmelerinden farklı olduğu için yatırımcılara bunun anlatılması gerektiğini düşünüyoruz'' dedi.
VİOP'da 10 hisse için yazılmış opsiyonlarla işleme başladıklarını hatırlatan Yılmaz, hem vadeli hem opsiyon sözleşmelerinin işlem gördüğü piyasada 15 Şubat itibariyle 2 bin 58 açık pozisyon sayısına ulaşıldığını aktardı.
VİOP'da açık pozisyon sayısının piyasaya olan ilgiyi gösterdiğini ifade eden Yılmaz, açılıştan sonra bugüne kadar yükselen bir açık pozisyon sayısının söz konusu olduğunu söyledi. İşlem hacminin 2 ayda 22,5 milyon liraya ulaştığını dile getiren Yılmaz, işlemlerin yüzde 75'inin vadeli işlemlerde gerçekleştiğini ve emir sayısının günlük ortalama 2 bin 71 olduğunu kaydetti.
Şimdiye kadar VİOP'da işlem yapmak için 40 üyenin yetki almasına rağmen bugüne kadar üyelerin sadece 30'unun işlem yaptığını belirten Yılmaz ''VİOP'ta al-sat sistemine ek olarak risk yönetim sistemi var ve burada pozisyon bazlı değil portföy bazlı teminatlandırma yapıyoruz. Aracı kurumların bazılarının henüz risk yönetim sistemi ile ilgili yazılımlarını tamamlamadıkları için işlem yapmaya başlamadılar'' dedi.
''Endeks opsiyonları 2. çeyrekte işleme başlayabilir''
Bu yılın ikinci çeyreğinde endeks opsiyonlarının işleme başlayabileceğini ifade eden Yılmaz, şu anda düşük olan işlem hacminin endeks kontratlarının işlem görmesi ve VOBAŞ ile birleştikten sonra önemli ölçüde artacağını savundu.
Hisse bazlı vadeli işlem sözleşmelerinde fiziki teslim şartını piyasanın likiditesini düşüreceğini bile bile koyduklarını belirten Yılmaz, bu yöntemi manipülasyona daha az açık olması nedeniyle tercih ettiklerinin altını çizdi.
Yabancının gelmesi için Takasbank'a bankaların da üye olması gerekiyor
Yılmaz ''işlem hacmi daha yüksek olabilirdi ancak aracı kurumlar risk yönetimi yazılımı konusunda geriden geliyor. Risk yönetim sistemi piyasamız içn çok önemli. Bu sistem sağlıklı bir şekilde oluşturulduktan sonra 2-3 aya kadar işlem hacmi önemli oranda artacaktır. Yabancı yatırımcıların VİOP'a gelmesinin de işlem hacmini önemli ölçüde destekleyeceğini düşünüyoruz'' ifadelerini kullandı.
Yabancı yatırımcıların piyasada neden işlem yapmadıklarına ilişkin bir soru üzerine de Yılmaz, şu karşılığı verdi:
''Aldığımız bilgilere göre yabancı yatırımcıların en önemli isteklerinden biri bankalar üzerinde takas işlemlerini gerçekleştirmek. Bilindiği üzere SPK sadece aracı kurumlara takas ve işlem izni veriyor. Bankalar hissede işlem yapamadıkları için Takasbank üyeliği de bulunmuyordu ve VİOP'da bu sistem aynı şekilde devam ediyor. Gerek VİOP gerekse ileride Borsa İstanbul AŞ bünyesinde birleşecek olan diğer piyasalarda ve bazı enstrümanlarda bankaların da işlem yapması kaçınılmaz. Yabancılar takaslarını diğer ülkelerde bankalar üzerinden gerçekleştirdiği için bizim de bunu sağlamamız gerekiyor. Bu konuda gelen önerileri değerlendiriyoruz. İleride SPK tarafından bankaların da Takasbank'a üye olabilecekleri düzenlemeler yapılır ve bankaların takas işlemine aracılık etmeleri sağlanabilirse yabancı yatırımcıların ilgisi de artacaktır. Bunun için Takasbank üyelerinin aracı kurum olma zorunluluğunun kaldırılması gerekiyor. Ardından Takasbank'ta işlem yapacak olan kurumlara enstrüman bazlı işlem yapma yetkisi verilmesi için gerekli düzenlemeler yapılabilir.''
Ayrıca Takasbank'ın bu yıl haziran ayında merkezi karşı taraf durumuna gelmek için ilk adımı atacağını belirten Yılmaz, merkezi karşı taraf olmasının tamamlanmasından sonra ilerideki dönemde hisse senedi piyasalarında da risk yönetim sisteminin uygulanabileceğini kaydetti.
VOBAŞ ile birleşme sürecine ilişkin olarak ise Yılmaz, ''Borsa İstanbul AŞ'nin ana sözleşmesinin tescilinden sonra hisse sahiplerinin hisse değişimi için bir ay süreleri var. Hisse devri de gerçekleştikten sonra VOBAŞ ile bir araya geleceğiz ve bütünleşme için adımları atacağız. Bu süreç 3-4 ay sürebilir diye düşünüyoruz.''